EXAMINATION OF SELF CONCEPT AND THE PERCEPTION OF SOCIAL SUPPORT OF BOARDING AND DAY STUDENTS

Yıl 2013, Cilt: 21 Sayı: 4, 1377 - 1398, 15.07.2016

Aysel Köksal Akyol Güneş Salı

Öz

Problem situation: The first major influence on self concept comes from parents, second from friends and third from the school. It is affected by parents through discipline and love, by peers through pressure on displaying the proper behavior, by school experience through success or failure and by many other factors. One of these factors is the social support factor. In families where children are supported, individuals develop more positive personalities and social structures. Friends also become important at later stages of the psycho-social development of the child, which starts in the family. It has been asserted that children with good peer relations have high self-respect and similarly, children who join in social mediums less have low self-respect. Social support received from the family and peers affect the self respect of the child positively. Peer support ensures effective coping and strategy development, which bring about social support both from friends and from the family. In addition to the family and friends, teachers are also important sources of support for the child. In developing the self concept of children, it is quite important that teachers care about the problems of the child, play a supportive role and are a good role-model for the child. The supportive attitude of a teacher can increase peer support. Self concept is formed positively with the support received from these social support sources and a positive self can facilitate the child’s adjustment. Aim:The aim of this study was to examine the self concept and the perception of social support of children at the second level (grades 6, 7 and 8) of regional elementary boarding schools – boarding and day attending – and normal elementary schools according to certain variables, namely, their way of attendance, gender and class level, and to put forth the relationship between self-concept and the perception of social support.Method: The sample of research included 286 children. The data were collected by means of a General Information Form, Piers-Harris Children's Self Concept Scale and Social Support Appraisals Scale for Children and Adolescents. To analyze the data, unbound two-factor analysis of variance (ANOVA), Scheffe test of materiality in multiple comparisons and Pearson correlation coefficient significance test were conducted. Findings:The results indicated that the way of children's school attendance affected the self-concept score and all sub-dimension scores of social support in favor of regional boarding primary school children attending day care, resulting in a significant difference (p<.01). The gender of children had a significant impact on the self-concept score and all sub-dimension scores of social support in favor of girls (p<.05). In all three ways of school attendance, (students attending boarding and daytime to regional elementary school, students attending normal elementary schools’) a positive relationship was found between the self-concept score and the scores of friend support, family support, teacher support as well as the total social support score (p<0.01).

Anahtar Kelimeler

Self concept, social support, regional elementary boarding school, elementary school

