Tarih Öğretmenleri, Tarih Öğretmen Adayları ve Lise Öğrencileri Tarafından Yazılan Tarih Sorularının Analizi

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 1, 135 - 142, 15.01.2018

Ayten Kiriş Avaroğlu , Ahmet Vurgun

https://doi.org/10.24106/kefdergi.375683

Öz

Bu çalışmanın amacı tarih öğretmenleri, tarih öğretmen adayları ve ortaöğretim 10. sınıf tarih dersini alan lise öğrencilerinin yazdıkları soruların tarih disiplininin temel ve yöntemsel kavramlarına yönelik dağılımını belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini hizmet içi eğitime programlarına katılmış 9 tarih öğretmeni, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi pedagojik formasyon sertifika programına katılan 20 tarih öğretmen adayı ve Tarih 10 dersini alan 40 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklem grubundan 10. Sınıf tarih dersi öğretim programında Coğrafi keşifler ve Rönesans ile ilgili kazanımlara yönelik değerlendirme soruları yazmaları istenmiştir. Katılımcılar tarafından hazırlanan sorular tarih disiplininin temel (tözel) kavramları ve yöntemsel (ikincil) kavramları açısından içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda tarih öğretmenlerinin, tarih öğretmen adaylarının ve 10. sınıf tarih dersini alan lise öğrencilerinin en fazla yöntemsel kavramlardan biri olan sebep-sonuç kavramına yönelik ikinci sırada ise temel kavramlardan olay, isim, dönem tanımına yönelik sorular yazdıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarihsel düşünme, temel kavramlar, yöntemsel kavramlar, coğrafi keşifler, Rönesans

Analysis of Historical Questions of History Teachers, History Teacher Candidates and High School Students

Öz

The purpose of this study is to attempt to determine types of questions history teachers, history teacher candidates and high school students who have taken 10^th grade history course ask devoted to historical thinking with regard to a historical subject. In this study, history teachers, history teacher candidates and high school students who have taken 10^th grade history course were requested to create questions about "Development in Europe: Geographical discoveries and the Renaissance" subject which takes place in the 10^th grade history textbooks. The questions composed by the participants analyzed in terms of basic concepts of the discipline of history (substantive concepts) and procedural concepts (methodological concepts). At the end of the study it has been revealed that history teachers, history teacher candidates and high school students who have taken 10^th grade history course write questions regarding the cause and effect concept which is one of the procedural concepts followed by the questions related to the basic concepts.

Anahtar Kelimeler

Historical thinking, substantive concepts, methodological concepts, geographical discoveries, renaissance

Kaynakça

• Alonso-Tapia J., Asensio F., Lopez I., Carriedo N.,& Rycheck F. (2007). Assesment for learning: Social Science teachers’ ideas on assessment of causal understanding, Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 5 (3), 593-616.
• Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 236-249.
• Ayvacı, H.Ş.ve Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom Taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13-25.
• Bain, R.B. (2005). “‘They Thought the World Was Flat?’ Applying the Principles of How People Learn in Teaching High School History,” in How Students Learn: History in the Classroom (Washington, D.C.: National Academies Press, 179-214.
• Cazgır, V., Genç, İ., Çelik, M., Genç, C., Türedi, Ş. (2014). Ortaöğretim Tarih 10, MEB Devlet Kitapları Altıncı Baskı.
• Counsell, C. (2000). Historical knowledge and historical skills: A distracting dichotomy. In J. Arthur & R. Phillips (Eds.), Issues in history teaching (Eds). London: Routledge, 54-71.
• Çolak, K. & Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih dersi sınav sorularının Bloom taksonomisinin bilişsel alan düzeyi açısından sınıflandırılması. Milli Eğitim Dergisi. 187, 160-171.
• Dilek, D. (2001). İlköğretimde Tarih konularının öğretiminde kullanılan tekniklere göre öğretmen tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 323-336.
• Drake, F. D. & Brown, S. D. (2003); “A systematic approach to improve students‟ Historical Thinking”, The History Teacher, 36(4), 465-589.
• Er-Tuna, Y. ve Gültekin F. (2013). Ortaöğretim 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin tarihsel materyallere ilişkin soru sorma becerilerinin belirlenmesi, Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 2 (1), 30-61.
• Günel, M., Kıngır, S. & Geban, Ö. (2012). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımının kullanıldığı sınıflarda argümantasyon ve soru yapılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 316-330.
• Işık, H. (2011). Ortaöğretim Tarih derslerinde birinci ve ikinci el kaynaklar ile etkinlik temelli ders işlemenin öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine etkisi, Turkish Studies Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1,1287-1301.
• Keleş, H., Ata, B. ve Köksal, İ. (2006). Tarihî dokümanla tarih öğretiminin lise öğrencilerinin başarısına etkisi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 99-112.
• Kiriş, A. (2009). Tarih Derslerinde ölçme ve değerlendirme: 9. Sınıf tarih dersi sınav sorularının bilişsel açıdan incelenmesi. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Özel Sayı, Temmuz 2009, ss.1558-1581.
• Kiriş-Avaroğulları, A. (2014). 9. Sınıf tarih dersi öğretim programının yöntemsel kavramlar açısından analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 29(3), 95-109.
• Koray, Ö., Altunçekiç, A. ve Yaman, S. (2002). Fen Bilgisi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 10 (2): 317–324.
• Logtenberg, A; van Boxtel, C& van Hout-Wolters, B. (2011). Stimulating situational interest and student questioning through three types of historical introductory texts, European Journal of Psychology of Education, 26, 179-198.
• Nichol, J. (1996). Tarih Öğretimi. (çev. Mustafa Safran). Ankara: Çağrı matbaacılık
• Reich, G.A. (2015). Measuring up? Multiple- Choice Questions, New directions in assessing historical thinking (edit. Kadriye Ercikan&Peter Seixas). Routledge: New York. 221-232.
• Palek, D. (2015). ‘What exactly is parliament?’ Finding the place of substantive knowledge in history. Teaching History, 158,18-25.
• Safran, M. (2002). Ortaöğretim kurumlarında tarih öğretiminin yapı ve sorunlarına ilişkin bir araştırma. Türk Yurdu, 22(175), 73-79.
• Seixas, P. (2006). Benchmarks of historical thinking: A framework for assessment in Canada Centre for the study of historical consciousness Ubc, AUGUST 18TH, 2006, http://historicalthinking.ca/sites/default/files/Scaling%20Up%20Meeting%20Report.pdf Retrieved on September 10, 2013.
• Şimşek, A. (2008). Tarih öğretiminde sorgulamacı yaklaşım çerçevesinde soru sorma becerisi ve lise tarih ders kitaplarının durumu, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5:1 (Erişim: http://www.insanbilimleri.com 24 Mayıs 2012).
• Tokdemir, M.A. ve Hayta, N. (2014). Tarih öğretmenlerinin ortaöğretim tarih derslerinde tartışma yönteminin kullanılmasına ilişkin görüş ve uygulamaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (3), 1243-1262.
• Woodcock, J. (2005). Does the linguistic release the conceptual? Teaching History, 111.
• Van Drie, J. & Van Boxtel, C. (2007). Historical reasoning: Towards a framework for analyzing students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20, 87-11.
• Yeşil, R. (2010). Tarih eğitiminde soru sorma temelli öğrenme. Ahi Evran Üniversitesi Kırsehir Egitim Fakültesi Dergisi (KEFAD,) Cilt 11, Sayı 2, s.119-137.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Yeşilyurt, E. (2012). Öğretmen adaylarının bilişsel alanla ilgili sınama durumu soruları yazma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi,20 (2), 519-530.