Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 3, 865 - 874, 15.05.2018

Gönül Tekkurşun Demir Zekihan Hazar Halil İbrahim Cicioğlu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.413383

Cited By: 29

Öz

Bu çalışmanın amacı, egzersiz bağımlılığını
belirlemede kullanılabi­lecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı
geliştirmektir. Karma (mixed) modelde desenlenen araştırmaya, 2016-2017 eğitim
öğretim yılında Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi (n=80) ve Selçuk
Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nden (n=98) aktif olarak spor yapmakta
olan toplam 178 beden eğitimi ve spor öğretmeni adayı katılmıştır. Ölçeğin
geçerlilik ve güvenirlik çalışmalarında SPSS 23 paket program kullanılmıştır.
Ayrıca doğrulayıcı faktör analizi sürecinde Lisrel 8.80 kullanılmıştır. Bu
bağlamda, ölçeğe madde analizi kapsamında madde toplam test korelasyonu ve %
27’lik alt-üst grup toplam puan değerlendirmeleri yapılmıştır. Ölçeğin geneli
için Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0,88 bulunurken, birinci boyut için
0,83; ikini boyut için 0,79; üçüncü boyut için 0,77 olarak bulunmuştur. Ölçeğin
yapı geçerliliği için açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA)
uygulanmıştır. AFA sonucunda ölçek, 17 maddeden oluşmakta ve üç alt faktörlü
bir yapı göstermektedir. Faktörlerin toplam açıkladığı varyans oranı %
54,61’dir. Buna göre, Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ)’nin geçerli ve
güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Egzersiz, bağımlılık, davranış bağımlılığı, egzersiz bağımlılığı, egzersiz bağımlılığı ölçeği

Exercise Addiction Scale (EAS): A Study of Validity and Reliability

Öz

This study aims to develop a valid and reliable measurement tool that can be used to determine exercise addiction. The research, designed in mixed model, consists of a total of 178 physical education and sport teacher candidates participated in who playing actively sports and study at Faculty of Sports Sciences of Gazi University (n = 80) and Faculty of Sports Sciences of Selçuk University (n = 98) in the academic year 2016-2017. SPSS 23 package program was used for validity and reliability studies of the scale. Lisrel 8.80 was also used in the confirmatory factor analysis process. Validity and reliability studies of scale were carried out. In this context, item total test correlation and 27% upper and lower group total point evaluations were made within the scale item analysis. Cronbach Alpha reliability coefficient for general of the scale was found 0,88; it was 0,83 for the first sub-factor; it was 0,79 for the second sub-factor; it was 0,77 for the third sub-factor. An exploratory (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA) was applied for the construct validity of scale. As a result of EFA, the scale consists of 17 items and has a three factor structure. The total variance ratio that factors explained is 54.61%. Accordingly, it can be said that the Exercise Addiction Scale (EAS) is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Exercise, addiction, behavioral addiction, exercise addiction, exercise addiction scale