YATILI VE GÜNDÜZLÜ OKUYAN ÇOCUKLARIN BENLİK KAVRAMLARININ VE SOSYAL DESTEK ALGILARININ İNCELENMESİ

Öz

Problem durumu:Benlik kavramı üzerinde ilk önemli etki anne baba ve aile, ikincisi arkadaş grupları, üçüncüsü ise okuldur. Disiplin ve sevgi aracılığıyla anne babadan, uygun davranışı gösterme baskısı ile yaşıtlarından, başarı ya da başarısızlık durumu ile okul yaşantılarından ve başka birçok faktörden etkilenmektedir. Bu faktörlerden birisi de sosyal destek faktörüdür. Çocukların desteklendiği ailelerde, bireyler olumlu bir kişilik oluşturmakta ve daha olumlu bir sosyal yapı geliştirmektedirler. Çocuğun ailesi içinde başlayan psiko-sosyal gelişiminde sonraları arkadaşları da önem kazanmaya başlamaktadır. Arkadaşlık ilişkileri iyi olan çocukların yüksek benlik saygısına sahip olduğu, bununla tutarlı olarak, düşük benlik saygısının sosyal ortamlara az katılan çocuklarda görüldüğü belirtilmektir. Aile ve arkadaştan alınan sosyal destek çocuğun benlik saygısını olumlu yönde etkilemektedir. Arkadaş desteği etkili baş etme ve strateji geliştirmeyi sağlayarak, hem arkadaşlardan hem de aileden sosyal destek almayı sağlamaktadır. Aile ve arkadaşların yanı sıra öğretmenler de çocuk için önemli destek kaynaklarıdır. Öğretmenlerin hem öğrencilerin sorunlarına eğilebilen, destekleyici rol üslenebilen hem de çocuklara model olabilen nitelikte olmaları onların benlik kavramının gelişiminde oldukça önemlidir. Öğretmenin destekleyici tutumu, arkadaş desteğini de arttırabilmektedir. Benlik kavramı çocuk için önemli olan bu sosyal destek kaynaklarından alınan destekle olumlu yönde şekillenir. Benliğin olumlu yönde şekillenmesi ise çocuğun uyumunu kolaylaştırır. Amaç:Bu araştırma, yatılı ve gündüzlü okuyan çocukların benlik kavramlarının ve sosyal destek algılarının okula devam etme şekli, cinsiyet ve sınıf düzeyine göre farklılık gösterip göstermediğini ve çocukların benlik kavramı ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Araştırmanın örneklemini 286 çocuk oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Genel Bilgi Formu, Piers- Harris’in Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeği ve Çocuk ve Ergenler için Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ilişkisiz çift faktörlü varyans analizi (ANOVA), scheffe çoklu karşılaştırma testi ve Pearson korelasyon katsayısı önemlilik testi kullanılmıştır. Bulgular:Araştırma sonucunda okula devam etme şeklinin çocukların benlik kavramında ve sosyal desteğin tüm alt boyut puanlarında yatılı ilköğretim bölge okuluna gündüzlü devam eden çocukların lehine anlamlı farklılığa neden olduğu bulunmuştur (p

