Türk Mutfağında Yer Alan Coğrafi İşaret Tescil Belgesine Sahip Çorbalar Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, , 1820 - 1834, 15.09.2023

Nazlı Kardeş Çolakoğlu , Mehmet Sarıışık

https://doi.org/10.35674/kent.1221438

Cited By: 2

Öz

Bir ürünü diğerlerinden ayırmaya yarayan ve o ürünün farklı yanını vurgulayan coğrafi işaret kavramı, aynı zamanda tüketicinin seyahat motivasyonlarını, destinasyon tercihlerini ve satın alma niyetlerini de etkilemektedir. Bu kavrama sahip olan ülkeler, bölgeler ve şehirler daha görünür hale gelmektedir. Bu çalışma çok zengin bir mutfak kültürüne sahip olduğu bilinen Türkiye’nin coğrafi işaret tescil faaliyetlerinin mevcut durumunu “yemekler ve çorbalar” kategorisinde yer alan çorbalar bağlamında ele alarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda yapılan araştırmada “Türkiye’nin coğrafi işaret belgesine sahip çorba varlığı bölgelere ve illere göre nasıl bir dağılım göstermektedir ?” , “Coğrafi işaretli çorbaların tescil çalışmaları tüzel kişiliklere ve tescil tarihlerine göre nasıl bir dağılıma sahiptir? ” ve “Tescil başvurusu yapılmış çorbalar bölgelere ve başvuru yıllarına göre nasıl bir dağılım göstermektedir?” sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma Türk Patent ve Marka Kurumu’nun veri tabanı esas alınarak yürütülmüştür. Elde edilen bulgular çorba tescillerinin daha ziyade belediyelere ait olduğunu ve tescil başvurularının geçmişten günümüze artan bir eğime sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

çorbalar, türk mutfağı, coğrafi işarertli ürünler, gastronomi turizmi, geographical indication

A Research on Soups with Geographical Indication Registration Certificate in Turkish Cuisine

Öz

The concept of geographical indication, which serves to distinguish a product from others and emphasizes the different side of that product, also affects the travel motivations, destination preferences and purchase intentions of the consumer. Countries, regions and cities that have this concept are becoming more visible. This study aims to reveal the current status of geographical indication registration activities in Turkey, which is known to have a very rich culinary culture, in the context of soups in the "dishes and soups" category. In the research conducted for this purpose, “What is the distribution of soup assets with geographical indication certificate in Turkey according to regions and provinces?”. “How does the registration work of geographically marked soups show a distribution according to the registration years and legal entities? ” and “How is the distribution of the soups for which the registration application has been made, according to the regions and application years?” answers to the questions were sought. The research was carried out based on the database of the Turkish Patent and Trademark Office. The findings reveal that soup registrations mostly belong to municipalities and registration applications have an increasing trend from past to present.

Anahtar Kelimeler

soups, turkish cuisine, geographical indication products, gastronomy toyrism, geographical indication

