TEACHER CANDİDATES’ ATTITUDES TOWARDS ENVIRONMENTAL PROBLEMS: THE EXAMPLE OF TURKEY

Yıl 2012, Cilt: 20 Sayı: 2, 403 - 422, 01.05.2012

Nurettin Özgen

Öz

The aim of this study is to categorize the attitudes of university students towards environmental problems by cluster analysis and to analyze the attitudes of each formed category according to different variables. While the universe of this study involves the programmes bound to the primary school departments from eight different universities taking place in different cities of Turkey, “727” teachers candidates having education in these programmes constitute the sample. 54% of the university students involved in this study are male, and the 46% of them are female. The data of this study are gathered by personal information surveys and the scale of environmental attitude surveys. After the item analysis and cluster analysis are applied, Likert Scale of 29 items was developed from draft scale of 30 items. For the whole scale Cronbach alfa coefficient was founded as 0,733. As a result of the analyses, it was determined that the attitudes of the university students towards environmental problems were grouped under “3” categories/clusters and each category indicates different statistical results in accordance with the independent variables

Anahtar Kelimeler

Geography, Environmental education, Environmental problems, Cluster analysis, Geographical environment.

Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları: Türkiye Örneği

Öz

Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumlarını kümeleme yöntemi ile kategorilere ayırmak ve oluşturulan her bir kategorinin çeşitli değişkenlere göre tutumlarını analiz etmektir. Araştırmanın evrenini Türkiye’nin çeşitli illerinde yer alan, sekiz ayrı üniversitenin ilköğretim bölümlerine bağlı sınıf öğretmenliği, sosyal bilgiler, fen bilgisi ve matematik öğretmenliği programlar oluştururken, örneklemini ise bu programlarda eğitim ve öğretim gören “727” öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan Öğretmen adaylarının % 54’ü erkek, %46’sı ise kadın katılımcılardan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, kişisel bilgiler anketi ve çevre tutum anketi ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Madde analizi ve kümeleme analizi uygulandıktan sonra 30 maddelik taslak ölçekten 29 maddelik Likert Tipi Ölçek geliştirilmiştir. Tüm ölçek için Cronbach alfa katsayısı 0.733 olarak bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda, Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları “3” kategoride/ kümede toplandığı ve her kategorinin, bazı bağımsız değişkenlere göre istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar gösterdiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Çevre eğitimi, Çevre sorunları, Kümeleme analizi, Coğrafi ortam

