ORTAÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÜSTBİLİŞ FARKINDALIKLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 22 Sayı: 1, 305 - 320, 15.01.2014

Demet Deniz Betül Küçük Şükrü Cansız Levent Akgün Tevfik İşleyen

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üst biliş stratejilerini kullanma farkındalıklarını ve üstbilişin boyutları olan bilişin Bilgisi ve Bilişin düzenlenmesini sınıf düzeylerine ve cinsiyetlerine göre incelemektir. Araştırmanın örneklemini, Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim görmekte olan 117 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Nicel yaklaşımın deneysel olmayan desenlerinden karşılaştırma yöntemi kullanılan bu çalışmada veri toplama aracı olarak 52 maddeden oluşan Likert tipi Üst Biliş Farkındalık Envanteri kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 18.0 paket programı kullanılarak iki yönlü ANOVA ve iki yönlü MANOVA testi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, üst biliş farkındalık puanları ile sınıf düzeyleri arasında ve cinsiyet farklılığı arasında anlamlı bir fark yoktur. Bunların yanında Bilişin Bilgisi ve Bilişin Düzenlenmesi puanları arasında da anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Üst biliş, farkındalık, ortaöğretim matematik öğretmeni adayı.

EXAMINING METACOGNITIVE AWARENESS OF SECONDARY SCHOOL MATHEMATICS TEACHERS IN TERMS OF SOME VARIABLES

Öz

The aim of this study is to examine prospective secondary school mathematics teachers’ awareness and dimensions of metacognition such as knowledge and regulation of cognition, in using metacognitive strategies in terms of class levels and genders. The sample of the study is composed of 117 prospective teachers who are studying at the Department of Secondary School Mathematics Teaching in Kazım Karabekir Faculty of Education in Atatürk University. Comparison method, which is among non-experimental designs of quantitative approach, has been used in this study. Likert-type Metacognitive Awareness Inventory, which comprises 52 items, has been used as the data collection tool in the study. SPSS 18.0 package program has been used in analyzing the data. Two-way ANOVA and two-way MANOVA test have been conducted. In view of these findings, there is no significant relationship between metacognitive awareness scores and class levels and between metacognitive awareness scores and gender difference. Moreover, there is no significant relationship between the scores of knowledge and regulation of cognition, either.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, awareness, prospective secondary school mathematics teacher.

Kaynakça

• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile biliş ötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Akın, A., Abacı, R., ve Çetin, B. (2007). The validityand reliability study of the Tur- kish version of the Metacognitive Awareness Inventory. Educational Science: Theory & Practice, 7(2), 655-680.
• Akpunar, B. (2011). Biliş ve üst biliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açı- sından analizi. International Periodical For The Languages, Literature and His- tory of Turkish or Turkic, 6(4), 353-365.
• Bağçeci, B., Döş, B., & Sarıca, R. (2011).İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel far- kındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Musta- fa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566.
• Carrell, P. L.,Gajdusek, L., & Wise, T. (1998). Metacognitionand EFL/ESL reading, Instructional Science, 26, 97–112.
• Demircioğlu, H. (2006). Matematik öğretmen adaylarının üst bilişsel davranışları- nın gelişimine yönelik tasarlanan eğitim durumlarının etkililiği, Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Desoete, A. (2001). Off-LineMetacognition in ChildrenWithMathematics Learning Disabilities. Unpublished Doctoral Dissertation, Universiteit Gent.
• Everson, H. T., & Tobias, S. (1998). The ability to estimate knowledge and performance in college: A metacognitive analysis. Instructional Science, 26, 65-79.
• Fidan, N. (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Flavell, J. H. (1987), Speculations about the nature and development of metacog- nition, In F. E., Weinertand R. & H.Kluwe (Eds), Metacognition, motivation, andunderstanding, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum, 21–29.
• Gündoğan Çöğenli, A. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kullandıkları bilişüstü öğrenme strateji- leri. Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulansözlübildiri.http://www. pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=128288 [10.09.2012]
• İflazoğlu Saban, A., ve Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelen- mesi, Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35–58.
• Mazzoni, G. F.,& Nelson, T. O. (1998), Metacognition and cognitive neuropsy- chology. Monitoring and control processes. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Mccormick, C. B., Miller, G. E., & Pressley, M. (1989), Cognitive strategy research: From basic research to educational applications. New York: Springer-Verlag.
• McMillan, J., & Schumacher, S. (2005). Research in education: evidence-basedin- quiry (6th ed. ). Boston, MA: Allyn& Bacon.
• Nelson, T. O., & Narens, L. (1990), Metacognition: A theoretical frame work and new findings, In G. Bower (Ed.), Thepsychology of learning and motivation, 26, 125-141), San Diego, CA: AcademicPress.
• Özsoy, G, ve Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üst bilişsel far- kındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440.
• Sarpkaya, G., Arık, G., ve Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üst biliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 107-122
• Schraw, G. (1994). Theeffect of metacognitive knowledge on local and global moni- toring. Contemporary Educational Psychology, 19,143-154.
• Schraw, G. (1998). Promoting general metacognitiveawareness. Instructional Sci- ence, 26, 113-125.
• Schraw, G. (2009). A conceptualanalysis of fivemeasures of metacognitive monito- ring. Metacognition and Learning, 4, 33–45.
• Schraw, G. ve Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psycho- logy Review, 7(4), 351-371.
• Schraw, G., & Graham T. (1997). Helping gifted students develop metacognitive awareness. Poeper Review, 20, 4-8.
• Schraw, G., & Sperling-Dennison, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
• Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and achievement behaviors. Educational Psychology Review, 1,173–208.
• Selçuk, Z. (2000). Gelişim ve öğrenme, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şen, Ş. H. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin bilişüstü yetileri kullanma durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Educatioanl and Instructional Studies in the World , 2(1), 2146-7463.
• TDK. (2011). Türk Dil Kurumu büyük Türkçe sözlük içerisinde. http://tdkterim.gov. tr/bts/ [06.09.2012]
• Türk, E. G. (2011). Ergenlerin düşünme biçemlerini yordayan faktörler: anne baba, üstbiliş ve epistemolojik inançlar, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniver- sitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vovides, Y. (2003). Investigating The Impact of Learning From Hypermedia. Sixth Interna- tional Conference on ComputerBased Learning in Science (CBLIS),5-10 July 2003. Uni- versity of Cyprus. Nicosia:Cyprus.http://cblis.utc.sk/cblis-old/2003/3.PartB/Papers/ Computer_Based_Learning/Vovides.pdf [06.09.2012]
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Yıldırım, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile Benzer matematiksel problem türlerini çözmeleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Os- manpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.