Determination of Cognitive Structures of Primary School Fourth-Grade Students on the Concept of Recycling

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 3, 602 - 611, 25.07.2025

Enver Türksoy , Gülşen Altıntaş

https://doi.org/10.24106/kefdergi.1750199

Öz

Purpose: In this study, it was aimed to determine the cognitive structures of primary school 4th grade students regarding the concept of recycling

Design/Methodology/Approach: In the research, the phenomenology design, which is one of the qualitative research designs, was used. The participants of the study consisted of 150 fourth grade students in the central district of Demirci district of Manisa province. In order to determine the cognitive structures of primary school fourth grade students regarding the concept of recycling, expert opinion was taken, and the word association form prepared by the researcher was used as a data collection tool. The responses of the fourth-grade primary school students to the key concept of "Recycling" were examined. For the key concept, main categories were created, and answer words were placed in line with the answer words given, considering the recycling stages determined in line with the "Zero Waste" project implemented by the Ministry of Environment and Urbanization in 2017, in order, appropriate categories. The answers given by the students to the key concept with the word association form were examined in detail for analysis, first descriptive analysis was made, codes were determined, and cognitive levels were determined by content analysis. The data obtained were analysed using the number of words, the number of answers and the semantic relationship technique. A frequency table was created for the scientific and non-scientific sentences of the key concept.

Findings: According to the results obtained in the study, the number of words that primary school students associate with concepts related to recycling is high. In the study, it is seen that the concept of "recycling" creates meaningful sentences at the word level, and the sentences contain some misconceptions at the sentence level. In the sentences they create about the concept of recycling, there are misconceptions such as everything can be recycled, unused items can be recycled, old things can be renewed.

Highlights: It was observed that students often confuse the concepts of "recycling" and "reusability," and this misconception is reflected throughout the findings. Additionally, some students hold incorrect beliefs, such as the idea that all materials can be recycled or that used items automatically become recyclable. These misconceptions may hinder the development of a scientifically accurate understanding of recycling.

Anahtar Kelimeler

Environmental education , Misconception , Primary School , Recycling

İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Geri Dönüşüm Kavramına İlişkin Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi

Öz

Çalışmanın amacı: Bu araştırmada ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramına ilişkin bilişsel yapılarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları Manisa ili Demirci ilçesinde öğrenim gören 150 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından uzman görüşleri alınarak hazırlanan kelime ilişkilendirme formu ile toplanmıştır. Araştırma verileri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Veri kodlama süreci araştırmacılar tarafından bağımsız bir şekilde ve eşzamanlı gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin kelime ilişkilendirme formu ile anahtar kavrama verdikleri cevaplar analiz için detaylı olarak incelenmiş, ilk olarak betimsel analiz yapılmış, kodlar belirlenmiş ve içerik analizi ile bilişsel düzeyleri belirlenmiştir. Elde edilen veriler kelime sayısı, cevap sayısı ve anlamsal ilişki tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Anahtar kavramın bilimsel ve bilimsel olmayan cümleleri için frekans tablosu oluşturulmuştur. Ayrıca elde edilen bulgular içerisinde yer alan kavram yanılgıları belirlenmeye çalışılmıştır.
Bulgular: Araştırmada elde edilen sonuçlara göre ilkokul öğrencilerinin geri dönüşüm ile ilgili kavramlarla ilişkilendirdikleri kelime sayısı fazladır. Çalışmada "geri dönüşüm" kavramının kelime düzeyinde anlamlı cümleler oluşturduğu, cümlelerin ise cümle düzeyinde bazı kavram yanılgıları içerdiği görülmektedir. Geri dönüşüm kavramı ile ilgili oluşturdukları cümlelerde her şey geri dönüştürülebilir, kullanılmayan eşyalar geri dönüştürülebilir, eskiler yenilenir gibi kavramsal hatalardır.
Önemli Vurgular: Çalışma sonucunda öğrencilerin, “geri dönüşüm” ve “yeniden kullanılabilirlik” kavramlarını karıştırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin bazılarının, geri dönüşümle ilgili her şeyin yeniden dönüştürülebileceği gibi yaygın kavram yanılgılarına sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, bu yanılgıların öğrencilere kazandırılmaya çalışılan bilimsel anlayışta ciddi bir engel oluşturabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi , İlkokul , Geri dönüşüm , Kavram yanılgısı

