Uzamsal Görselleştirme Testinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 1179 - 1195, 15.05.2019

Neşe Dokumacı Sütçü , Behçet Oral

https://doi.org/10.24106/kefdergi.2826

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada, uzamsal yeteneğin bileşenlerinden biri
olan uzamsal görselleştirme becerisini ölçmek için çoktan seçmeli bir test
geliştirmek amaçlanmıştır. Testin geliştirilme aşamasında, kapsam geçerliği
için uzman görüşü alınmış ve testten altı madde çıkarılarak, 32 maddelik test
geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için yedinci sınıf öğrencilerine uygulanmıştır.
Testin faktör yapısını belirlemek amacıyla maddeler arası Tetrakorik Korelasyon
Matrisi üzerinden açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiş ve bir madde
testten çıkarılarak iki faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Daha sonra testin
iki faktörlü yapısının bir model olarak doğrulanıp doğrulanmadığını belirlemek
için Asimptotik Kovaryans Matrisi ile Ağırlıklı En Küçük Kareler Yöntemi’nden
yararlanılarak doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. İki madde testten çıkarılıp, kuramsal olarak birbirlerine yakın
maddeler arasında modifikasyon yapıldıktan sonra, iki faktörlü yapının yeterli
uyum indekslerine sahip olduğu görülmüştür. Kalan 29 madde için madde analizi
yapılmış; testin farklı güçlük
düzeylerine ve yüksek ayırt ediciliğe sahip maddelerden oluşan, orta güçlükte ve ayırt ediciliği yüksek bir test olduğu ortaya
çıkmıştır. Yapılan güvenirlik çalışması ile de testin KR-20 iç tutarlılık
açısından güvenilir olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

uzamsal yetenek, uzamsal görselleştirme, test geliştirme, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Akbay, M. (2015). Kurmacılık yaklaşımı ile dijital oyun ortamında tasarım yapmanın, lise öğrencilerinin geometri başarı, özyeterlilik ve uzamsal becerilerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Alias, M., Black, T. R., & Gray, D. E. (2002). Effect of instructions on spatial visualization ability in civil engineering students. International Education Journal, 3(1), 1-12.
• Battista, M. T. (1990). Spatial visualization and gender differences in high school geometry. Journal for Research in Mathematics Education, 21 (3), 47-60.
• Battista, M. T., Wheatley, G. H., & Talsma, G. (1982). The importance of spatial visualization and cognitive development for geometry learning in preservice elementary teachers. Journal forResearch in Mathematics Education, 13, 332–340.
• Baykul, Y., & Güzeller C. O. (2014). Sosyal bilimler için istatistik: SPSS uygulamalı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, AMOS uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi. Bennett,G.K., Seashore, H.G., & Wesman, A.G. (1974). The Differential Aptitude Tests (Form T). New York: The Psychological Corporation.
• Bulut, S., & Köroğlu, S. (2000). On birinci sınıf öğrencilerinin ve matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 56–61.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2011). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Clements, D. H. (1998). Geometric and spatial thinking in young children. ERIC Document Reproduction Service No. ED 436232.
• Clements, D. H., & Battista, M. T. (1992). Geometry and spatial reasoning. D. A. Grouws (Ed.), In Handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 420-464). New York: Macmillan.
• Clements, D. H., & Sarama, J. (2011). Early childhood teacher education: The case of geometry. Journal of Mathematics Teacher Education, 14(2), 133–148.
• Colom, R., Contreras, M., Shih, P. C., & Santacreu, J. (2003). The assessment of spatial ability with a single computerized test. European Journal of Psychological Assessment, 19(2), 92-100.
• Crandall, V. C., & Lacey, B. W. (1972). Children's perceptions of internal-external control in intellectual-academic situations and their Embedded Figures Test performance. Child Development, 1123-1134.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Delialioğlu, Ö. (1996). Contribution of students’ logical thinking ability, mathematical skills and spatial ability on achievement in secondary school physics (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Diehl, C. piehl, C., & Ranney, M. (1996). Assessing spatial navigation tools with instructional hypermedia for cognitive science. Proceedings of the Second International Conference on the Learning Sciences (pp. 36-43).
• Dursun, Ö. (2010). The relationships among preservice teachers’spatial visualization ability, geometry self-effıcacy, and spatial anxiety (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Üniversitesi, Ankara.
• Ekstrom, R. B., Dermen, D., & Harman, H. H. (1976). Manual for kit of factor-referenced cognitive tests (Vol. 102). Princeton, NJ: Educational Testing Service.
