Teacher Perceptions on the Century of Turkey Educational Model Based on The Functions of Education

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 4, 855 - 872, 11.10.2025

Esen Bağcivan , Hilal Kahraman , Soner Doğan

https://doi.org/10.24106/kefdergi.1797580

Öz

This study aims to evaluate the Century of Türkiye Education Model (CTEM) from the perspectives of teachers in terms of the individual, social, economic, and political functions of education. The research employed a qualitative design based on the phenomenological approach. Data were collected through semi-structured interviews with 50 teachers from various subject areas working in public schools in Sivas where CTEM is being implemented. Additionally, the official CTEM Core Text published by the Ministry of National Education was analyzed using document analysis. The data were examined through MAXQDA software and subjected to descriptive and content analysis. Findings reveal that CTEM strongly reflects the individual and social functions of education, while certain deficiencies remain in the practical implementation of its economic and political functions. Teachers reported that CTEM contributes positively to individual development, value transmission, and social integration, but emphasized the need for more concrete practices in areas such as economic competencies, career guidance, and citizenship education. The study aims to present the field-level implications of educational policy from the viewpoint of teachers and to identify both the strengths and areas in need of improvement within CTEM.

Anahtar Kelimeler

Century of Türkiye Education Model , Functions of Education , Teacher Perspectives , Qualitative Research , Education Policy

Eğitimin İşlevleri Temelinde Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline İlişkin Öğretmen Görüşleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin eğitimin bireysel, toplumsal, ekonomik ve siyasal işlevleri açısından öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesidir. Araştırma, nitel desende ve olgubilim yaklaşımı doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Veriler, Sivas il merkezindeki devlet okullarında Maarif Modeli’ni uygulayan farklı branşlardan 50 öğretmenle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla toplanmıştır. Ayrıca, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA yazılımı kullanılarak betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma bulguları, modelin eğitimin bireysel ve toplumsal işlevlerini güçlü biçimde yansıttığını; buna karşın ekonomik ve siyasal işlevlerin uygulamaya dönük bazı eksiklikler barındırdığını ortaya koymaktadır. Öğretmenler, modelin bireysel gelişim, değer aktarımı ve toplumsal uyum gibi alanlarda katkı sağladığını belirtirken; ekonomik yeterlilikler, mesleki yönlendirme ve vatandaşlık eğitimi gibi konularda daha somut uygulamalara ihtiyaç olduğunu vurgulamışlardır. Bu çalışma, eğitim politikalarının saha düzeyindeki yansımalarını öğretmen bakış açısıyla ortaya koymayı ve Maarif Modeli’nin güçlü yönleri ile geliştirilmesi gereken alanlarını belirlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , Eğitimin Işlevleri , Öğretmen Görüşleri , Nitel Araştırma , Eğitim Politikası

