Analyzing The Physical Change/Transformation Of Urban Interface Spaces: Example of Ankara, Ulus

Yıl 2024, , 1574 - 1596, 16.07.2024

Esra Kiratli , Fulay Uysal

https://doi.org/10.35674/kent.1472002

Öz

Urban interfaces provide a connection between private and public spaces and contain publicness. In this study, urban interfaces on Ulus Bankalar Street, a cultural and historical area in the process of becoming the capital city of Ankara, were identified and the change/transformation of urban interfaces from past to present was examined. In the literature review, the concepts of public space, private space, and urban interface, which is a transition between these two areas, were discussed. In this study, based on on-site observations, the qualities of urban interfaces in terms of physical characteristics of the urban interfaces in the area whose boundaries were determined in Ulus Bankalar Street were revealed and their functionality was questioned. The results showed that urban interfaces have interface qualities in terms of their physical characteristics, however, it is found that they lack publicness when their functional characteristics are examined.

Anahtar Kelimeler

Publicity, Public Space, Private Space, Urban Interface, Ankara Ulus

Kentsel Arayüz Mekânlarının Fiziksel Değişiminin/Dönüşümünün İncelenmesi: Ankara Ulus Örneği

Öz

Kentsel arayüzler özel ve kamusal alanlar arasında bağlantıyı sağlayan, içinde kamusallık barındıran alanlardır. Bu çalışmada, Ankara kentinin başkent olma sürecinde kültürel ve tarihi bir alanı olan Ulus Bankalar Caddesi üzerinde yer alan kentsel arayüzlerin tespiti yapılarak geçmişten günümüze kentsel arayüzlerin değişimi/dönüşümü incelenmiştir. Literatür taramasında kamusal alan, özel alan ve bu iki alanın arasında geçiş özelliği taşıyan kentsel arayüz kavramları ele alınmıştır. Yerinde tespit ve gözlemlere dayanarak yürütülen bu çalışmada, Ulus Bankalar Caddesi’nde sınırları belirlenen alandaki kentsel arayüzlerin fiziksel özellikleri bakımından arayüz olma nitelikleri ortaya çıkartılmış, işlevsellikleri sorgulanmıştır. Ortaya çıkan bulgularda kentsel arayüzlerin fiziksel özellikleri bakımından arayüz olma niteliği taşıdığı ancak işlevsel özelliklerine bakıldığında, kamusallık barındırmakta eksik kaldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamusallık, Kamusal Alan, Özel Alan, Kentsel Arayüz, Ankara Ulus

