Neo Kır İçin Model Önerisi: Ekolojik Tasarım Yaklaşımı

Yıl 2019, , 257 - 269, 15.06.2019

Gizem Erdoğan , Sinem Şahin

https://doi.org/10.35674/kent.542538

Cited By: 1

Öz

2012
yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı Büyükşehir Yasası sonrası büyükşehir
sınırları içerisinde kalan köyler mahalle statüsü kazanmıştır. Yoğun kentsel
alanlara dair planlama aracı olan imar mevzuatının yeni mahallelerin
koruma-kullanma dengesini sağlamakta yetersiz kalacağı düşünülmektedir. Kırsal
karakter taşımaya devam eden yeni kentsel yerleşmelerin, gelecekte
koruma-kullanma dengesine sahip yerleşmeler olarak şekillenmesi, kent planlama
disiplini açısından son yıllarda önemle durulan konulardan biridir. Kırsal
alanlara dair literatür incelendiğinde; kırsal kalkınma ve kırsal tasarım
politikalarına dair çalışmalarla karşılaşılmasına rağmen, kırsal yerleşme
tasarımına ilişkin herhangi bir çalışmayla karşılaşılmamıştır. Bu kapsamda;
mahalle statüsü kazanan neo kırsal alan olan köylerde ekolojik tasarım yaklaşım
kriterleri doğrultusunda ideal şema ve ünite merkezi ilkelerini içeren,
koruma-kullanma dengesini gözeten, yaşanabilir bir tasarım modeli kurmayı
amaçlamaktadır. Bu amaçla; Muğla, Menteşe ilçesi, Orhaniye mahallesinde, saha
çalışmaları doğrultusunda yerinde gözlem ve incelemeler gerçekleştirilmiş,
ekolojik tasarım yaklaşımı üzerinden tasarım kriterleri belirlenmiş, mekânsal
çözümler ortaya konmuştur. Çalışmanın, ekolojik tasarım yaklaşımının kır-kent
ikileminde kalan yerleşmelere yönelik uygun planlama ve tasarım politikalarının
üretilmesi için bir model olarak kullanılması ve literatüre katkı sağlayacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Neo Kır, Ekolojik Tasarım Yaklaşımı, Kırsal Tasarım, Muğla

A Model for Neo Rural Ecological Design Approach, Mugla - Turkiye

Öz

After
the 6360 Metropolitan Act effectuated in 2012, villages within the borders of a
metropole gained a neighbourhood status. The development legislation, a
planning tool for intensive urban areas, is thought to be insufficient in
ensuring the protection-use balance of new neighbourhoods. New urban
settlements that continue to carry a rural character being shaped as future residential
settlements that possess protection-use balance is one of the major issues in
recent years in terms of the urban planning discipline. When literature review
on rural areas are examined; despite encountering studies regarding
architectural-landscape design, rural development and rural design policies,
few study on rural settlement design was encountered in Turkey. In this
context, the aim is to establish a liveable design model for neo rural areas in
villages that have gained a neighbourhood status in accordance with the
ecological design approach criteria that includes the ideal scheme and unit
centre principles and takes into account the protection-use balance. For this
purpose; observations and examinations were carried out in line with field studies
at Mugla, Menteşe, Orhaniye district and design criteria were determined
through the ecological design approach and spatial solutions were presented. As
a conclusion, a new model proposal based on the ecological design approach has
been developed for neo rural areas. This model was applied in Muğla Menteşe
area. The study will contribute to the literature and be used as a model to
develop appropriate planning and design policies for settlements that rest
within the rural – city dilemma of the ecological design approach. 