Kaynakça

• Alpar, R. (2001). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik. Gsgm Yayınları. Ankara.
• Arıkan, Z. (2012). Madde Bağımlılığı, Düzelme (Remisyon), Nüks (Relaps) ve Önlenmesi. Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Kılavuzu El Kitabı. T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet Bağımlılığı ve Tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklașımlar- Current Approaches In Psychıatry, 1(3), 55-67.
• Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler (5. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Berczik, K., Szabo, A., Griffiths, M., Kurimay, T., Kun, B., Urbán, R., Demetrovics, Z. (2012). Exercise Addiction: Symptoms, Diagnosis, Epidemiology, and Etiology. Substance Use ve Misuse, 47:403–417. Doi: 10.3109/10826084.2011.639120.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 11.Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Comrey, A.L ve Lee, H.L.(1992). A First Course İn Factor Analysis, Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
• Creswell, J. W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (2. Baskı). Thousand Oaks: Sage Publications.
• Çelik, H. E., ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 İle Yapısal Eşitlik Modellemesi:Temel Kavramlar Uygulamalar-Programlama (Yenilenmiş 2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lirsel Uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I: Temel Kavramlar ve İşlemler (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Eysenck, H. J. (1997). Addiction, Personality and Motivation. Human Psychopharmacology, 12(2), 79– 87.
• Freimuth, M., Moniz, S. ve Kim, S. (2011). Clarifying Exercise Addiction: Differential Diagnosis, Co-Occurring Disorders, and Phases of Addiction. International Journal of Environmental Research And Public Health. 8, 4069-4081; Doi:10.3390/İjerph8104069
• Griffiths, M. D. ve Meredith, A. (2009). Videogame Addiction and İts Treatment. Journal Contemp Psychother, 9(39), 247-253.
• Karaman, K. ve Kurtoğlu, M. (2009). Öğretmen Adaylarının İnternet Bağımlılığı Hakkındaki Görüşleri. Akademik Bilişim - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Kılıç Çakmak, E., Çebi, A. ve Kan, A. (2014). E-Öğrenme Ortamlarına Yönelik “Sosyal Bulunuşluk Ölçeği” Geliştirme Çalışması, Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 755-768.
• Kline, P. (2005). An Essay Guide To Factor Analysis. New York: Routledge.
• Köroğlu, E. (2001). Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması El Kitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı (Dsm-Iv-Tr). (Köroğlu. E, Çev.). Ankara: Hekimler.
• Mcmillan, J.H. ve Schumacher, S. (2006). Research İn Education: Evidence-Based Inquiry (Sixth Edition), Pearson, London.
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1: Mınıtab-Ncss-Spss (Genişletilmiş 5. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Çalışma Ve Değerlendirme Yöntemleri, (Üçüncü Baskıdan Çeviri). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Pett, M., Lackey, N., ve Sullivan, J. (2003). Making Sense of Factor Analysis. Thousand Oaks: Sagepublications, Inc.
• Schermelleh-Engel, K., ve Moosbrugger, H. (2003). Evaluating The Fit Of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness Of Fit Measurement. Methods Of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve Lisrel İle Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri. İstanbul: Türk Psikoloji Yayınları.
• Szabo, A., Griffiths, M. (2007). Exercise Addiction İn British Sport Science Students. Int J Ment Health Addiction. 5:25–28. Doi 10.1007/S11469-006-9050-8.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5. Ed.). Boston: Allyn And Bacon.
• Tarhan, N. ve Nurmedov, S. (2011). Bağımlılık- Sanal Veya Gerçek. İstanbul: Timaş.
• Tavşancıl, E. (2002), Tutumların Ölçülmesi ve Spss İle Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2014).Tutumların Ölçülmesi ve Spss İle Veri Analizi (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Terry, A., Szabo, A. ve Grıffıths, M. (2004). The Exercıse Addıctıon Inventory: A New Brief Screening Tool. Addiction Research And Theory. Vol. 12, No. 5, Pp. 489–499.
• Taylor, A., H. (2000). Physical activity, anxiety and stress. In: Physical activity and psychological well-being. SJH Biddle, KR Fox, H Boutcher (Eds), London, Routledge.
• Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu (3. Baskı). Ankara: Türk Psikologlarıderneği Yayınları.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis: Understanding Concepts And Applications. Washington, Dc, Us: American Psychological Association.
• Vardar, E. (2012). Egzersiz Bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi-Archives Medical Review Journal, 21(3), 163-173.
• Worthington, L. R., ve Whittaker, A. T. (2006). Scale Develop¬ment Research: A Content Analysis and Recommendations For Best Practices. The Counseling Psychologist, 34 (6), 806-838.
• Yavuz, S. (2005), Developing A Technology Attitude Scale For Pre-Service Chemistry Teachers, The Turkish Online Journal Of Educational Technology, 4(1).
• Yeltepe-Ercan, H. (2013). Bağımlılık Tedavisinde Egzersiz Tedavisi. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.