2018-2020 Yılları Arasında Türkiye’de Özel Yeteneklilerde Fen Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 2, 312 - 330, 29.04.2022

Sibel Adıgüzel , Gözde Çalışkaner Nibat , Mehtap Yıldırım

https://doi.org/10.24106/kefdergi.782121

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, Türkiye’de özel yeteneklilerde fen eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin ve makalelerin meta-sentez yoluyla analizini amaçlamaktadır. Araştırmada, 2018 yılından 2020 yılı Temmuz ayına kadar yapılmış 16 tez çalışması (10 yüksek lisans ve altı doktora tezi) ve 37 makale analiz edilmiştir. Çalışmalara YÖK Ulusal Tez Merkezi ve Google Akademik veri tabanından ulaşılmıştır. Tematik içerik analizi yapılan çalışmalarda güncel konular; STEM, müfredat çalışmaları ve öğretim materyali geliştirme olarak tespit edilmiştir. Yapılan çalışmaların çoğunda nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve nitel araştırma türlerinden “durum çalışması”, nicel araştırma türlerinden “tarama” modeli sık kullanılan modeller olmuştur. Öz düzenleyici öğrenme stratejileri, fene yönelik tutum, bilimsel süreç becerileri, problem çözme becerileri, yaratıcılık ve eleştirel düşünme becerileri ve STEM eğitimi üzerine yapılan deneysel çalışmaların sonuçları olumlu olmuştur. Özel yeteneklilerde fen eğitimi üzerine daha fazla deneysel çalışma yapılmasına ihtiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, Özel yetenekli, Meta-sentez, Tematik içerik analizi

Analyzing of Researches on Gifted in Science Education in Turkey From 2018 to 2020

Öz

Purpose: This research aims at analyzing graduate theses and articles made on gifted individual in science education in Turkey
through content analysis.
Design/Methodology/Approach: In the research, 16 theses (10 master’s and six PhD theses) and 37 articles made between
January 2018 and July 2020 were analyzed with content analysis. The studies were accessed from The Council of Higher
Education National Thesis Center and Google Academic database.
Findings: In the studies in which content analysis made, current issues were determined as STEM education, curriculum studies,
and teaching material development. In most of the studies, qualitative research method was used and “case study” among
qualitative research and “survey” among quantitative research models were frequently used. A limited number of experimental
researches have shown that learning approaches such as STEM Education, Brain Based Learning, Differentiated Teaching,
Argumentation Based Learning, Project Based Learning, Computer Based Learning have positive results on self-regulated
learning strategies, attitude towards science, scientific process skills, problem solving skills, creativity and critical thinking skills.
Highlights: It has been concluded that more experimental studies with different variables are needed on science education in
gifted. Making studies on entrepreneurial skills, use of technology and different education levels are recommended.

Anahtar Kelimeler

Science education, Gifted, Content analysis

Kaynakça

• Ayvaci, H. S., & Bebek, G. (2019). A Study on the Thematic Investigation of Conducted Theses on Gifted and Talented Students in Turkey. Pamukkale Unıversıtesı Egıtım Fakultesı Dergısı-Pamukkale Unıversıty Journal Of Educatıon, (45), 267-292.
• Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Pugach, M., ve Richardson, V. (2005). Qualitative studies in special education. Exceptional Children, 71(2), 195-207.
• Braun V., & Clarke V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research Psychology, 2006(3), 77–101.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
• Creswell J. W. (2012). Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. Pearson Education Inc.: Boston.
• Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Çepni, S., Gökdere, M., & Küçük, M. (2002). Zihinsel Alanda Üstün Yetenekli Öğrencilere Yönelik Purdue Modeline Dayalı Fen Alanında Örnek Etkinlik Geliştirme.
• Çiltaş, A., Güler, G., & Sözbilir, M. (2012). Mathematics Education Research in Turkey: A Content Analysis Study. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 574-580.
• Dönmez, İ., &; İdin, Ş. (2017). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanında üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ile ilgili araştırmaların incelenmesi. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 4(2), 57-74.
• Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art—so far. Qualitative health research, 13(7), 893-904.
• Göz, H. (2019). Özel Yetenekli Öğrencilerin Fen-Teknoloji-Toplum Hakkındaki Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek lİsans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Rize.
• Güçin, G., & Oruç, Ş. (2015). Türkiye’de üstün yetenekliler ve üstün zekâlılar alanında yapılmış akademik çalışmaların çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-135.
• Heller, K. A. (2004). Identification of gifted and talented students. Psychology Science, 46(3), 302-323.
• Kanlı, E., & Emir, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretiminde probleme dayalı öğrenmenin üstün zekalı ve normal öğrencilerin motivasyon düzeylerine etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 42-61.
• Kardeş, S., Akman, B., & Yazıcı, D. N. (2018). Üstün Yetenekliler Alanında Yapılmış Tezlerin Analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 411-430.
• Kılıç, A. (2018). Üstün Yetenekli Çocukların Fen Eğitiminde Bilim Deney Merkezlerinin Rolü. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 5(2), 59-66.
• Kırmızı, M. (2017). Üstün Zekâlı Öğrencilerin Başarılarını Etkileyen Faktörler: Bir Meta-Analiz Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Koç, F., & Saranlı, A. G. (2017). Erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocuklara ilişkin Türkiye’de gerçekleştirilen lisansüstü çalışmaların çok boyutlu analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 163-183.
• Kunt, K. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin üstün yeteneklilik ve üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili görüşlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Kurnaz, A., & Barışık, C. Ş. (2018). Üstün zekâlı öğrencilerin fen bilimlerinde motivasyonel inançları ve yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(220), 59-78.
• Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Fen ve Teknoloji dersi öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Muijs, D. (2004). Validity, reliability and generalisability. Doing quantitative research in education with SPSS,64-84.
• Özenç, E. G., & Özenç, M. (2013). Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerle ilgili yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin çok boyutlu olarak incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28.
• Şahin, E. (2018). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının üstün yetenekli öğrencilerin fen bilimleri derslerindeki akademik başarılarına etkisi. Turan-Sam, 10(38), 111-121.
• Sandelowski, M., & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer Publishing Company.
• Schreglmann, S. (2016). Türkiye'de Program Geliştirme Konusu İle İlgili Yapılan Yüksek Lisans Ve Doktora Tezlerinin İçerik Analizi. Journal Of International Social Research, 9(43).
• Spector, P. E. (1992). Summated rating scale construction: An introduction (Vol. 82). Sage.
• Şenol, C. (2011). Üstün Yeteneklilerin Eğitim Programlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Tüzün, Ü. N., & Tüysüz, M. (2018). Özel Yetenekli Bireylerin Öğretmenleri için STEAM Eğitimi. Turkish Journal of Giftedness & Education, 8(1).
• Ülger, B. B., Uçar, S., & Özgür, İ. (2014). Science Education Program of Science and Art Centers According to the Views of Teachers, Administrators and Students. Elementary Education Online, 13(3), 1098-1121.
• Yıldırım, B., & Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 2(2).
• Yuvacı, Z., & Dağlıoğlu, H. E. (2016). Okul öncesi dönem üstün yetenekli çocukların yaratıcılıklarını desteklemede öğretmene düşen görevler ve etkinlik örnekleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 8(1),39-61.
• Yılmaz, E. (2018). Erken çocukluk döneminde üstün yetenekliler ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 3(1),1-16.