LİSELERDE GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİNİN ÖRGÜTSEL DESTEK ile ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 5, 987 - 999, 31.12.2021

Emine Dağlı Fatma Kalkan

https://doi.org/10.24106/kefdergi.859758

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek ve öğretmen liderliği algıları arasındaki ilişkilerin tespit edilmesidir. İlişkisel tarama modelinde tasarlanmış olan bu araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Hatay ili merkez ilçelerinde bulunan resmi ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Bu evren içerisinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilmiş 298 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında “Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği” ve “Öğretmen Liderliği Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortamalar, frekans değerleri, yüzde, standart sapma, Kruskal Wallis testi, Mann Whitney U testi, Pearson momentler çarpımı ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, öğretmenlerin örgütsel destek ve öğretmen liderliği algılarının yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin öğretmen liderliğinin meslektaş işbirliği boyutuna dair algıları, kıdem ve eğitim durumu değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Sınavsız öğrenci alan okullarda çalışan öğretmenlerin, yetenek sınavı ile öğrenci alan okullarda çalışan öğretmenlere göre daha yüksek örgütsel destek algısına sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel destek ve öğretmen liderliği algıları arasında orta düzeyde, pozitif anlamlı bir ilişki vardır. Araştırmada, örgütsel desteğin öğretmen liderliğinin kurumsal gelişme, mesleki gelişme ve meslektaş iş birliği alt boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel destek, Öğretmen liderliği, Lİse

The Relationship between Organisational Support and Teacher Leadership Perceptions of High School Teachers

Öz

Purpose: The main purpose of this study is to determine the relationship between organisational support and teacher leadership perceptions of high school teachers.
Design/Methodology/Approach: The population of this study, which was designed in the relational screening model, consists of teachers working in state high schools in the central districts of Hatay in the 2018-2019 academic year. 298 teachers were selected through the random selection method. The research data collected by the “Perceived Organisational Support Scale” and “Teacher Leadership Scale” were analysed via arithmetic means frequency values, percentage, standard deviation, Kruskal Wallis test, Mann Whitney U test, Pearson product of moments, and simple linear regression analysis.
Findings: According to the results, it was determined that teachers’ perceptions of organisational support and teacher leadership are high. Teachers’ perceptions of the teacher leadership’s dimension of collaboration with colleagues differ significantly according to seniority and educational status variables. It has been observed that teachers working in schools accepting students without examination have a higher perception of organisational support than teachers working in schools that accept students with aptitude tests. There is a moderately positive significant relationship between teachers’ perceptions of organisational support and teacher leadership. The study determined that organisational support is a significant predictor of the sub-dimensions of teacher leadership, institutional development, professional development, and collaboration with colleagues.
Highlights: Teachers who accept students without an exam have a higher perception of organisational support than teachers who accept students with aptitude tests. This shows that the school type is an important variable. In this direction, qualitative studies can be conducted to gain in-depth information on why the perception of organisational support differs according to school types. Considering that organisational support is a predictor of teacher leadership, it can be stated that there is a need for studies to determine the factors affecting teachers’ perceptions of organisational support.