Anahtar Kelimeler

Neo Rural, Ecological Design Approach, Rural Design, Muğla

Kaynakça

• Adıgüzel, Ş. (2012). “6360 Sayılı Yasa’nın Türkiye’nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Toplum ve Demokrasi, 6 (13-14): 153-176.
• Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel Yerleşmelerin Sürdürülebilirliği ve Ekolojik Tasarım: Konya-Sille Örneği. Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Alpay Ş., Gürsel S., (1986), DSP, SHP, nerede birleşiyor, nerede ayrılıyorlar?, AFA Yayınları, İstanbul.
• Arendt, R., 1994, Rural by Design: Maintaining Small Town Character, American Planning Association, A.B.D.
• Çamur C. K, Yenigül S. B. (2009), The Rural-Urban Transformatıon Through Urban Sprawl:An Assessment Of Ankara Metropolıtan Area, The 4th International Conference Of The International Forum On Urbanism (IIFoU), Amsterdam/Delft.http://newurbanquestion.ifou.org/proceedings/7%20The%20New%20Metropolitan%20Region/E016_Sevinc%20Bahar_Yenigul_TheNewUrabanQuestionForm.pdf
• Çetin, T., 1999, Modern Türkiye Yaratma Projesinin Orijinal Bir Boyutu: Örnek Köyler, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayınları, Numune Matbaası, İstanbul.
• Çetiner, A., 1980, Kırsal Yerleşmeler ve Fiziki Düzenleme İlkeleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, İstanbul.
• Çolakoğlu, E. (2007). Kırsal Kalkınma Problemine Bir Çözüm Arayışı Olarak Köy- Kent Projesi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 187-202.
• Dağlı, N., Aktürk B., (1988), “I. Ecevit Hükümeti Programı”, Hükümetler ve Programları II (1960-1980), Ankara. http://acikerisim.tbmm.gov.tr/ (Erişim: 17 Eylül 2017).
• Eminağaoğlu Z. ve Çevik S. (2007), Kırsal Yerleşmelere İlişkin Tasarım Politikaları Ve Araçlar, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 22, No 1, 157-162.
• Ertüzün, E.; Fişekçioğlu, B. (2013). “Kırsal Alanlarda Yapılan Rekreatif Faaliyetlerin Bölgede Yaşayanlara Etkisi”, Ulusal KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, http://www.unikop.org/1/26.html (Erişim : 20.08.2017)
• Erkul, A. ve Esgin A. (2012). Türkiye’de Kırsal Kalkınma Problemi, Ulusal Politikalardan küresel Politikalara: Kırsal Kalkınma Modeli olarak Mesudiye Köykent Uygulamasının Analizi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayını.
• Ersoy, M. (2013) 6360 Sayılı Yasa ve Mekansal Planlama Sorunları, GAP Belediyeler Birliği Dergisi, http://www.melihersoy.com/wp- content/uploads/2012/04/6360-say%C4%B1l%C4%B1-Yasa-ve- Mekansal-Planlama-Sorunlar%C4%B14.pdf. (ErişimTarihi: 17.10.2017).
• Frank K. I. ve Reiss S. A., (2013), The Rural Planning Perspective at an Opportune Time, Journal of Planning Literature, Volume: 29 issue: 4, page(s): 386-402.Genç, N. (2014) “6360 Sayılı Kanun ve Aydın’a Etkileri, Adnan Menderes Üniversitesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı): 1-29.
• Gözler, K. (2013). “6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyeleri Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun Mudur?”, Legal Hukuk Dergisi, 11(122): 37-82.
• Geray C, 1975 “Türkiye’de Kırsal Yerleşme Düzeni ve Köy-Kent Yaklaşımı”, SBF Dergisi, C. 30, S. 1-4, s. 45-66 DOI: 10.1501/SBFder_0000000919.
• Güğerçin Ö., Baytorun N. A., (2016), Kırsal Yerleşmelerde Konut ve Yeni Konut İnşası, Çukurova Tarım Gıda Bilimleri Dergisi 31 (2): 17-26, 2016.
• Karasu M. A. (2014) Şanlıurfa’da Kentsel Gelişme ve 6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Özel Sayı, 178-193
• Keleş, