Hollanda, Romanya ve Türkiye'deki Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Sistemlerinin Karşılaştırılması

Yıl 2014, Cilt: 22 Sayı: 2, 673 - 700, 15.07.2016

Mustafa Ergun Özge Ersoy

Öz

Bu çalışmada, Hollanda, Romanya ve Türkiye’deki sınıf öğretmeni yetiştirme programları kapsamında sınıf öğretmeni yetiştiren kurumların giriş koşulları, öğretim süreçleri, okul deneyimi ve öğretmenlik uygulamaları, program boyunca alınan dersler ve programları bitirme ve öğretmen olabilme koşulları karşılaştırılarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmış ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme sistemindeki yeterlilikleri ve eksiklikleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışmada karşılaştırmalı eğitim araştırmalarında kullanılan dört yaklaşımdan biri olan yatay yaklaşım kullanılmıştır. Yapılan karşılaştırmaya dayanılarak, ülkelere ait öğretmen yetiştirme sistemlerinin her birinin kendi kültürüne, sosyal, politik ve ekonomik şartlarına göre yapılandığı, her ne kadar birbirlerinden etkilenseler de eğitim süreçlerinin farklı özellikler gösterdiği, öğretmenlerin yetiştirilmesi kapsamında üniversiteye kabul şartlarının, aldıkları eğitimin, program içeriklerinin, öğretim süreçlerinin, mezun olma koşullarının ülkeden ülkeye farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır. Bu bilgiler ışığında, Türkiye’deki sınıf öğretmeni yetiştirme sistemine ilişkin öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı Eğitim, Öğretmen Yetiştirme, Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Sistemi, Hollanda, Romanya, Türkiye

Comparison of Primary Teacher Education Systems in The Netherlands, Romania and Turkey

Öz

The purpose of this study is to compare some aspects of primary teacher education system in The Netherlands, Romania and Turkey, and find the similarities and differences in primary teacher training institutions of these countries: admission criteria, the process of education, school experience and teaching practice, taken lectures throughout all program, graduation requirements and criteria for become a teacher. This study is aimed to reveal teacher training system’s proficiency and deficiency in Turkey. Horizontal approach, which is one of the methods used in comparative research, is used in this research. Even though these countries have some similarities about teacher education system, each country’s teacher education system take form their own culture, social, political, economic conditions. So ever these countries affect each other, there are some differences in their teacher education system. Institute admission criteria, the process of education, school experience and teaching practice, taken lecture throughout all program, graduation requirements and criteria for become a teacher are different from country to country. Some suggestions about primary teacher education system in Turkey have been offered based on the results of the study.

Anahtar Kelimeler

Comparative Education, Teacher Education, Primary Teacher Education System, The Netherlands, Romania, Turkey

Kaynakça

• AIC. (2011). Alexandru Ioan Cuza University Of Iaşı Faculty Of Psychology and Education Sciences. http://www.uaic.ro/uaic/bin/view/Main/?language=en (Erişim Tarihi: 10 Ka- sım 2011)
• Akpınar, B., Turan, M., & Tekataş, H. (2004). Öğretmen Adaylarının Gözüyle Sınıf Öğret- menlerinin Yeterlilikleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya: İnönü Üniver- sitesi.
• Aksarı, M. (1997). Yabancı Ülkelerde Öğretmen Yetiştirme Sistemi. Eğitim ve Yaşam Dergisi, Bahar, 49–56.
• Aras, S., & Sözen, S. (2012). Türkiye, Finlandiya ve Güney Kore’de Öğretmen Yetiştirme Programlarının İncelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde: Niğde Üniversitesi
• Avcı, S. (2010). Hollanda ve Türkiye’deki Fen Bilgisi Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırması ve Bu Programlar Hakkında Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, R., Şahin, H., & Topal, T. (2008). Türkiye’de İlköğretime Sınıf Öğretmeni Yetiştirme- de Nitelik Arayışları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 119–142.
• Baştürk, S. (2010). Uygulama Öğretmenlerine Göre Okul Deneyimi Grubu Dersleri ve Öğret- men Adayları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 869-894.
• Birzea, C., Neacşu, I., Potolea, D., Ionescu, M., Istrate, O., & Velea, L. S. (2006). National Report-Romania. In P. Zgaga (Ed.), The Prospects of Teacher Education in South-East Europe (pp. 437–486). Ljubljana: University of Ljubliana, Faculty of Education.
• Buchberger, F., Campos, B. P., Kallos, D., & Stephenson, J. (2000). Green Paper on Teacher Education in Europe. High Quality Teacher Education for High Quality Education and Training (p. 97). Umea: Thematic Network on Teacher Education in Europe.
• Çaycı, B. (2011). Sınıf Öğretmenliği Lisans Programındaki Alan Eğitimi Derslerinin Öğret- men Yeterliği Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-12.
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Sosyal Bilim- ler Enstitüsü Dergisi, 19, 207–237.
• Çeltilçi, O. (2013). Türkiye-Azerbaycan Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir İnceleme. Bilim ve Kültür- Uluslar arası Kültür Araştırmaları Dergisi, 2, 40-57.
• Çermik, H., Doğan, B., & Şahin, A. (2010). Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Öğ- retmenlik Mesleğini Tercih Sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201-212.
• Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Dumbraveanu, L. (2007). Romania. In W. Hörner, H. Döbert, B. von Koop, & W. Mitter (Eds.), The Education Systems of Europe (pp. 626–645). Dordrecht: Springer.
• Enache, R., & Herseni, I. (2011). Reforme and Quality in Romanian Teacher Training. http:// www.iceqt.org/docs/7_Roxana_Enache_Ioana_Herseni_ed_NT.doc (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Engin, G. (2009). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sorgulama Yaklaşımını Algılama ve Öğretim Becerilerinin Araştırılması: Türkiye-Hollanda Karşılaştırma Çalışması. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erginer, A. (2007). Avrupa Birliği Eğitim Sistemleri (1st ed., p. 364). Pegem Yayıncılık.
• Eurydice. (1997). Supplement to the Study on the Structures of the Education and Initial Training Systems in the European Union the Situation in Bulgaria, the Czech Republic, Hungary, Poland, Romania and Slovakia. from http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED424376. pdf (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Eurydice. (2005). Avrupa’daki Eğitim Sistemleri Üzerine Özet Belgeler Romanya. http:// www.megep.meb.gov.tr/indextr.html (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Eurydice. (2009a). Organisation of The Education System in Romania. http://eacea.ec.europa. eu/education/eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports/RO_EN.pdf (Erişim Tarihi: 23 Aralık 2009)
• Eurydice. (2009b). Organisation of The Education System in The Netherlands. http://eacea. ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports/RO_EN.pdf (Erişim Tarihi: 23 Aralık 2009)
• Eurydice. (2010a). Structures of Education and Training Systems in Europe Romania. http:// eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/structures/041_RO_EN.pdf (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Eurydice. (2010b). Türk Eğitim Sisteminin Örgütlenmesi 2009/2010. http://eacea.ec.europa. eu/education/eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports/TR_TR.pdf (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Eurydice. (2011). National System Overviews on Education Systems in Europe and Ongoing Reforms. summary_sheets/047_DE_EN.pdf (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Gökçe, E. (1999). İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterlikleri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü.
• Görgen, İ., Çokçalışkan, H., & Korkut, Ü. (2012). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğret- men Adayları, Uygulama Öğretmenleri ve Uygulama Öğretim Üyeleri Açısından İşlevsel- liği. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 56-72.
• Gültekin, M. (2010). Sınıf Öğretmenliği Programı Öğretmen Adaylarının Sınıf Öğretmen- liğine Yönelik Algıları. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 2178-2197.
• HGIL. (2011). Hogeschool Gids Instituut voor Lerarenopleidingen. http://www.hogeschool- rotterdam.nl (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Eğitim Sistemimizde Değiştiril- mesi Gereken Noktalar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 248-262.
• Kazu, H., & Aslan, S. (2011). Fransa ve Türkiye’deki Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Sisteminin Karşılaştırılması. X. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Prog- ramlarının Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kocabaş, A. (2005). Hollanda Eğitim Sistemi ve Sınıf Öğretmeni Yetiştirmede Aktif Bir Mo- del. Milli Eğitim Dergisi, 33, 167.