Kaynakça

• Akyurt, H. (2020). Turizm lisans öğrencilerinin kelime ilişkilendirme testi yöntemi ile turizm eğitimi algılamalarının ölçülmesi: Giresun Üniversitesi örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 759–774. https://doi.org/10.26677/TR1010.2019.190
• Allen, M. (2019). Misconceptions in primary science (3rd ed.). McGraw-Hill Education.
• Altikolatsi, E., Karasmanaki, E., Parissi, A., & Tsantopoulos, G. (2021). Exploring the factors affecting the recycling behavior of primary school students. World, 2 (3), 334–350. https://doi.org/10.3390/world2030021
• Bahl, S., Milne, G. R., Ross, S. M., Mick, D. G., Grier, S. A., Chugani, S. K., ... & Boesen-Mariani, S. (2016). Mindfulness: Its transformative potential for consumer, societal and environmental well-being. Journal of Public Policy & Marketing, 35 (2), 198–210. https://doi.org/10.1509/jppm.15.139
• Bjorklund, D. F., & Causey, K. B. (2017). Children's thinking: Cognitive development and individual differences . Sage Publications.
• Boca, G. D., & Saraçlı, S. (2019). Environmental education and student’s perception, for sustainability. Sustainability, 11 (6), 1553. https://doi.org/10.3390/su11061553
• Bryman, A. (2016). Social research methods (5th ed.). Oxford University Press.
• Büyüksaatçi, S., Küçükdeniz, T., & Esnaf, Ş. (2008). Geri dönüşüm tesislerinin yerinin Gustafson-Kessel Algoritması-Konveks programlama melez modeli tabanlı simülasyon ile belirlenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (13), 1–20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21353/229061
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Trans.; 5th ed.). Siyasal Kitabevi.
• Doğan, S., Yücel Güngör, M., & Güngör, O. (2018). Turizm meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal medyaya yönelik bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 5 (1), 166–176. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.124
• Edgell Sr, D. L. (2016). Managing sustainable tourism: A legacy for the future. Routledge.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri . Anı Yayıncılık.
• Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (2), 136–154. http://tused.org/index.php/tused/article/view/515/443
• Erol, A. (2016). Proje yaklaşımına dayanan aile katılımlı çevre eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının çevreye yönelik farkındalık ve tutumlarına etkisinin incelenmesi (Unpublished master’s thesis). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Friedman, N. P., & Miyake, A. (2017). Unity and diversity of executive functions: Individual differences as a window on cognitive structure. Cortex, 86 , 186–204. https://doi.org/10.1016/j.cortex.2016.04.023
• Güneş, G. (2018). Okul öncesi fen ve doğa eğitimi araştırmalarına ilişkin bir tarama çalışması: Türkiye örneği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2 (1), 33–67. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182150
• Güven, S., & Yılmaz, N. (2017). Role and importance of family at preschool children environmental education. European Journal of Sustainable Development, 6 (4), 105. https://doi.org/10.14207/ejsd.2017.v6n4p105
• Hammami, M. B. A., Mohammed, E. Q., Hashem, A. M., Al-Khafaji, M. A., Alqahtani, F., Alzaabi, S., & Dash, N. (2017). Survey on awareness and attitudes of secondary school students regarding plastic pollution: Implications for environmental education and public health in Sharjah city, UAE. Environmental Science and Pollution Research, 24 (25), 20626–20633. https://doi.org/10.1007/s11356-017-9625-x
• Henchion, M., Hayes, M., Mullen, A. M., Fenelon, M., & Tiwari, B. (2017). Future protein supply and demand: Strategies and factors influencing a sustainable equilibrium. Foods, 6 (7), 53. https://doi.org/10.3390/foods6070053
• Işıklı, M. T. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 50–72. https://doi.org/10.12780/UUSBD82
