ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE KENDİLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİNİN ANA BABA TUTUMLARI VE BAZI SOSYO DEMOGAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 3, 743 - 758, 01.09.2010

Özcan Sezer Vuslat Oğuz

Öz

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin kendilerini değerlendirmelerine ilişkin anne baba tutumları ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmaya 394 erkek, 332 kız olmak üzere toplam 726 kişi katılmıştır. Öğrencilerin kendilik değerini belirlemek için “Sosyal Karşılaştırma Ölçeği”, algılanan anne ve baba tutumlarının ölçümü için “Ana Baba Tutum Ölçeği” ve kendilerine ilişkin bilgiler için “Kişisel Bilgi Formu” uygulanmıştır. Verilerin analizinde nonparametrik istatistiksel tekniklerden Mann-Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır. Sonuçlar cinsiyet, yaşanılan yer, sınıf düzeyi, düşük düzeyde demokratik, yüksek düzeyde koruyucu/istekçi ile orta ve yüksek düzeyde otoriter anne baba tutumu ile kendilik değeri arasında anlamlı fark olduğunu göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencisi, kendini değerlendirme, anne baba tutumları.

THE RELATIONSHIP BETWEEN UNIVERSITY STUDENTS’ SELF EVALUATION, PARENTAL ATTITUDES, AND SOME OTHER VARIABLES

Öz

The relationship between predictors of universiti students’ self evaluation such as parental attitudes, and some demographic variables were examined in this study. A total of 726 university students consisted of 3944 males and 332 females participated in this study. “Social Comparison Scale” to measure participants’ self-esteem, “Parental Attitudes Scale” to measure parental attitudes, and “Personal Information Form” developed by the researchers to get personal information of the participants were employed. In data analysis, , Mann-Whitney-U Test, and Kruskal Wallis-H Test were used. The findings indicated significant differences between gender, living in, class degree, low-levels of democratic parental attitudes, high levels of protective/ desirous parental attitudes, medium and high levels of autocratic parental attitudes.

Anahtar Kelimeler

University student, self evaluation, parental attitudes.

