Çaycuma’daki Kent Parklarının Restoratif Kalitesinin Kullanıcı Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 4, 2286 - 2307, 15.07.2025

Deniz Karaelmas

https://doi.org/10.35674/kent.1671799

Öz

Kent parkları; insanların şehir yaşamının stresinden kurtulmak, dinlenmek, eğlenmek ve spor yapmak gibi aktiviteleri gerçekleştirmek için tercih ettikleri mekânlardır. Bu mekânların retoratif kalitesi, yani parkların, kullanıcıların istek ve beklentileriyle uyumlu olması, kafalarını dağıtacak nitelikte olması, monotonluktan ve kentin sıkıcı ortamından uzaklaşma isteklerini karşılaması onların memnun olmalarında belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu düşünceden hareketle Zonguldak ilinin Çaycuma ilçesinde bulunan 24 adet parkı kullanan kişilerin parklarla ilgili restoratif kalite algılarının memnuniyetleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Kolayda örnekleme yöntemi ile toplam 974 park kullanıcısından veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak yüz yüze anket tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 programı ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda parklarla ilgili restoratif kalite algısının ve kullanıcı memnuniyetinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu algı ve memnuniyetin kullanıcıların bazı demografik özellikleri açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca parklarla ilgili restoratif kalite algısının kullanıcı memnuniyeti üzerindeki etkisinin pozitif yönde olduğu bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Restoratif kalite algısı , kullanıcı memnuniyeti , kent parkları , Çaycuma

The Effect of Restorative Quality of Urban Parks in Çaycuma on User Satisfaction

Öz

Urban parks are places where people prefer to get rid of the stress of city life, relax, have fun and do sports. The restorative quality of these spaces, that is, the fact that the parks are compatible with the wishes and expectations of the users, that they fascinate them, that they distract them, and that they meet their desire to get away from the monotony and boring environment of the city, plays a decisive role in their satisfaction. Based on this idea, the effect of the restorative quality perceptions of the parks on the satisfaction of people using 24 parks in Çaycuma district of Zonguldak province was examined. Data was collected from a total of 974 park users using the convenience sampling method. Face-to-face survey technique was used as a data collection tool. The data obtained was analyzed with the SPSS 21 program. As a result of the analysis, it was determined that the perception of restorative quality and user satisfaction regarding the parks were at a medium level. It was determined that the perception and satisfaction in question showed significant differences in terms of some demographic characteristics of the users. Additionally, it was found that the perception of restorative quality in parks had a positive effect on user satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Restorative quality perception , user satisfaction , urban parks , Çaycuma