Anahtar Kelimeler

Organisational support, Teacher leadership, High schools

Kaynakça

• Akın, M. (2008). Örgütsel destek, sosyal destek ve iş/aile çatışmalarının yaşam tatmini üzerindeki etkileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 141- 170.
• Araşkal, S., & Kılınç, A. Ç. (2019). Öğretmen liderliğini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(3), 419-468.
• Argon, T., & Ekinci, S (2017). Teacher views on organizational support and psychological contract violation. Journal of Education and Practice, 8(2), 44-55.
• Argon, T., & Yılmaz, Ö. (2019). Öğretmenlerin öğretim duyguları ile örgütsel destek algıları arasındaki ilişki. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/ICES-UEBK-TamMetin.pdf
• Aslan, H., Çalık, T., & Er, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin öğretmen liderliği ve politik beceri algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 18(3), 1087-1098. doi:10.17051/ilkonline.2019.610689
• Berg, J. H., & Zoellick, B. (2019). Teacher leadership: Toward a new conceptual framework. Journal of Professional Capital and Community, 4(1), 2-14. https://doi.org/10.1108/JPCC-06-2018-0017
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme (Hatay ili örneği) [Unpublished doctoral dissertation]. İnönü University.
• Beycioğlu, K., & Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(2), 191-223.
• Bishop, J. (2000). Commitment and employee outcomes in a team environment. Journal of Management, 26(6), 1113-1132. https://doi.org/10.1177/014920630002600603
• Büyükgöze, H., & Kavak, Y. (2017). Algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermaye ilişkisi: Lise öğretmenleri örnekleminde bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 1-32.
• Can, N. (2006). Öğretmen liderliğinin geliştirilmesinde müdürün rol ve stratejileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 349-363.
• Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 263-288.
• Chinomona. R., & Sandada, M. (2014). Organisational support and its influence on teachers’ job satisfaction and job performance in Limpopo Province of South Africa. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(9), 208-214. doi: 10.5901/mjss.2014.v5n9p208
• Cropanzano, R. (1999). Organizational politics and organizational support as predictors of work attitudes, job performance, and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 20(2), 159-174. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199903)20:2<159::AID-JOB881>3.0.CO;2-7
• Dinçer, K. (2017). İlkokullarda örgütsel yaratıcılık davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Dumlupınar University.
• Eagly, A. H., & Johnson, B. T. (1990). Gender and leadership style: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 108(2), 233-256.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişki. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 17-43.
• Eker, S. (2019). Okul müdürünün liderliğinin ve öğretmen liderliğinin öğrenci başarısı üzerindeki etkileri c]. Kırıkkale University.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchinson, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71, 500-507. https://doi.org/10.1037/0021-9010.71.3.500
• Eisenberger, R., & Stinglhamber, F. (2011). Perceived organizational support: Fostering enthusiastic and productive employees. American Psychological Association. doi:10.1037/12318-000
• Erdogan, B., & Enders, J. (2007). Support from the top: Supervisors' perceived organizational support as a moderator of leader-member exchange to satisfaction and performance relationships. Journal of Applied Psychology, 92(2), 321–330. doi: 10.1037/0021-9010.92.2.321
• Erkol, H. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin algıladıkları örgütsel desteğin bireysel özelliklerine göre incelenmesi. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(1), 1-17.
• Geçer, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerin kayırmacılık ve örgütsel destek algı düzeyleri (Muğla ili örneği) [Unpublished master’s thesis]. Muğla Sıtkı Koçman University.
• Gökyer, N., & Türkoğlu, İ. (2018). Liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Education and Science, 43(196), 317-340. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7440
• Gutek, B. A., & Morasch, B. (1982). Sex-ratios, sex-role spillover, and sexual harassment of women at work. Journal of Social Issues, 38(4), 55-74. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1982.tb01910.x
• Gül, A. L. (2010). Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek (Ankara ili örneği) [Unpublished doctoral dissertation]. Hacettepe University. Harris, A., & Muijs, D. (2005). Improving schools through teacher leadership. Open University Press.
• Hutchison, S. (1997). A path model of perceived organizational support. Journal of Social Behavior and Personality, 12, 159-174.
• İnanır, B. (2020). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeyleri ile okul iklimi ve öğretmen liderliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Kastamonu University.
• Kasalak, G. (2020). Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel desteğin örgütsel sonuçları üzerindeki etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Journal of Business and Human, 7(1), 119-135. doi: 10.18394/iid.572572
• Kılıç, E. (2019). Okul yöneticilerinin paternalist liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel destek algıları arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Uşak University.