Kaynakça

• 1. Hogg, M. A. and Vaughan, G. M., Sosyal Psikoloji (çev. Yıldız, İ. ve Gelmez, A.), Ütopya Yayınevi, Ankara, 2007.
• 2. Guindon, M. H., Toward accountability in the use of the self-esteem construct, Journal of Counseling and Development, 80, 204–214, 2002.
• 3. Rosenberg, E., Society and the Adolescent Self-İmage, NJ: Princeton Universitiy Pres, Princeton, 1965.
• 4. Blacovich, J. and Tomako, J., Measures of Self-esteem, In J.P.Robinson P.R.Shaver ve L.S. Wrightsman (Eds), Measures of Personality and Social Psychological Attitudes, Vol. 1.San Diego C.A. Academic Pres, 1991.
• 5. Woolfolk, A., Educational Psychology (8th ed.), Needham Heights, MA: Allyn & Bacon, 2001.
• 6. Şahin, N. H., Basım, H. N. ve Çetin, F., Kişiler arası çatışma çözme yaklaşımlarında kendilik algısı ve kontrol odağı, Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (2), 151–163, 2009.
• 7. Coopersmith, S., SEI, Self- esteem inventories, Polo Alto, CA. Consulting Psychologist Pres, 1981.
• 8. Kaplan, L. S., Self-esteem ıs not our national wonder drug, School Counselor, 42 (5), 341–345, 1995.
• 9. Griffin-Shirley N. and Nes, S. L., Self- esteem and empaty in sighted and visuallay impaired preadolescents. Journal of Visual Impairment &Blindless, 99 (5), 276–285, 2005.
• 10. Baumrind, D., The influence of parenting style on adolescent competence and substance abuse, Journal of Early Adolescence, 11, 56–94, 1991.
• 11. Pişkin, M., Özsaygıyı geliştirme eğitimi (Ed: Y. Kuzgun), İlköğretimde Rehberlik, Nobel Yayınları Dağıtım, Ankara, 1999.
• 12. Özabacı, N., Öğrencilerin kişisel özellikleri okuldaki başarısını belirler mi? Yaşadıkça Eğitim, 65, 27–28. 2000.
• 13. Tuttle, D. W. and Tuttle, N. R., Self-esteem and adjusting with blindlees, 3rd ed., Springfield IL: Charles C Thomas, 2004.
• 14. Freedman, J. L., Sears, D. O. and Carlsmith, J. M., Sosyal Psikoloji (çev. A. Dönmez), Ara Yayıncılık, İstanbul, 1989.
• 15. Budak, S., Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2000.
• 16. Maccoby, E. E. and Martin, J. A., Socialization in the context of family: Parent child interaction (Eds. Mussen, P.H. ve Hetherington, E. M.), Handbook of Child Psyhology: Socialition, Personality and Social Development, 1–101, New York, Willey, 1983.
• 17. Yavuzer, H., Çocuk Psikolojisi, 26. Baskı, Remzi Kitapevi Yayıncılık, İstanbul, 2004.
• 18. Navaro, L., Aşırı Koruyuculuğun Çocuk Eğitimine Etkileri, 6. Ya-pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 1989.
• 19. Baumrind, D., The effects of authoritative parental control on child behaviors, Child Development, 37, 887- 907, 1966.
• 20. Dökmen, Ü., İletişim Çatışmaları ve Empati, 4. Baskı, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1996.
• 21. Kulaksızoğlu, A., Ergenlik Psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998.
• 22. Çağdaş, A. ve Seçer, Z., Anne Baba Eğitimi, Eğitim Kitabevi, Konya, 2004.
• 23. Bailey, B.A., Sevmek Kolay Eğitmek Zor, (Çev. S. Tanrınınkulu), Özgür Yayınları, İstanbul, 2005.
• 24. Çeçen, R., Öğrencilerin Cinsiyetlerine ve anababa tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 415–431, 2008.
• 25. Ceral, S. ve Dağ, İ., Ergenlerde algılanan anne baba tutumlarına bağlı benlik saygısı, depresiflik ve genel psikolojik belirti düzeyi farklılıkları, Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 13 (4), 233–241, 2005.
• 26. Ulusoy, M.D., Demir, N.Ö. ve Baran, A.G., Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara ili örneği, G.Ü. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3), 367-386, 2005, http://www.tebd.gazi.edu.tr/c3s3. html, Erişim Tarihi: 18.06.2009.
• 27. Erkan, Z., Sosyal kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Enstitü Dergisi / E Dergi ISSI: 13, 10 (10), 120–133, 2002, http://sosyalbilimler.cu.edu.tr/dergi/download/94.pdf?sc=063, Erişim Tarihi: 18.06.2009.
• 28. Aydoğmuş, K., Çocuklarda Uyum ve Davranış Bozuklukları, Ana-Baba Okulu, 9. Baskı, Remzi Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• 29. Uzuner, Y., Çocukta Ruh Sağlığı, Uyum Bozukluğu, Ailede Ruh Sağlığı (ed. Y. Uzuner), Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 45–56, Eskişehir, 2003.
• 30. Savaşır, I. ve Şahin, N. H., Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: sık kullanılan ölçekler, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 1997.
• 31. Kuzgun, Y. ve Bacanlı, F., PDR’de Kullanılan Ölçekler. Rehberlik ve Psikolojik Danışmada Kullanılan Ölçme Araçları Dizisi 1, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2005.
• 32. Büyüköztürk, Ş., Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Kitabı, 1.Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2002.
• 33. Balcı, A., Sosyal Bilimlerde Araştırma, 6. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2006.
• 34. Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M., Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, 2. Basım, Beta Yayınları, İstanbul, 2008.
• 35. Erözkan, A., Lise öğrencilerinin sosyal karşılaştırma ve depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 13, 1–18, 2004.
• 36. Özen, Ş., Antar, S. ve Özkan, M., Çocukluk çağı travmalarının umutsuzluk, sigara ve alkol kullanımı üzerine etkisi: Üniversite son sınıf öğrencilerini inceleyen bir çalışma, Düşünen Adam, 20 (2), 79–87, 2007.
• 37. Sayıner, B., Savaşan, B., Sözen ve Köknel, Ö., Yükseköğretim gençliğinin benlik algısının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11), 253–265, 2007.
• 38. Demiriz, S. ve Öğretir, A. D., Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 10 (1), 105–122, 2007.
• 39. Haktanır, G. ve Baran, G., Gençlerin benlik saygısı düzeyleri ile anne baba tutumlarının algılanmasının incelenmesi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi. 5 (39), 134–141, 1998.
• 40. Leary, M. R. and Kowalski, R. M., Social Anxiety, The Guildford Pres, New York, London, 1995.
• 41. Kuzgun, Y., Ana baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 1973.
• 42. Hudson, J. L. and Rapee, R. M., The origins of social phobia, Behavior Modification, 24 (1), 102–130, 2000.
• 43. Keskin, G. ve Çam, O., Ergenlerin ruhsal durumları ve anne baba tutumları ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9 (3), 139–147, 2008.
• 44. Haktanır, G., Aral, N., Alisinanoğlu, F., Baran, G., Başar, F., Köksal, A. ve Bulut, Ş., Türkiye’de Anne Baba Tutumu Araştırmalarına Genel Bakış, Cumhuriyet ve Çocuk (Ed. B.Onur), 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.
• 45. Şahin, F. T. ve Kalburan, N. C., Aile eğitim programları ve etkililiği: Dünyada neler uygulanıyor?, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (25), 1–12, 2009.
• 46. Yurtal, F.D., Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Hizmet Türleri, Psikolojik Danışma ve Rehberlik (Ed. Kaya, A), Anı Yayıncılık, Ankara, 2009.