Kaynakça

• A Akbulut, Z. ve Topay, M. (2020). Antalya Atatürk Kültür Parkı örneğinde Rekreasyonel Ekosistem Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(1), 64-80.
• Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları. Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
• Akın, E. S. ve Kavasoğulları, A. (2022). Kent Mobilyalarının Kent Kimliği ile İlişkisi: Yozgat Çapanoğlu Kent Parkı Örneği. Turkish Journal of Forest Science, 6 (1), 60-79.
• Aksu, V. Ö., Kılıç, C., Düzgüneş E., Araz, N. ve Öztürk, K. (2017). Altındere Vadisi Millî Parkı Kullanıcılarının Rekreasyonel Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Orman Genel Müdürlüğü Ormancılık Araştırma Dergisi, 4 (1), 30-45.
• Aktaş, D. ve Kiper, T. (2022). Kentsel Yaşam Kalitesi Temelinde Park Alanlarında Görültü Düzeylerinin Belirlenmesi: Tekirdağ/Çorlu Örneği. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11 (2), 165-179.
• Akten, S. ve Yücedağ, C. (2022). Isparta Çünür Mahallesi Park ve Konut Bahçelerinin Peyzaj Tasarımı Açısından İncelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 23 (1), 51-64.
• Alabbas, W. G. ve Polat, A. T. (2018). Comparison of Park Users’ Satisfaction in the Example of Konya and Kirkuk Cities. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32 (3), 440-448.
• Alabbas, W. G. ve Polat, A. T. (2019). Comparative Analysis of Park User Preferences in Konya (Turkey) and Kirkuk (Iraq) Cities. Journal of the Institute of Science and Technology, 9 (2), 1128-1143.
• Altuntaş, A. (2020). Tillo Tabiat Parkı’nın Kullanıcı Memnuniyeti Açısından Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18), 359-367.
• Arısoy, N. (2023). Examining the Relationship Between the Socio-Demographic Characteristics of Park Visitors and Park Use by Nonlinear Canonical Correlation Analysis: The case study of Konya. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 8 (3), 500-506.
• Aslan, B. G. ve Ünal-Ankaya, F. (2020). Kentsel Peyzaj Kapsamında Türkiye (İzmir/Bornova) Büyük Park’ın Engelli Standartları Açısından Değerlendirilmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (3), 110-118.
• Atıcı, E. ve Çelen-Öztürk, A. (2021). Sağlıklı Kent Bağlamında Çocuk Parklarındaki Oyun Alanları Analizi: Eskişehir Kenti Örneği. Kent Araştırmaları Dergisi, 12 (34), 1645-1675.
• Ayhan, A. ve Atabeyoğlu, Ö. (2020). Giresun Kenti Parklarında Kullanıcı Memnuniyeti. Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 13 (2), 305-314.
• Aykal, F. D., Yılmaz, A. ve Çelik, S. (2017). Kent Parklarının Erişilebilirliği Üzerine Bir Araştırma: Van Dilek Doğan Kent Parkı Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5 (Özel Sayı: Ergonomi-2016), 29-40.
• Baykurt, G. ve Kara, B. (2021). Kentsel-Kamusal Mekânların Kullanılabilirliği Üzerine Bir Araştırma: Nazilli Atatürk Parkı Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25 (2), 229-237.
• Benek, H. (2022). Müze Deneyim Değerinin Ziyaretçi Memnuniyetine Etkisinde Zyaretçi İlgileniminin Rolü: Göreme Açık Hava Müzesi örneği (Yayınlanmamış doktora tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Cengiz, C., Cengiz, B. ve Bekci, B. (2012). Environmental Quality Analysis for Sustainable Urban Public Green Spaces Management in Bartın, Turkey. Journal of Food Agriculture & Environment, 10(3-4), 938-946.
• Chiesura, A. (2004). The Role of Urban Parks for the Sustainable city. Landscape and Urban Planning, 68, 129-138.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 4. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hartig, T., Korpela, K., Evans, G.W. ve Gärling, T. (1997). A Measure of Restorative Quality in Environments. Scandinavian Housing & Planning Research, 14, 175-194.
• Kebede, B. G. ve Besim, D. Y. (2024). Urban Parks in Developing Countries: Challenges and Opportunities in Addis Ababa, Ethiopia. Journal of Design for Resilience in Archıtecture & Planning, 5 (2), 269-286.
• Ling, E. Z., Perumal, V., Meng, L., Abdul Rahman, A. R., Yahaya, M. F. ve Tualeka, A. R. (2023). Development of Urban Park Public Seating Design Strategies in the Post-Pandemic. SHS Web of Conferences, 158, 1-5.
• Loures, L., Santos, R. ve Panagopoulos, T. (2007). Urban Parks and Sustainable City Planning-the Case of Portimão, Portugal. Wseas Transactions on Environment and Development, 3 (10), 171-180.
• Lu, J., Xiao, X., Huang, X., Chuai, X., Li, Z., Wei, H. ve Wang, S. (2024). Big Data Insights into Urban Park Use in the Pandemic: Changes in Visitation Patterns and Exacerbated Social Inequalities in the U.S. Cities, 152.
• Özçifçi, İ., Kaymaz, I., Tazebay, İ. ve Elmalı, F. (2021). Çevrenin Restoratif Kalitesinin Ölçümü: Algılanan Restoratiflik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (23), 288-295.
• Scherer, R. F., Wiebe, F.A., Luther, D. C. ve Adams, J. S. (1988). Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire. Psychological Reports, 62 (3), 763-770.
• Şimşek, A. (2012). Evren ve örneklem. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (s. 108-133), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2653.
• T.C. Çaycuma Belediyesi. (2024). Nüfus. https://caycuma.bel.tr/nufus/, [Erişim Tarihi: 06.11.2024].
• T.C. Çaycuma Kaymakamlığı. (2024). Çaycuma’nın Tanıtımı. http://www.caycuma.gov.tr/caycumanin-tanitimi, [Erişim Tarihi: 06.11.2024].
• Tabachnick, B. G. ve Fidel, L. S. (2013). Using Multivariate Satistics. USA: Pearson Education Limited.
• URL 1. Zonguldak Nüfusu. https://www.nufusu.com/ilce/merkez_zonguldak-nufusu, [Erişim Tarihi: 03.01.2025].
• Zaynl Abdeın, A.S. ve Taşgın, E. (2024). Bireylerin Rekreatif Alan Tercihlerine Etki Eden Faktörler ile Memnuniyet Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 7 (2), 40-50.