• Kılınç, A. Ç., Cemaloğlu, N., & Savaş, G. (2015). The relationship between teacher leadership, teacher professionalism, and perceived stress. Eurasian Journal of Educational Research, 58, 1-26. doi: 10.14689/ejer.2015.58.5
• Kılınç, A. Ç., & Recepoğlu, E. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algı ve beklentileri. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 175-215.
• Koşar, D., Er, E., Kılınç, A. Ç., & Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-46. doi: 10.29129/inujgse.317712
• Kurt, T. (2016). Öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model: dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısının öğretmen liderliğine etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 1-28. doi: 10.15390/EB.2016.5081
• Meriç, E., Öztürk Çiftci, D., & Yurtal, F. (2019). Algılanan örgütsel destek ve işe adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(1), 65-74. doi: 10.24106/kefdergi.2296
• Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L., & Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61(1), 20–52. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1842
• Miao, R. T. (2011). Perceived organizational support, job satisfaction, task performance and organizational citizenship behavior in China. Journal of Behavioral and Applied Management, 12(2), 105-127. doi: 10.21818/001c.17632
• Muijs, D., & Harris, A. (2006). Teacher led school improvement: Teacher leadership in UK. Teaching and Teacher Education, 22(8), 961 – 972. doi: 10.1016/j.tate.2006.04.010
• Nartgün, Ş. S., & Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 9(2), 1361-1376. doi: 10.7827/TurkishStudies.6414
• Nayır, F. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlere sağlanan örgütsel desteğe ilişkin görüşleri, öğretmenlerin örgütsel destek algısı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi [Unpublished doctoral dissertation]. Ankara University.
• Nayır, F. (2012). The relationship between perceived organizational support and teachers’ organizational commitment. Eurasian Journal of Educational Research, 12(48), 97-116.
• Ovacıklı, S. (2018). İlkokul müdürlerinin öğretmen liderliğini destekleyici davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Dokuz Eylül University.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 113 -130.
• Öztürk, N., & Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. Elementary Education Online, 16(4), 1451-1468. doi: 10.17051/ilkonline.2017.342967
• Turan Dallı, H. (2018). Anadolu Lisesi öğretmenlerinin denetim odağı, özgüven ve algılanan örgütsel destek ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Gazi University.
• Riggle, R. J., Edmondson, D. R., & Hansen, J. D. (2009). A meta-analysis of the relationship between perceived organizational support and job outcomes: 20 years of research. Journal of Business Research, 62(10), 1027-1030. doi: 10.1016/j.jbusres.2008.05.003
• Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698-714. https://doi.org/10.1037/0021-9010.87.4.698
• Rutherford, C. (2006). Teacher leadership and organizational structure the implications of restructured leadership in an Edison school. Journal of Educational Change, 7(1), 59–76. doi: 10.1007/s10833-006-0013-4
• Savaş, G. (2016). Okul müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Gazi University.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Muller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research-Online, 8(8), 23-74.
• Sugg, S. A. (2013). The relationship between teacher leadership and student achievement Unpublished doctoral dissertation]. Eastern Kentucky University.
• Terzi, A. R., & Çelik, H. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve algılanan örgütsel destek ilişkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 2146-9199.
• Tsui, A. S., Pearce, J. L., Porter, L. W., & Tripoli, A. M. (1997). Alternative approaches to the employee–organization relationship: Does investment in employees pay off? Academy of Management Journal, 40(5), 1089-1121. https://doi.org/10.2307/256928
• Uğur, F. (2017). Ortaokul öğretmenlerinin algılanan örgütsel destek düzeyi ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. Yeditepe University.
• Uğurlu, C. T., & Yiğit, Y. (2014). Öğretmenlerin öğretmen liderliği algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 36-56.
• Uzun, T. (2018). Öğretmenlerin algıladığı örgütsel destek ile örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Örgütsel güvenin aracı rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 133-155.
• Way, S. A., Sturman, M. C., & Raab, C. (2010). What matters more: Contrasting the effects of job satisfaction and services climate on hotel food and beverage managers’ job performance. Cornell Hospitality Quarterly, 51(3), 379-397. doi: 10.1177/1938965510363783
• Wayne, S. J., Shore, L. M., & Liden, R. C. (1997). Perceived organizational support and leader-member exchange: A social exchange perspective. Academy of Management Journal, 40(1), 82–111. doi: 10.2307/257021
• Wenner, J. A., & Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership: A review of the literature. Review of Educational Research, 87(1), 134–171. https://doi.org/10.3102/0034654316653478
• Yılmaz, A. İ. (2018). Okullardaki bürokratik yapı ve öğretmen liderliği arasındaki ilişki [Unpublished doctoral dissertation]. Dokuz Eylül University.
• Yılmaz, K., Oğuz, A., & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3),659-675. https://doi.org/10.16986/HUJE.2016016394
• York-Barr, J., & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255-316. https://doi.org/10.3102/00346543074003255