• Erkek, Ö., Işıksal, M., & Çakıroğlu, E. (2017). A study on pre-service teachers' spatial visualization ability and spatial anxiety. Kastamonu Education Journal, 25(1).
• Fennema, E., & Sherman, J. (1977). Sex-related differences in mathematics achievement, spatial visualization and affective factors. American educational research journal, 14(1), 51-71.
• Freina, L., & Ott, M. (2014). Discussing implementation choices for serious games supporting spatial and orientation skills. ICERI Proceedings, 5182-5191.
• Friedman, L. (1995). The space factor in mathematics: Gender differences. Review of Educational Research, 65(1), 22-50.
• Glück, J., Dünser, A., Steinbügl, K., & Kaufmann, H. (2007). Warning: Subtle aspects of strategy assessment may affect correlations among spatial tests. Perceptual and Motor Skills, 104(1), 123-140.
• Gorska, R., Sorby, S. A., & Leopol, C. (1998). Gender differences in visualization skills-an international perspective. Engineering Design Graphics Journal, 62 (3), 9-18.
• Gromko, J. E. (2004). Predictors of music sight-reading ability in high school wind players. Journal of research in music education, 52(1), 6-15.
• Guay, R. B. (1976). Purdue Spatial Visualization Test. West Lafayette, Indiana: Purdue Research Foundation.
• Gül, Ç. (2014). 8. Sınıf öğrencilerinin dönüşüm geometrisi başarıları ve uzamsal yeteneklerġi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Hartman, N. W., & Bertoline, G. R. (2005, July). Spatial abilities and virtual technologies: Examining the computer graphics learning environment. In Information Visualisation, Proceedings. Ninth International Conference, 992-997.
• Holzinger, K. J., & Swineford, F. (1946). The relation of two bi-factors to achievement in geometry and other subjects. Journal of Educational Psychology, 37, 257–265.
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Jirout, J. J., & Newcombe, N. S. (2014). Mazes and maps: Can young children find their way? Mind, Brain, and Education, 8(2), 89-96.
• Kan, A. (2011). Ölçme aracı geliştirme. S.Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss.239-276). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kayhan, E. B. (2005). Investigation of high school students‟ spatial ability. (Yayınlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Kösa, T. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin uzamsal becerilerinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Likert, R., & Quasha, W. H. (1941). Revised Minnesota Paper Form Board. New York: Psychological Corporation
• Linn, M. C., & Petersen, A. C. (1985). Emergence and characterization of gender differences in spatial abilities: A meta-analysis. Child Development, 56, 1479-1498.
• Lohman, D. F. (1979). Spatial ability: A review and reanalysis of the correlational literature. (Tecnical Report No.8). Aptitude Research Project, School of Education, Stanford University.
• Lord, T. R., & Rupert, J. L. (1995). Visual-spatial aptitude in elementary education majors in science and math tracks. Journal of Elementary Science Education, 7(2), 47-58.
• Lorenz, C., & Neisser, U. (1985). Factors of imagery and event recall. Memory & Cognition, 13(6), 494-500.
• Martín-Gutiérrez, J., Saorín, J. L., Martín-Dorta, N., & Contero, M., (2009). Do video games improve spatial abilities of engineering students? International Journal of Engineering Education, 25(6), 1194- 1204.
• Mayer, R. E., & Sims, V. K. (1994). For whom is a picture worth a thousand words? Extensions of a dual-coding theory of multimedia learning. Journal of educational psychology, 86(3), 389-401.
• McGee, M. G. (1979). Human spatial abilities: Psychometric studies and environmental, genetic, hormonal, and neurological influences. Psychological Bulletin, 86(5), 889.
• McKeever, W. F., & Deyo, R. A. (1990). Testosterone, dihydrotestosterone, and spatial task performances of males. Bulletin of the Psychonomic Society, 28(4), 305-308.
• Mix, K. S., & Cheng, Y. L. (2012). The relation between space and math: Developmental and educational implications. J. B. Benson (Ed.), In Advances in child development and behavior. Burlington: Academic Press.
• Miyake, A., Friedman, N. P., Rettinger, D. A., Shah, P., & Hegarty, M. (2001). How are visuospatial working memory, executive functioning, and spatial abilities related? A latent-variable analysis. Journal of Experimental Psychology General, 130(4), 621- 640.
• Mohler, J. L. (2006). Examining the spatial ability phenomenon from the student’s perspective (Unpublished doctoral dissertation). Purdue University, Indiana.
• Olkun, S. (2003). Comparing computer versus concrete manipulatives in learning 2D geometry. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 22(1), 43-56.
