INVESTIGATION OF DECISION STRATEGIES OF HIGH SCHOOL STUDENTS WHO HAVE DIFFERENT LOCUS OF CONTROL

Yıl 2006, Cilt: 14 Sayı: 2, 393 - 402, 01.10.2006

Aysel Esen Çoban Zeynep Hamamcı

Öz

The purpose of this study was to investigate the decision making strategies of individuals who have different locus of control. 344 high school students participated to the study in Gaziantep. Rotter’s Internal-External Locus of Control Scale and Decision Strategies Scale by developed Kuzgun were used to collect data. Data was analyzed by using Pearson Correlation Coefficient and t-test. The findings revealed that the students mostly have internal locus of control and they used logical decision making strategy. When the correlations between decision making strategies and locus of control were examined, negative and low level relationship was found between logical decision making strategy and locus of control. Moreover, locus of control was positively and lowly correlated with intrinsic decision making strategy and indecision. In addition, it was found that the students with internal locus of control used more logical decision making strategy, less intrinsic decision making strategy and less indecision than the students with external locus of control.

Anahtar Kelimeler

Decision Strategies, Locus of Control, High School Students.

KONTROL ODAKLARI FARKLI ERGENLERİN KARAR STRATEJİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada farklı kontrol odağına sahip bireylerin kullandıkları karar verme stratejileri incelenmiştir. Araştırmaya Gaziantep’te okuyan 344 lise son sınıf öğrencisi katılmıştır. Veri toplamak amacı ile Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği ve Kuzgun tarafından geliştirilen Karar Stratejileri Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler Pearson Momentler Çarpımı ve t-testi kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğrencilerin genel olarak içsel kontrol odağına sahip olduğu ve çoğunlukla mantıklı karar verme stratejisini kullandıkları tespit edilmiştir. Karar verme stratejilerinin kontrol odağı ile korelasyonları incelendiğinde, mantıklı karar verme stratejisi ile kontrol odağı arasında olumsuz yönde ve düşük düzeyde bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Kontrol odağının içtepisel karar verme stratejisi ve kararsızlıkla olan korelasyonu ise olumlu yönde ve düşük düzeyde olduğu bulunmuştur. Araştırmada ayrıca içsel kontrol odağına sahip öğrencilerin, dışsal kontrol odağına sahip öğrencilerle karşılaştırıldığında anlamlı şekilde daha fazla mantıklı karar verme stratejisini kullandıkları, daha az içtepisel karar verdikleri ve daha az kararsızlık yaşadıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karar Stratejileri, Kontrol Odağı, Lise Öğrencileri.

Kaynakça

• Kuzgun, Y. (2005). PDR’de Kullanılan Ölçekler.(ed.).Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Taymaz, H. (2000). Okul Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ersever, Ö. H. (1996). Karar Verme Becerileri Kazandırma Programının ve Etkileşim Grubu Deneyiminin Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dinklage, L. B. (1967). Adolescent Choice and Decision Making, Monograph. Harvard School of Education, Cambridge, M.A.
• Kuzgun, Y. (1992). Karar Stratejileri Ölçeği; Geliştirilmesi ve Standardizasyonu. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Johnson, R. H. (1978). Individual styles of decision making: A theoretical model for counseling. Personel and Guidance Journal, 56, 530-536.
• Byrness, J. P ve McClenny, B. (1994). Decision making in young adolescents and adults. Journal of Experimental Child Psychology, 58, 359-388.
• Brown, J. ve Mann, L. (1990). The relationship between family structure and process variables and adolescent decision making. Journal of Adolescence, 13, 25- 37.
• Mann, L., Hormoni, R., ve Rover, C. (1989). Adolescent decision making: the development of competence. Journal of Adolescence, 12, 265-278.
• Yeşilyaprak, B. (2004). Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gardner, D. C ve Warren, S. A. (1978). Careers and Disabilities:A Career Education Approach. Connecticut: Greylock Publishers.
• Tseng, M. S. (1970). Locus of control as a determinant of job proficiency, employability, and training satisfaction of vocational rehabilitation clients. Journal of Counseling Psychology, 17(6), 487-491.
• Kaplan, S. E. Reneau, J. H. Ve Whitecotton, S. (2001). The effects of predictive ability information, locus of control, and decision maker involvement and decision aid reliance. Journal of Behavioral Decision Making, 14, 35-50.
• Phares, E. J. (1962). Perceptual threshold decrements as a function of skill and chance expectencies. Journal of Psychology, 53. 399-407.
• Merton, R. (1946). Mass Persuasion. New York: Harpers.
• Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal vs. external control of reinforcement. Psychological Monographs. 80,1-28.
• Dağ, İ. (1991). Rotter’in iç-dış kontrol odağı ölçeği’nin (RİDKOÖ) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi. 7(26), 10-16.
• Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar Stratejileri İle Ana Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bachman, J. G., O’Malley, P. M ve Johnston, J. (1978). Youth in Transition:Adolescence to Adulthood-Change and Stability in the Lives of Young Men. (vol. 6). Ann Arbor:Institute for Social Research.
• Knoop, R. (1981). Age and corraletes of locus of control. Journal of Psychology, 108, 103-106.
• Scott, S. G., Bruce. R. A. (1995). Decision-making style: The development of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55, 818-831.