• Külekçi, E., & Bulut, L. (2010). Türkiye ve ABD’ deki Öğretmen Yetiştirme Sistemlerinin Karşılaştırılması. International Conference on New Trends in Education and Their Impli- cations (pp. 210–215). Antalya.
• Külekçi, E., & Bulut, L. (2011). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Sınıf Öğret- menlerinin Yetiştirilme Sistemlerinin Karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 103-114.
• Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 Öğretim Yılında Uygulanmaya Başlayan Öğretmen Ye- tiştirme Lisans Programlarının Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi2, 5(2), 203–218.
• Kıyar, N. (2010). Ülkelerin Eğitim Sistemleri. Retrieved November 11, 2011, from http:// okulumyetkiliserviste.net/egitimsitemleri/ulkelermegitim.pdf
• Kızılçaoğlu, A. (2005). Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırma Sürecine İlişkin Eleştiri- ler ve Öneriler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 133–140.
• MEB. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• MEB. (2010). 18. Millî Eğitim Şûrası Bölge Çalışmaları Öğretmenin Yetiştirilmesi, İstihdamı ve Mesleki Gelişimi Komisyonu Sonuç Raporu. Ankara.
• Niclot, D. (2010). Modèle d’enseignants et enseignant modèles pour l’union européenne du futur. In G. Baillat, D. Niclot, & D. Ulma (Eds.), La formation des enseignants en Europe (pp. 33–52). Bruxelles: De Boeck.
• OMÜ. (2011). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Li- sans Programı. Retrieved November 11, 2011, from http://www.omu.edu.tr/a/tr/akade- mikbirimler/fakulte/egitim/ders_program/sinif.pdf
• Orman, A. (2012). Polonya ve Türkiye’de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşı- laştırılması. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saracaloğlu, A.S., Yılmaz, S., Çöğmen, S., & Şahin, Ü. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okul Deneyimi Dersine İlişkin Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakül- tesi Dergisi, 11(22), 15-32.
• Sarıboğa Alagöz, N. (2006). Türkiye’deki ve Hollanda’daki İngilizce Öğretmenliği Program- larının Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Senemoğlu, N. (1992). İngiltere’de İlköğretime Öğretmen Yetiştirme ve Türkiye ile Karşılaştırılması-Türkiye’de İlköğretime Öğretmen Yetiştirmenin Geliştirilmesi için Bazı Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 143–156.
• Snoek, M. (2011). Teacher Education in The Netherlands: Balancing between Autonomous Institutions and a Steering Government. In M. V. Zuljan & J. Vognic (Eds.), European Dimensions of Teacher Education – Similarities and Differences (pp. 53–83). Ljubljana: Faculty of Education, University of Ljubljana, Slovenia and The National School of Lea- dership in Education, Kranj, Slovenia.
• Snoek, M., & Wielenga, D. (2001). Teacher education in The Netherlands, change of gear. In L. Barrows (Ed.), Institutional Approaches to Teacher Education in the Europe Region: Current Models and Developments. Studies in Higher Education series (pp. 245–262). UNESCO-CEPES.
• Şahin, M. (2006). Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sistemleri- nin Karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin,Ç., & Kartal, O.Y. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Programı Hakkındaki Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 164- 190.
• Şara, P.& Kocabaş, A. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sınıf Öğretmenliğini Tercih Ne- denleri ve Aldıkları Eğitimle İlgili Görüşleri, Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counceling, 1(2), 8-17.
• Tekışık, H.H. (2011). Ülkemizde Öğretmen Okulları ve Öğretmen Yetiştirme Sorunu. Çağdaş Eğitim Dergisi, 36(384), 1-17.
• Topbaş, E. (2001). Türkiye ve Fransa’da Sınıf Öğretmeni Yetiştiren Kurum Programlarının Karşılaştırması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uygun, S., Ergen, G., & Öztürk, İ. H. (2011). Türkiye, Almanya ve Fransa’da Öğretmen Eği- timi Programlarında Uygulama Eğitiminin Karşılaştırılması. İlköğretim Online, 10(2), 389–405.
• Vaideanu, G. (1995). Romania. In T. N. Postlethwaite (Ed.), International Encyclopedia of National Systems of Education (2nd ed., pp. 814–819). Oxford: Emerald Publishing.
• Velea, S., & Istrate, O. (2005). Teacher Education in Romania Recent Developments and Current Challenges. In M. V. Zuljan & C. Vogric (Eds.), European Dimensions of Teacher Education – Similarities and Differences (pp. 271–294). Ljubljana: Faculty of Education, University of Ljubljana, Slovenia and The National School of Leadership in Education, Kranj, Slovenia.
• ÖSYM. (2011). Ortaöğretim Başarı Puanı ve Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı Hesaplama Yönergesi. http://www.osym.gov.tr/dosya/1-57973/h/obp-ve-aobp-hesaplama-yonergesi. pdf (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2011). Kosova’da Öğretmen Yetiştirme Politikası (1990-2010) ile Kosova’da ve Türkiye’de Sınıf Öğretmenliği Öğretmenlik Uygulamasının Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de Öğretmen Eğitimi Araştırmaları: Yönelimler, Sorunlar ve Öncelikli Alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191.
• YÖK. (1981). 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu. Resmi Gazete. http://www.yok.gov.tr/con- tent/view/435 (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• YÖK. (1983). 23 Mart 1983 tarih ve 2809 Sayılı Yüksek Öğretim Kurumlarının Yeniden Teşkilatlanması Hakkında Kanun. Yükseköğretim Kurumları Teşkilat Kanunu. http://mev- zuat.meb.gov.tr/html/18003_2809.html (Erişim Tarihi: 10 Kasım 2011)
• YÖK. (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982- 2007). Ankara: Yükseköğ- retim Kurulu.