• Olkun, S., & Altun, A. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar deneyimleri ile uzamsal düşünme ve geometri başarıları arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4), 86-91.
• Olkun, S., Smith, G. G., Gerretson, H. P., Zembat, İ. Ö., Erdem, A., & Johnson, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının iki ve üç boyutlu uzamsal akıl yürütme becerilerinin uluslararası düzeyde karşılaştırılması. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Tokat.
• Pazzaglia, F., & De Beni, R. (2001). Strategies of processing spatial information in survey and landmark-centred individuals. European Journal of Cognitive Psychology, 13(4), 493-508.
• Pellegrino, J. W., Alderton, D. L., & Shute, V. J. (1984). Understanding spatial ability. Educational Psychologist, 19 (4), 239-253.
• Petrusic, W. M., Varro, L., & Jamieson, D. G. (1978). Mental rotation validation of two spatial ability tests. Psychological Research, 40(2), 139-148.
• Pittalis, M., & Christou, C. (2010). Types of reasoning in 3D geometry thinking and their relation with spatial ability. Educational Studies in Mathematics, 75(2), 191-212.
• Robichaux, R. L. R. (2000). The spatial visualization of undergraduates majoring in particular fields of study and the relationship of this ability to individual background characteristics (Unpublished doctoral dissertation). University of Auburn, Alabama.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi, analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci, SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Shamsuddin, N. A. A., & Din, S. C. (2016). Spatial ability skills: A correlation between Augmented Reality (AR) and conventional way on wayfinding system. Environment-Behaviour Proceedings Journal, 1(2), 159-167.
• Sharobeam, M. H. (2016). The variation in spatial visualization abilities of college male and female students in STEM fields versus non-STEM fields. Journal of College Science Teaching, 46(2), 93.
• Shea, D. L., Lubinski, D., & Benbow, C. P. (2001). Importance of assessing spatial ability in intellectually talented young adolescents: A 20-year longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 93.
• Shute, V. J., Pellegrino, J. W., Hubert, L., & Reynolds, R. W. (1983). The relationship between androgen levels and human spatial abilities. Bulletin of the Psychonomic Society, 21(6), 465-468.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Tekin, A. T. (2007). Dokuzuncu ve on birinci sınıf öğrencilerinin zihinde döndürme ve uzamsal görselleştirme yeteneklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tekin, H. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Topaloğlu, İ. (2011). Cabri 3d ile yapılan ders tasarımlarının öğrencilerin uzamsal görselleme ve başarılarına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turgut, M., Yenilmez, K., & Balbağ, M. Z. (2017). Öğretmen adaylarının mantıksal ve uzamsal düşünme becerileri: Bölüm, cinsiyet ve akademik performansın etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 265-283.
• Turğut, M. (2007). İlköğretim II. kademede öğrencilerin uzamsal yeteneklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Turğut, M. (2010). Teknoloji destekli lineer cebir öğretiminin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Turğut, M. (2015). Development of the spatial ability self-report scale (SASRS): Reliability and validity studies. Quality & Quantity, 49(5), 1997-2014.
• Turğut, M., & Yılmaz, S. (2012). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 69-79.
• Urbina, S. (2004). Essentials of psychological testing. New Jersey: John Wiley & Sons. Inc.
• Uzun, N. (2013). Dinamik geometri yazılımlarının bilgisayar destekli öğretim ve akıllı tahta ile zenginleştirilmiş öğrenme ortamlarında kullanımının öğrencilerin akademik başarısına, uzamsal görselleştirme becerisine ve uzamsal düşünme becerisine ilişkin tutumlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Wei, W., Yuan, H., Chen, C., & Zhou, X. (2012). Cognitive correlates of performance in advanced mathematics. British Journal of Educational Psychology, 82, 157–181
• Weisz, J. R., O'neill, P., & O'neill, P. C. (1975). Field dependence-independence on the Children's Embedded Figures Test: Cognitive style or cognitive level?. Developmental Psychology, 11(4), 539.
• Winter, J. W., Lappan, G., Fitzgerald, W., & Shroyer, J. (1989). Middle Grades Mathematics Project: Spatial Visualization. NY: Addison-Wesley.
• Witkin, H. A. (1950). Individual differences in ease of perception of embedded figures. Journal of personality, 19(1), 1-15.
• Yurt, E., & Sünbül, A. M. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarılarını açıklayan bir yapısal eşitlik modeli. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 14(4), 1629-1623.
• Yüksel, N. S., & Bülbül, A. (2014). Uzamsal görselleştirme üzerine test geliştirme çalışması. Necatibey EğitimFakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 124-142.