Anahtar Kelimeler

Yatılı ilköğretim bölge okulu, ilköğretim okulu, benlik kavramı, sosyal

Kaynakça

• Ak, L., ve Sayıl, M. (2006). Three different types of elementary school students’ school achi- evements, perceived social support, school attitudes and behavior adjustment problems. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(2), 293-300.
• Arıcı, M. (2005). Yatılı ve ailesi ile kalan lise öğrencilerinin atılganlık, sosyal destek ve başa- rılarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Armsden, G. ve Greenberg, M.T. (1987). The inventory of parent and peer attachment: Indi- vidual differnces and their relationship to psychological wellbeing in adolescence. journal of youth and adolescence. 16(5), 427-454.
• Asendorf, J.B ve Van Aken, M.G. (1997). Support by parents. classmates, friends and siblings in preadolescence: Covariation and compensation across relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 14, 79-93.
• Baldwin, Scott A., ve Hoffmann, John P. (2002). The dynamics of self-esteem: a growth-curve analysis. Journal of Youth and Adolescence. 31(2), 101-113.
• Baran, G. (1999). Korunmaya muhtaç çocuk ve benlik kavramı.Yaysan Matbaacılık, A.Ş. 111 s., Ankara.
• Baştürk, D. (2002). Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerde algılanan sosyal desteğin aka- demik başarı üzerine etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Baybek, H. ve Yavuz, S. (2005). Muğla üniversitesi öğrencilerinin benlik saygılarının incelen- mesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Bahar Sayı:14.
• Bayram, D. (1999). Bir grup gençte ruhsal belirti ile sosyal destek ilişkisi, Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Cheng, S.-T. ve Chan, A.C. (2004). The multidimensional scale of perceived social support: dimensionality and age gender differences in adolescent. Personality and Individual Dif- ferences. 37, 1359-1369.
• Cicirelli, V.G. (1977) Relationship of socio-economic status and ethnicity to primary grade children’s self- concept. Psychology In The Schoolls. 14, 213-215.
• Çakır, Y. ve Palabıyıkoğlu, R. (1997). Gençlerde sosyal destek–çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kriz Dergisi, 5(1), 15- 24.
• Demir, İ. (2010). Benlik kimlik kişilik. H.(Ed.) Yıldız, A. Ergin. Nobel yayın dağıtım. Ankara.
• Demo, D.H. (1991). The self-concept over time: Research, issues and directions. Ann. Review Sociology, 18, 303-326.
• Dubow EF ve Ullman DG (1989) Assessing social support in elementary school children: The survey of children’s social support. J Clin Child Psychol 18(1), 52-64.
• Etzion, D. (1984). Moderating effect of social support on the stress-burnout relationship. Jo- urnal of Applied Psychology, 69, 615-622.
• Erim, B. (2001). Yetiştirme yurtlarında ve aileleri yanında yaşayan ergenlerin, benlik saygısı, depresyon ve yalnızlık düzeyleri ile sosyal destek sistemleri açısından karşılaştırılması. Ya- yınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Franco, N. ve Levitt, M. J. (1998). The social ecology of middle childhood: family support, friendship quality, and self-esteem. Family Relations. 47(1), 315-322.
• Gander, M. J. ve Gardener , H. W. (2001). Çocuk ve ergen gelişimi. (B. Onur.Çev.) İmge Kitabevi. Ankara.
• Glenn, E.E. ve Smith, T.T. (1998). Building Self-Esteem of children and adolescents with communication disorders. Professional School Counseling, 2(1), 39-46.
• Gökler, I. (2007). Çocuk ve ergenler için sosyal destek değerlendirme ölçeği Türkçe formu- nun uyarlama çalışması: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 42(1), 43-54.
• Halıcı, P. (2005). Yatılı ilköğretim bölge okullarına devam eden ve ailesiyle birlikte yaşayan 12-14 yaş grubu çocukların saldırganlık eğilimleri ile benlik kavramlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hamachek, D. (1995). Self-concept and school achievement: interaction dynamics and a tool for assessing the self-concept component. Journal of Counseling & Development, 73(4), 419-424.
• Hoelter, J. (1985). The structure of self-conception: Conceptualization and measurement. Jouurnal of Personality and Social Psychology. 49(5), 1392-1407.
• Hortaçsu, N. (1991). Sosyo ekonomik düzey yaş ve cinsiyet ile benlik kavramı ilişkisi. Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Aile Yazıları -3- Birey, Kişilik ve Toplum. (Derleyenler: Dikeçligil, B., Çigdem, A.). İkinci Baskı. s.417- 424, Ankara.
• Hunter, F. T. (1984). Socializing procedures in parent-child and friendship realiations during adolescentce. Development Psychology, 20(6), 1092-1099.
• Kahriman, İ. (2000). Adölesanların aile ve arkadaşlarından algıladıkları sosyal destek ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kazaz, A. (1993). Meslek liselerinde okuyan öğrencilerin benlik tasarım düzeyleri. Yayınlan- mamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kef, S. (1997), The personal networks and social supports of blind and visually ımpaired adolescents. Journal of Visual Impairment And Blindness, 91, 236–244.
• Kızgın, M.E. (2008). Benlik-benlik saygısı ve anne baba tutumları. http://www.tavsiyeediyo- rum.com/makale_1348.htm Erişim tarihi:04.11.2012
• Kihlstrom, J.F. ve Cantor, N. (1984). Mental representations of the self. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology, 17, 1-47, Academic Press. New York.