Kaynakça

• Aelbrecht, P.S. (2016). ‘Fourth Places’: The Contemporary Public Settings Settings for Informal Social Interaction Among Strangers, Journal of Urban Design, 21(1) 124-52.
• Arendt, H. (1998). The Human Condition, 2nd ed. The University of Chicago, Chicago.
• Arendt, H. (2012). İnsanlık Durumu (Çev. B.S.Şener). İletişim, İstanbul.
• Arslan, S. (2016). “Kentsel Arayüz Oluşumunda Hukuki Yönlerin Rollerinin Anlaşılması”, Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bala, H. A. (2006). “Mimarlık-Şehircilik, Bina-Kent, İç-Dış, Özel-Kamusal Arasında Kentsel Arayüzler”, Yapı Dergisi, Sayı:293 Sayfa:44–49.
• Bayraktar, N. (2013). “Tarihe Eş Zamanlı Tanıklık: Ulus ve Kızılay Meydanlarının Değişim Süreci”, Ankara Araştırmaları Dergisi, 1(1): 20-35.
• Can, I. (2012) In-Between Space and Social Interaction: A Case Study of Three Neighbourhoods in İzmir, Doktora Tezi, Nottingham Üniversitesi, Nottingham.
• Carmona, M.; Heath, T.; Oc, T. & Tiesdell, S. (2003). Public Places Urban Spaces The Dimensions of Urban Design, UK: Architectural, Kent.
• Cengiz Taşlı, T. & Eren, B. (2020). “Kentsel Arayüz/Ara Mekân Kalitesinin Taksim Asmalımescit Mahallesi Üzerinden Okunması”, Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences, 3(1): 18-35. e-ISSN: 2667-5048
• Cengizkan, A. & Kılıçkıran, D., (2009). Yer’in Sesi: Ulus İşhanı’nın Söyledikleri, Arkadaş, Ankara.
• Çubuk, M. (1978). “Yapılanmamış Kentsel Kamusal Dış Mekânlar”, Yapı Dergisi, 1978(30): 25-45.
• Dirik, İ. E. (2009). “Arakesitler Üzerinden Sınır ve Arayüz Kavramlarının Kentsel ve Mimari Ögelerle İrdelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erdönmez, M. E. & Akı, A. (2005). “Açık Kamusal Kent Mekânlarının Toplum İlişkilerindeki Etkileri”, YTÜ Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, 67-87: Cilt (1)1.
• Erdönmez, E. & Haznedar, B. (2012). “Sosyal İletişim Arayüzü Olarak Kentsel Mekân”, Ebru Erdönmez (Ed.), Modernite ve Mimari içinde (s. 151-177). Şehir, İstanbul.
• Erdönmez, M. E. & Uzgören, G. (2017). “Kamusal Açık Alanlarda Mekân Kalitesi ve Kentsel Mekân Aktiviteleri İlişkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Megaron, 41-56: Cilt 12(1). DOI: 10.5505/megaron.2016.42650
• Ergut, E. A.; Madran, E. & Özgönül, N. (2005). “Ulus Tarihi Kent Merkezi”, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Planlama Dergisi, Sayı:4 Sayfa: 51-53.
• Eski Türkiye Fotoğrafları Arşivi (2022). Ankara Maliye Vekâleti. https://www.eskiturkiye.net/tag/maliye-vekaleti/
• Ewert, A., (1993). Culture, Conflict and Communication in the Wildland-Urban Interface, Westview, USA.
• FOTO ANKARA Ankara Fotoğrafları Arşivi (2022). Merkez Bankası Binası. https://www.fotoankara.com/arsiv/merkez-bankasi-binasi-2/
• Gehl, J. (1971). Life Between Buildings, Using Public Space, çev. Jo Kotch (2011) Island Press, Washington.
• Gehl, J., (1987). Life Between Buildings, Van Nostrand Reinhold Co, New York.
• Gehl, J. (2010). Cities for People, Island Press, Vaşington, Londra.
• Google Earth (2022). Ankara Ulus Bölgesi. https://earth.google.com/web/search/Anafartalar,+Ulus
• Görgülü, L. S.; Özen Yavuz A.; Polat, C. H. & Salman, A. (2021). “Kentsel Bir Arayüz Olarak Kars’taki Rus Dönemi Kamu Yapıları Cephelerinin Göstergebilimsel Analizi”, Kent Araştırmaları Dergisi, 1803-1824: Cilt 12(34). DOI:10.31198/idealkent.967979
• Habermas, J. (2000). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (Çev. T. Bora, M. Sancar), İstanbul, İletişim.
• Habermas, J. (2004). Kamusal Alan (Ed. M. Özbek). Hil, İstanbul.
• Hatipoğlu, H. (1994). “Kentsel Yapılaşmış Çevrenin Oluşumunda Dış Mekân Yaşantısının Yeri ve İşlevi: İstanbul Taksim Meydanı Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hertzberger, H. (1991). Lessons for Students in Architecture, çev. Ina Rike (2001) 010 Publishers, Rotterdam.
• Jacobs, J. (1998) A Vital Cities: An Interview with Jane Jacobs, Stewart Brand.
• Karabacak, G. (2005). “İnsan-Kent İlişkisinde Bir Arayüz Olarak Mimarlıkta Kamusal Mekân”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kavi, F. (2003). “İstanbul'daki Yaya Yolu Düzenlemelerinin Bitkisel Tasarım Açısından Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge, Ankara.
• Kılıcı, A. & Günel G. (2015). “Ankara Şehri 1924 Haritası: Eski Bir Haritada Ankara’yı Tanımak”, Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1): 78-104.
• Krier, R.; Black, G.; Gzechwski, C. & Rowe, C. (1988). Urban Space, Academy Editions, London.
• Lynch, K. (1972), The Openness of Open Space, George Brazillier Inc, New York.
• Madanipour, A. (2003). Public and Private Spaces of the City, Routledge, Londra, New York.
• Newman, O. (1973). Defensible Place, Mac Millan, New York.
• Nooraddin, H. (1996). Al-Fina’, A Study of “In between” Spaces along Streets as an Urban Design Concept in Islamic Cities of the Middle East with a Case Study in Cairo, Doktora Tezi, Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Trondheim.
• Nooraddin, H. (1998). Al-fina’, In-between Spaces as an Urban Design Concept: Making Public and Private Places along Streets in Islamic Cities of the Middle East, Urban Design International, 3(1-2) 65-77.
• Özsel, S. B. (2009). “Bina-Kentsel Mekân Arayüz Özelliklerinin Kentsel Yaya Mekânlarına Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sağdıç, O. (ed.) (1994). Ankara Posta Kartları ve Belge Fotoğrafları Arşivi Kataloğu, Belko Ltd. Şti.
• Sennett, R. (2002). Kamusal İnsanın Çöküşü (Çev. S.Durak, A. Yılmaz), İstanbul, Ayrıntı.
• T.C. Ankara Büyükşehir Belediyesi (2022). “100. Yıl Çarşısı ve Yakın Çevresi Fikir Projesi Yarışması” Sonuçları Açıklandı. https://www.ankara.bel.tr/haberler/100-yil-carsisi-ve-yakin-cevresi-fikir-projesi-yarismasi-sonuclari-aciklandi-15635
• TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi (2022). http://www.mimarlarodasiankara.org/
• Trancik, R. (1986). Finding Lost Space, Van Nostrand Reinhold, New York.
• Turgay, O. (2013). “Mekânların Arayüz Nitelikleri Bağlamında Gündelik Yaşantıdaki Kalıcılığı”, Beykent University Journal Of Science And Engineering, 27-46: Cilt 6(1).
• Van Eyck, A. (2008). The Child, the City and the Artist: An Essay on Architecture, The In-between Realm (1962), ed. V. Ligtelijn, F. Strauven, SUN Publishers, Amsterdam.
• Velioğlu, S. (1990). “Dış Mekân Yaşantısına Bağlı Olarak Mimari Ölçekteki Fiziksel Biçimlenişi Değerlendirmeye Yönelik Bir Model”, Doktora Tezi, MSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, D. (1996). “Peyzaj ile Mimarlık-Kentsel Tasarım İlişkileri ve Mimari Tasarıma Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Whyte, W. (2000). The Social Life of Small Urban Spaces, Common Ground Readings and Reflections on Public Space, Routledge, New York.
• WIKIMAPIA (2022). İş Bankası Ankara Şubesi-Eski Genel Müdürlük (Ankara Büyükşehir Belediyesi). https://photos.wikimapia.org/p/00/05/95/07/91_big.jpg