Kaynakça

• 1. Çepel, N. ve Ergün, C. (2007).Temel Çevre Sorunları. [Online]: http://www.tema. org. tr/ Sayfalar/CevreKutuphanesi/Pdf/KureselIsinma/EM_Konu12.pdf adresinden 14 Ocak 2011 tarihinde indirilmiştir.
• 2. Özey, R., (2001). Çevre Sorunları. İstanbul. Aktif Yayınları. 418 Nurettin ÖZGEN Mayıs 2012 Cilt:20 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi
• 3. Güney, E., (2002). Genel Çevre Kirlenmesi. İstanbul. Çantay Kitabevi.
• 4. Tokuçoğlu, B., (1993). Çevre Sorunları ve Kentleşme. Çevre Dergisi/ Ekoloji, Sayı: 6
• 5. Aydın, F., (2010). Coğrafya Üniversite öğrencilerinin Çevre Sorunları ve Çevre Eğitimi Hakkındaki Görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 2010, 2 (3), 818-839.
• 6. Thompson, M. (2000). Understanding Environmental Values: A Cultural Theory Approach. Carnegie Council on Ethics and International Affairs. [Online]: Retrieved on 10 March 2010, URL: http://www.cceia.org/resources/articles_papers_reports/ 710.html/ _res/ id=sa_File1/711_thompson.pdf.
• 7. Hart, R. (2002). Growth, Environment, and Culture-Encompassing Competing Ideologies In One ‘New Growth’ Model. Ecological Economics Vol:40 p:253-267
• 8. Baylan, E., (2009). Doğaya İlişkin İnançlar, Kültür ve Çevre Sorunları Arasındaki İlişkilerin Kuramsal Bağlamda İrdelenmesi. A. Ü. Çevre Bilimleri Dergisi. C: 1, s: 2
• 9. Dietz, T., Fitzgerald, A.,and Shwom, R. (2005). Environmental Values. Annual Review of Environment and Resources, Vol. 30: 335-372.
• 10. Erden, M., Akman, Y. (1995). Eğitim Psikolojisi: Gelişim Öğrenme Öğretme. Ankara Arkadaş Yayınları
• 11. Vincent, P,C., (2004). Usıng Cognıtıve Measures To Predıct The Achıevement Of Students Enrolled In An Introductory Course Of Geographıc Informatıon Systems. Retrieved on 15 April 2011, URL: https://txspace.tamu.edu/bitstream/1969.1/ 3349/1/etd-tamu-2004CGEOG-Vincentcopyright.pdf
• 12. Cüceloglu, D. (1996). İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. Remzi Kitapevi. İstanbul
• 13. Kagıtçıbası, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.
• 14. Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• 15. Özgen, N., Bindak, R., Birel, F. K. (2007). Coğrafya Dersine Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 (13), 58- 64
• 16. Sakallı, N. (2001). Sosyal Etkiler: Kim Kimi Nasıl Etkiler?, İmge Yayınları, Ankara
• 17. Şimşekli, Y., (2004). Çevre Bilincinin Geliştirilmesine Yönelik Çevre Eğitimi Etkinliklerine İlköğretim Okullarının Duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi XVII (1), 83-92
• 18. Ayvaz, Z., (1996). Çevre Eğitimine Giriş. [Online]: http://ekoloji.com.tr/resimler/ 21-1. pdf adresinden 23 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir.
• 19. Çabuk, B., Karacaoğlu, C., 2003; Aankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt 36, sayı: 1-2 sayfa: 189- 198
• 20. Özdemir, O., (2007). Yeni Bir Çevre Eğitimi Perspektifi: “Sürdürülebilir Gelişme Amaçlı Eğitim”. Eğitim ve Bilim. Cilt 32, Sayı 145, sayfa: 23- 39
• 21. Brisk, M.A. (2000). Çevre Dostu 1001 Proje: Öğrenciler için uygulamalı çevrecilik eğitimi. İstanbul Beyaz Yayınları Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları: Türkiye ... 419 May 2012 Vol:20 No:2 Kastamonu Education Journal
• 22. Uzun, N., Sağlam, N. (2005). Sosyo- Ekonomik Durumun Çevre Bilinci ve Çevre Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi. Hacatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, No: 29, 192- 202
• 23. Ketchen, D. J. and Shook, C. L. (1998). The Application of Cluster Analysis in Strategic Management Research: An Analysis and Critique. Strategic Management Journal 17 (6), 441- 456
• 24. Çelik, M. Y., Satıcı, Ö., Akkuş, Z., Daşdağ, M., Çelik, H.C., (2000). Kümeleme Çözümlemesinde Başarılı Kümeler Elde Etmenin Koşulları: Akademik Personelin İnterneti Kullanmasıyla İlgili Bir Uygulama, Biyoistatistik. 5. Ulusal BiyoistatistikKongresi Bildiri Kitabı
• 25. Everitt, B. S., (1994). Statistical Methods in Medical Investigations, Second Edition, John Wiley & Sanss
• 26. Wu, J.D., Milton, D.K., Hammond, S.K., Spear, R.C., (1999). Hierarchical Cluster Analysis Applied to Workers Exposures in Fiberglas Insolution Manufacturing, Ann. Occup. Hyg., Vol.43, No.1, pp.43-55
• 27.Çelik, H. C., Kahyaoglu, M. (2007). lkögretim üniversite öğrencilerinin teknolojiye yönelik tutumlarının kümeleme analizi. Türk Egitim Bilimleri Dergisi 5(4), 571-586
• 28. Dahla, T. ve Naes, T. (2004). Outlier and group detection in sensory panels using hierarchical cluster analysis with the procrustes distance. Food Quality and Preference, 15, 195–208.
• 29. He, Q. (1996). A review of clustering algorithms as applied in IR. Graduate School of Library and Information Science University of Illinois at Urbana-Compaign. [Online]: Retrieved on 10 March 2011, URL: http://out.uclv.edu.cu/cei/
• 30. Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• 31. Uzun, N., Sağlam, N. (2006). Orta Öğretim Öğrencileri için Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, no: 30
• 32. Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S., Özden, M., (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452- 468
• 33. Özgen, N., Çelik, C. H. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Coğrafya Dersine Yönelik Tutumlarının Kümeleme Analizi ile Belirlenmesi (Siirt Eğitim Fakültesi Örneği) Marmara Coğrafya Dergisi (17), S:67-78
• 34. Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 207-222.
• 35. Yılmaz, A; Mogil, İ.; Aktuğ, P. ve Göbekli, İ., (2002). Orta Öğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kuramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi 22: 156- 162
• 36. Şahin, N.F., Cerrah, L., Saka, A., Şahin, B., (2004). Yüksek Öğretimde Öğrenci Merkezli Çevre Eğitimi Dersine Yönelik Bir Uygulama. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 3, 113-128
• 37. Özgen, N., Kahyaoğlu, M. (2011). Farklı Fonksiyonel Özeliğe Sahip Yerleşim Ünitelerinde İkamet Eden İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Sorunlarını Algılama ve Çözüm Önerileri: Fenomenografik Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.10 (38), 136-157