Kaynakça

• Adem, M. (1977). Eğitim planlaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Akpınar, B., & Köksalan, B. (2024). Eğitimde maarif ve müfredat yenileme ihtiyacı: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli üzerinden teorik bir analiz. Tarih Okulu Dergisi, 17(68), 27–48.
• Apple, M. W. (2004). Ideology and curriculum (3rd ed.). New York: RoutledgeFalmer.
• Argon, T., & Selvi, Ç. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve çatışma yönetimi stilleri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications.
• Arslankara, V. B., & Arslankara, E. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin felsefi temelleri: Ontolojik, epistemolojik ve aksiyolojik bakış açılarından bir değerlendirme. İstanbul Eğitim Dergisi, 1(1), 121-145. https://doi.org/10.71270/istanbulegitim.istj.1557889
• Aybek, B. (2007). Eğitimin toplumsal işlevi ve değer eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 45–66.
• Aypay, A. (2020). Güncel eğilimlerden hareketle gelecek eğitim politikalarına yönelik bir değerlendirme. İnsan ve İnsan Dergisi, 7(24), 1-20.
• Banaz, E. (2024). 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ortaokul türkçe dersi öğretim programı’nın dijital okuryazarlık açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 279-290. https://doi.org/10.48066/kusob.1483671
• Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational Researcher, 37(3), 129-139.
• Becker, G. S. (1993). Human capital: A theoretical and empirical analysis, with special reference to education (3rd ed.). University of Chicago Press.
• Berk, Ş. & Özer, B. (2024). “Türkiye Yüzyılı” Maarif Modeli (TYMM) öğretim programlarına ilişkin düşünceler. Journal of History School, 73, 3241-3256.
• Brookfield, S. D. (1987). Developing critical thinkers: Challenging adults to explore alternative ways of thinking and acting. San Francisco: Jossey-Bass.
• Bowles, S., & Gintis, H. (1976). Schooling in capitalist America: Educational reform and the contradictions of economic life. Basic Books.
• Castells, M. (2000). The rise of the network society (2nd ed.). Oxford: Blackwell Publishers.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap.
• Demirbolat, A. O. (2019). Vatandaşlık eğitimi uygulamaları: Eleştirel bir değerlendirme. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(2), 150–170.
• Doğan, S. (2015). Eğitimin işlevleri. In C. T. Uğurlu (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş (ss. 39–53). Eğiten Kitap.
• Doğan, S., & Aşlamacı, İ. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin değer eğitimi açısından analizi. Çukurova Araştırmaları Dergisi. https://doi.org/10.29228/cukar.80525
• Durkheim, É. (2012). Education and sociology (W. S. F. Pickering, Trans.). Free Press. (Original work published 1922)
• Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development, 82(1), 405-432.
• Duyul, S., Duyul, Y., Kesman, M., & Kesman, M. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli konusunda öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 5(3), 20262. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/562
• Efe, M. E. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli: Eğitimde kültürel değerler ve dijitalleşme perspektifi. Route Educational & Social Science Journal, 11(6), 213-224.
• Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş (5. Baskı). Ankara: Ocak Yayınları.
• Ertürk, S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Freire, P. (2000). Pedagogy of the oppressed (30th anniversary ed., M. B. Ramos, Trans.). Continuum. (Original work published 1970)
• Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change (4th ed.). New York: Teachers College Press.
• Galston, W. A. (2001). Political knowledge, political engagement, and civic education. Annual Review of Political Science, 4, 217-234.
• Gutmann, A. (1999). Democratic education (Revised ed.). Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Gündoğdu, O., & Tekin, Y. (2023). Türkiye’de eğitim reformları ve uygulama sorunları. Eğitim Reformu Girişimi Raporu.
• Güleç, S., & Alkış, S. (2022). Sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin ölçülmesi. Millî Eğitim Dergisi, 52(Özel Sayı), 1119-1136.
• Güneş, E. (2020). Program geliştirme modelleri üzerine bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(13), 79–97. https://doi.org/10.14527/630
• Hevedanlı, H., İnce, H.H. , (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli biyoloji dersi öğretim programının soft beceriler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science
• Hoşgörür, V., & Taştan, N. (2012a). Eğitimin işlevleri. In Ö. Demirel & Z. Kaya (Eds.), Eğitim Bilimine Giriş (ss. 283–305). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786053186366.10
• Hoşgörür, T., & Taştan, C. (2012b). Eğitim sosyolojisi. Anı Yayıncılık.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2004). Assessing students in groups: Promoting group responsibility and individual accountability. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. Karataş, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli hakkında. Alanyazın, 5(1), 6-11.
• Kerr, D. (1999). Citizenship education: An international comparison. International Review of Curriculum and Assessment Frameworks Archive.