Kaynakça

• Addor, F. & Grazioli, A. (2002). Geographical indications beyond wines and spirits: A roadmap for a better protection for geographical indications in the WTO/TRIPS agreement. J. World Intell. Prop., 5, 865.
• Arlı, M. ve Gümüş, H. (2007). Türk Mutfak Kültüründe Çorbalar. 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi). Ankara/Türkiye Bildiriler Maddi Kültür, 143-158.
• Arslan, M. (2022). Türkiye’de Belediyelerde Örnek Gastronomi ve El Sanatları Turizmi Faaliyetleri. Türk Kamu Yönetimi Dergisi, 3(1), 14-31.
• Bowen, S. & Zapata, A.V. (2009). Geographical Indications, Terroir, and Socio Economic and Ecological Sustainability: The Case of Tequila . Journal of Rural Studies. 25 (1), 108-119.
• Ceylan, Y. ve Samırkaş Komşu, M. (2020). Coğrafi işaretli ürünlerin bölgesel turizmin gelişimi açısından değerlendirilmesi: Siirt ili örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, (Special Issue 5): 59-75.
• Çekiç, İ. (2022). Türkiye’nin Coğrafi İşaretli Tatlılarının Mevcut Durumu Üzerine Bir Araştırma. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(2), 620-630.
• Doğukan, K. ve Yurduseven, S. (2021). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Destinasyon Tanıtımındaki Yeri: Hayrabolu Tatlısı Örneği. V. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi. 220-229.
• Domaç Yaşar, Y. (2022). Türkiye'de Coğrafi İşaret Sistemi: Iğdır Kayısısı Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (31), 220-242.
• Ercelep, B. ve Akdemir, N. (2022). Tescilli Coğrafi İşaretli Gıda Ürünleri: Türk Tatlıları Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 6(3), 550-563.
• Gümüş, H. (2011). Türk mutfak kültüründe çorba (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Gürsoy, D. (2007). Midenin Cilası Çorba. Oğlak Yayıncılık: İstanbul.
• https://www.turkpatent.gov.tr/cografi-isaret Erişim Tarihi 10.11.2022.
• Jay, T., and Taylor, M. (2012). A Case of Champagne: A Study of Geographical Indications. Corporate
• Governance Journal, 7 (15), 1-32.
• Kan, M. ve Gülçubuk, B. (2008). Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 57-66.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kargiglioğlu, Ş. , Erkol Bayram, G. & Çetin, Y. (2019). Gastronomi Turlarının Coğrafi İşaretli Ürünler Aracılığı ile Oluşturulması: Batı Karadeniz Turları Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 6(3), 624-639.
• Köşker, H. ve Özbey, Z. (2021). Türk Mutfak Kültüründe Çorba ve Coğrafi İşaretli Çorbalar Üzerine Bir Değerlendirme, Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 5 (3), 471-489.
• Mercan, G.O., Üzülmez, M. (2014). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 67-94.
• Nizam, D. (2011). Coğrafi İşaretler ve Küresel Piyasalarda Yerelleşen Tarım Ürünleri: Ege Pamuğu Logosu Üzerine Bir Saha Çalışması. Ekolojik Krize Yanıtlar Dergisi, 25, 87-117.
• Okumus, B., Okumus. F., ve McKercherc, B. (2007). Incorporating Local and International Cuisines in The Marketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey. Tourism Management, 28(1), 253-26.
• Özdemir, Z. (2014). Simyanın Lezzeti; Çorba!. https://www.gidahatti.com/haber/11524256/simyanin-lezzeti-corba Erişim Tarihi 26.10.2022.
• Özdemir Yaman, Z. ( 2022). Türk Mutfak Tarihinde Çorba Kültürü. Y. Oğan (Ed.), Gastronomi Alanında Tematik Araştırmalar (s. 20-30). Çizgi Kitabevi: İstanbul.
• Paslı M. M. (2021). Coğrafi İşaretli Gastronomi Ürünleri Üzerine Bir Araştırma: Giresun İli Örneği, Tourism and Recreation, 3 (1) 93-9.
• Rangnekar, D. (2003). Geographical indications. A Review of Proposals at the Trıps.
• Saatçi, G. (2019). Coğrafi İşaretli Yiyeceklerin Tanıtım Unsuru Olarak Yöresel Yemekler Kapsamında Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies ,7 (1), 358-374.
• Secuk, B. ve Tugay, O (2021). Coğrafi İşaretli Gastronomik Ürünlerin Web Siteleri Aracılığıyla Bölgesel Tanıtımda Kullanımı: Akdeniz Bölgesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9 (2), 835-854.
• Solmaz, Y. ve Altıner, D. D. (2018). Türk Mutfak Kültürü Ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Safran Kültür Ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(3), 108-124.
• Şentürk, B. (2011). Coğrafi işaretlerin ekonomik etkileri: mikro ve makro açıdan bir değerlendirme [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Şevkay, T. (2004). Osmanlı Mutfağı. Şekerbank: İstanbul.
• Toklu, İ. T., Ustaahmetoğlu, E., ve Öztürk Küçük, H. (2016). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı Ve Daha Fazla Fiyat Ödeme İsteği: Yapısal Eşitlik Modellemesi Yaklaşımı. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 145- 161.
• Usta, S. ve Şengül, S. (2022). Türkiye’deki Coğrafi İşaretli Yiyecek-İçecek Ürünlerinin Analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (2) , 604-634.
• Yenipınar, U. Köşker, H., ve Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde Yerel Yiyeceklerin Önemi ve Coğrafi İşaretleme: Van Otlu Peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (2), 13-23.
• Yerasimos, M. (2010). 500 yıllık Osmanlı mutfağı (5. Basım). İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Yönet Eren, F. ve Ceyhun Sezgin, A. (2022). Kapadokya Bölgesine Gelen Ziyaretçilerin Coğrafi İşaretli Ürünleri Bilme Durumlarının Gastronomik Destinasyon Algısı Üzerindeki Etkisi, Aydın Gastronomy, 6 (2), 201-217.
• Zaman, S. ve Kayserili, A. (2015). The Role of Geographical Signs in Gastronomy Tourism: A Case Study of Erzurum Cag Kebab. International Journal of Academic Research in Environment and Geography, 2 (1), 40-45.