• Kim, O. (2001). Sex differences in social support, loneliness and depression among korean college students. College of Nursing Science, 88(2), 521- 526.
• Koçak Çelik, D. (2003). 9-11 yaş grubundaki çocukların ebeveynlerinin evlilik uyumları ile çocukların benlik kavramı gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kohut, H. (1998) Kendiliğin çözümlenmesi. (Çev.: C. Atbaşoğlu, B. Büyükkal, C. İşcan). Metis Yayınları, İstanbul.
• Kozacıoğlu, G. ve Gördürür, H.E. (1995). Bireyden topluma ruh sağlığı. Alfa Basım Yayım Dağıtım. İstanbul.
• Köksal Akyol A. (2002). Yatılı ilköğretim bölge okullarında okuyan çocukların benlik kav- ramlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(23), 1-6.
• Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik psikolojisi. Remzi Kitabevi. İstanbul.
• Lackovic-Grgin, K. ve Dekovic, M. (1994). Pubertal status, ınteraction with significant other, and self-esteem of adolescent girls. Adolescence. 29(115), 691-700.
• Lepore, S. J., Evans, G. W. ve Schneider, M.K. (1991). Dynamic role of social support in the link between chronic stres and psychological distress. Journal Of Personality And Social Psychology, 61, 899-909.
• Markus, H.R. (1983). Self knowledge: An expended wiev. Journal of Personality. 51(3), 543-565.
• Nelson-Jones, R. (1982). Danışma psikolojisi kuramları. (Çevirenler ed.: F. Akkoyun), Oriji- nalinin basım yeri: Cassel Educational Limited. Nobel Yayın Dağıtım.
• Newman, B., Newman, P., Griffen, S., O’Connor, K. ve Spas, J. (2007). The relationship of social support to depressive symptoms during the transition to high school, Adolescence, 42, 441-460.
• Öner, N. (1994). Piers-harris’in çocuklarda öz kavramı ölçeği el kitabı. Türk Psikologlar Derneği, Ankara.
• Öner, U. (1982) Benlik kavramı ile mesleki benlik kavramı arasındaki farkın akademik başarı ile ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Rosenberg, M. (1989). Self-concept research: A historical overview. Social Forces, 68(1), 34-44.
• Rosenfeld, L.R. ve Richman, J.M. (1998). Low social support among at-risk adolescent. So- cial Work Education. 20(4), 245-260.
• Salı, G. (2010). Çalışan ve çalışmayan çocukların arkadaşlık ilişkileri sosyal destek algıları ve mükemmeliyetçiliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversi- tesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Slavin, R. (1988), Educational psychology, Theory into practice, New, 2 98 Edition, Prentice Hall, New Jersey.
• Sayar, M. (2006), A longitudinal study of the relationship between perceived social support and psychological well- being of adolescents from lowsocioeconomic status. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Saygın, Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Sondhaus, E.L., Kurtz, R.M. ve Strube, M.J. (2001). Body attitude, gender, and self-concept: A 30-year perspective. Journal of Psychology, 135(4), 413-429.
• Şencan B. (2009), Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeyi ile sosyal yetkinlik beklentisi düzeylerinin bazı değişkenlere göre İncelenmesi, Yayınlanmamış yüksek li- sans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Şimsek, D. (2010). Yatılı ilköğretim bölge okulu ve ailesi yanında kalan ilköğretim sekizinci sı- nıf öğrencilerinin akran ilişkileri, sosyal destek algıları ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Taysi, E. (2000). Benlik saygısı, arkadaşlardan ve aileden sağlanan sosyal destek: üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Temel, F. ve Aksoy A. (2001). Ergen ve gelişimi. Yetişkinliğe ilk adım. Nobel Yayıncılık, s., Ankara.
• Turner, G. (1999). Peer support and yung people healt. Journal of Adolescence, 22(4), 567- 572.
• Ünlü, H. (2001). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal desteğin ve ego kimlik statülerinin sosyo- ekonomik düzey ve cinsiyete göre incelenmesi, Basılmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünüvar, A. (2003). Çok Yönlü algılanan sosyal desteğin 15–18 yaş arası lise öğrencilerinin problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Vander Zanden, J. W.(1985), Human development, 3. edition, Alfred A. Knoph. Inc, New- York.
• Verkuyten, M. (1989). Self-esteem and the evaluation of ethnic identity among Turkish and Dutch adolescents in the Netherlands. The Journal of Social Psychology, 130(3), 285-297.
• Wall, J., Covell, K. ve Macintyre, P.D. (1999). Implicationsof social supports for adolescents education and career aspirations. Canadian Journal of Behavioural Science, 31(2), 63-71.
• Yavuzer, H. (2004). Ana baba ve çocuk, Remzi Kitabevi, 7. Baskı, İstanbul.
• Yıldız Bıçakçı, M. (2004). Annesi çalışan ve çalışmayan çocukların anne baba tutumlarını algılamalarının ve benlik imajlarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, S. (2000) Hemşirelik yüksek okulu öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyi arasındaki ilişki. Basılmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Yüksekkaya, S. (1995) Üniversite öğrencilerinde benlik saygısının çeşitli değişkenler açısından İncelenmesi. Basılmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Zaimoğlu, S. (1991), Adolesanlarda toplumsal destek algısı. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Antalya.