• Kıncal, R., & Kartal, O. (2015). Teorik olarak yapılandırılmış sosyal ve bireysel katılım faktörlerinin ampirik olarak sınanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 231-265.
• Koçer, H. A. (1974). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi 1873–1923. İstanbul: Talim Terbiye Dairesi Yayınları.
• Kohlberg, L. (1981). The philosophy of moral development: Moral stages and the idea of justice. San Francisco: Harper & Row.
• Köçer, N. (2025). Türkiye Yüzyili Maarif Modeli Türkçe dersi öğretim programi ve 5. sinif türkçe ders kitabinin kültür okuryazarliği bağlaminda incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 14(1), 161-171. https://doi.org/10.7884/teke.1589388
• Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2nd ed.). Sage Publications.
• Kuratko, D. F. (2005). The emergence of entrepreneurship education: Development, trends, and challenges. Entrepreneurship Theory and Practice, 29(5), 577-597.
• Kuzu, O. & Göçer, V. & Akçay, A. O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında İlkokul Matematik Dersi Öğretim Programı’nın incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (41), 640-667. DOI: https://10.5281/zenodo.13337757
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2005). A review of transformational school leadership research 1996–2005. Leadership and Policy in Schools, 4(3), 177-199.
• Lincoln, Y. S., ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park, CA: Sage.
• Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2014). The economic importance of financial literacy: Theory and evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5-44.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni. https://tymm.meb.gov.tr/ortak-metin
• OECD. (2012). Education at a Glance 2012: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing.
• OECD. (2019). OECD future of education and skills 2030: OECD learning compass 2030. OECD Publishing. https://www.oecd.org/education/2030-project/
• OECD.(2020). Education policy outlook 2020: Shaping responsive and resilient education in a changing world. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/3f435615-en
• Özdemir, H., & Atmaca, T. (2022). Sosyal sorumluluk çalışmalarının öğrencilerin sosyal gelişimlerine etkisinin öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(2), 69-91.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. Baskıdan Çeviri). Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Rawls, J. (1971). A theory of justice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Remund, D. L. (2010). Financial literacy explicated: The case for a clearer definition in an increasingly complex economy. Journal of Consumer Affairs, 44(2), 276-295.
• Sahlberg, P. (2011). Finish lessons: What can the world learn from educational change in Finland? New York: Teachers College Press.
• Sezer, B. B., & Dedeoğlu, H. (2024). Maarif Modeli İlkokul Öğretim Programı’nda okuryazarlık becerileri: Finansal, görsel ve eleştirel. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(3), 2007-2027. https://doi.org/10.37217/tebd.1511168
• Sönmez, V. (1991). Eğitim felsefesi. Ankara: Adım Yayıncılık.
• Smith, A. D. (1991). National identity. Reno: University of Nevada Press.
• Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Tezcan, M. (1981). Eğitim sosyolojisine giriş. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Tezcan, M. (1991). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tomlinson, C. A. (2001). How to differentiate instruction in mixed-ability classrooms (2nd ed.). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD).
• Tunalı, İ. (2019). Türkiye’de nitelikli insan gücü yetiştirme politikaları. İktisat ve Toplum Dergisi, 9(3), 45-58.
• Tunç, S. (1969). Türkiye’de eğitimin eşitsizliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Turan, Ş.& Nazıroğlu, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin din öğretimi yaklaşımında birey ve toplumun ideolojik tahayyülü. Rize İlahiyat Dergisi 27, 15-33. https://doi.org/10.32950/rid.1507279.
• Türer, A. (2006). Eğitim bilimine giriş. Sivas: Dilek Matbaası.
• Uygun, K., & Akgül, G. (2024). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline ilişkin görüşleri. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 81-102.
• Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim, Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70–75. https://doi.org/10.5281/zenodo.11097248
• Ünsal, S., & Gökdaş, A. (2020). Eğitimin işlevlerinin gerçekleşme düzeyinin öğretmen algılarına göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1133–1157. https://doi.org/10.30703/cije.675779
• Üzümcü, M. Abanoz, S. (2024). Program tasarımı yaklaşımları bağlamında Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı. Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi 12 (September 2024), 795-826. https://doi.org/10.56720/mevzu.1495250.
• Varış, F. (1991). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2022). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (13. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. Yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(26), 204-220. https://doi.org/10.55605/ejedus.1548121
• Yıldız, S. (2006). Eğitim ekonomisi. Milli Eğitim Yayınları.
• Yurdakal, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: 2024 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (1, 2, 3 ve 4. Sınıflar) incelenmesi. Temel Eğitim, 6(24), 76-88.