• Jickling, B., & Wals, A. E. J. (2019). Globalization and environmental education: Looking beyond sustainable development. In Curriculum and environmental education (pp. 221–241). Routledge. https://doi.org/10.1080/00220270701684667
• Katırcıoğlu, G. (2019). Okul dışı öğrenme ortamlarının 7. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm konusundaki doğa algısı ve bilinç düzeyine etkisi (Unpublished master’s thesis). Pamukkale Üniversitesi.
• Kaya, B. V. (2015). Coğrafya öğrencilerinin hava kavramlarıyla ilgili bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (7), 554–574. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8166
• Kaya, M. F., & Taşdere, A. (2016). İlkokul Türkçe eğitimi için alternatif bir ölçme değerlendirme tekniği: Kelime ilişkilendirme testi (KIT). Electronic Turkish Studies, 11 (9), 803–820. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.9499
• Keleş Ural, P., & Keleş, M. İ. (2018). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı ile ilgili algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 481–498. https://doi.org/10.17556/erziefd.404816
• Klahr, D., & Wallace, J. G. (2022). Cognitive development: An information-processing view . Routledge.
• MEB. (2022). Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersinin müfredatı tamamlandı. https://www.meb.gov.tr/cevre-egitimi-ve-iklim-degisikligidersinin-mufredati-tamamlandi/haber/25946/tr
• Merriam, S. B., & Grenier, R. S. (Eds.). (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis . John Wiley & Sons. https://doi.org/10.15612/BD.2004.483
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation . Jossey-Bass.
• Muise, I., Adams, M., Côté, R., & Price, G. W. (2016). Attitudes to the recovery and recycling of agricultural plastics waste: A case study of Nova Scotia, Canada. Resources, Conservation and Recycling, 109 , 137–145. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2016.02.011
• Onat, G., & Keskin, E. (2019). Organik gıda kavramının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla analizi. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 7 (4), 3275–3289. https://doi.org/10.21325/jotags.2019.528
• Özatlı, N. S., & Bahar, M. (2016). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 9–26. https://dergipark.org.tr/en/pub/aibuefd/issue/1499/18134
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice (4th ed.). Sage Publications.
• Robles, K. A. (2015). Increasing recycling in elementary school classrooms using interdependent group-oriented contingencies (Doctoral dissertation). California State University, Fresno.
• Saraç, H. (2017). Türkiye'de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: İçerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 60–81. https://dergipark.org.tr/en/pub/ekuad/issue/29425/337191
• Stiles, J., Brown, T. T., Haist, F., & Jernigan, T. L. (2015). Brain and cognitive development. Handbook of child psychology and developmental science, 1–54 . https://doi.org/10.1002/9781118963418.childpsy202
• Timur, B., İmer Çetin, N., Timur, S., & Aslan, O. (2020). Kelime ilişkilendirme testi ile fen bilgisi öğretmenlerinin bilimin doğasına ilişkin sahip oldukları kavramların incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 (1), 113–137. https://doi.org/10.17152/gefad.600942
• UNESCO. (1992). Agenda 21 – Report of the United Nations Conference on Environment and Development . Chapter 36 ‘Promoting education, public awareness and training’. Rio de Janeiro.
• Wichaisri, S., & Sopadang, A. (2018). Trends and future directions in sustainable development. Sustainable Development, 26 (1), 1–17. https://doi.org/10.1002/sd.1687
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S., Bolat, E. Y., & Gölcük, İ. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 557–578. https://doi.org/10.33711/yyuefd.693833
• Yılmaz, A., Çelikler, D., & Aksan, Z. (2020). Waste separation in primary education - a pre-post design study to capture students' awareness of recycling with cartoons. CHEMKON, 28 (3), 103–111. https://doi.org/10.1002/ckon.201900052