Developing Stress Scale for Secondary School Students: Reliability and Validity Study

Yıl 2017, Cilt: 25 Sayı: 6, 2413 - 2426, 15.11.2017

Ahmet Kesici , Bayram Aşılıoğlu

Öz

This study was carried out to develop a scale that aims at defining the stress level of the

secondary school students within a few days before they take a mandatory state exam called

TEOG (General High Schools Entrance Exam conducted by the Ministry of Education). Having

gathered the opinions of the experts in field, the first draft of the scale that has 44 items in total

was prepared. The scale was applied to 8th grade students from three different schools three

days before TEOG examinations. Reliability and validity issues were checked according to the

data obtained from 260 students from three different schools in the second term of 2013-14

educational years in Siirt. Item analysis, exploratory factor analysis, and confirmatory factor

analysis were used accordingly. The reliability (alpha) value of the scale was .91. Finally, it

was evaluated that the number of the items in the final draft of the scale had to be decreased

to 21 items and 4 sub-dimensions namely Emotional Distress, Physical Complaints, Social

Symptoms, and Emotional Intensity. It was discovered that it explained 56% of the variance.

According to results of confirmatory factor analysis, χ²/sd value was 1.595, and RMSEA value was .048. These results show that the scale has a perfect consistency. In addition, GFI (.90),

AGFI (.88), NFI (.86), and CFI (.94) values are acceptable.

Anahtar Kelimeler

Stress, stress scale, exam stress

Ortaokul Öğrencileri İçin Stres Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Bu çalışma; ortaokul öğrencilerinin TEOG (Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş)

sınavlarının yaklaştığı zaman diliminde yaşadıkları stres düzeyini belirlemede kullanılacak bir

ölçek geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Konu ile ilgili uzmanların görüşü alınarak 44 maddeden

oluşan taslak bir ölçek hazırlanmıştır. Bu ölçek, 2013 - 2014 Eğitim-Öğretim yılı 2. Dönemde

Siirt’te 3 ortaokulda okuyan 260 öğrenciye TEOG sınavlarından 3 gün önce uygulanmıştır. Elde

edilen veriler ile madde analizleri, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Buna

göre 21 maddeden oluşan “Duygusal çöküntü”, “Fiziksel yakınmalar”, “Sosyal belirtiler”

ve “Duygusal yoğunluk” olarak adlandırılan 4 alt boyuttan oluşan bir ölçek geliştirilmiştir.

Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirliği .91 olarak hesaplanmış ve varyansın yaklaşık %55’ini

açıkladığı tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda χ²/sd değeri 1.595; RMSEA’nın

değeri ise 0.048 olarak bulunmuştur. Ayrıca GFI, AGFI, NFI ve CFI uyum değerleri kabul

edilebilir düzeyde ve sırasıyla 0.90, 0.88, 0.86 ve 0.94 olarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stres, stres ölçeği, sınav stresi

Kaynakça

• Aldwin, C. M. (2007). Stress, coping, and development: An integrative perspective (2nd edition). Guilford Press.
• Akman, S. (2004). Stresin nedenleri ve açıklayıcı kuramlar. Türk Psikoloji Bülteni, 10 (34-35).
• Aydın, İ. (2008). İş yaşamında stres (3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi
• Aydın, K. B. (2010). Stresle başa çıkma (2. Baskı), U. Öner (Ed.). Ankara: Nobel.
• Baltaş, Z. & Baltaş, A. (2003). Stres ve Başa Çıkma Yolları (30. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bayram, N. (2012). Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi (3. Baskı). Bursa: Ezgi.
• Bilge, A., Öğce, F., Genç, R. E. & Oran, N. T. (2009). Algılanan stres ölçeği (ASÖ)’nin Türkçe versiyonunun psikometrik uygunluğu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 25 (2).
• Bozkurt, T., Uluğ, M., Çelik, A. T., Okyuğ, Z., İçellioğlu, S., Özden, M. S. & Soysal, Ö. (2010). Stres. İstanbul: Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (15. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (3. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LİSREL Uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Dağ, İ. (1999). Psikolojinin ışığında kaygı. Doğu Batı Düşünce Dergisi, (6).
• Durmuş, B.,Yurtkoru, S. E. & Çinko, M. (2012). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul: Beta.
• Eren, E. (2012). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (13. Baskı). İstanbul: Beta.
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F. &Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal, 51(3).
• Güneysucu, J. (2010). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğa sahip olan babaların sosyo-demografik değişkenlere göre stres düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Hovardaoğlu, S. (1997). Stres belirtileri ile durumsal ve sürekli kaygının yordanması. Kriz Dergisi, 5(2).
• Kesici, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik duyuşsal özellikleri ile temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınavları öncesi yaşadıkları stresin matematik başarısına etkisi, (Yayımlanmamış doktora tezi), Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Kılıç, M. (1991). Belirti tarama listesi (SCL-90-R) nin geçerlilik ve güvenirliği. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,1(2).
• Lazarus, S. R. (2006). Stres and Emotion. Springer Publishing Campany.
• Özü, Ö. (2010). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı stresle başa çıkma becerileri eğitim programının işgörenlerin stres, kaygı ve iyilik hali düzeylerine etkisi: Karşıyaka vergi dairesi örneği. Doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Rout, U. R. & Rout, J. K. (2002). Stress management for primary healt care. Kluwer Academıc/ Plenum Publishers, New York.
• Şahin, N. H., Batıgün, A. D. & Uğurtaş, S. (2002). Kısa semptom envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2)
• Tabachnick, B. G. V. & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5’th Edition). U.S.A: Pearson EducationInc.
• Tekin, H. (2012). Eğitimde Ölçeme ve Değerlendirme (21. Baskı). Yargı Yayınları: Ankara.
• Ülkü, S., & Bilgin, N. (1983). Stress (Psikolojik Zorlanma). Eğitim ve Bilim, 7(41).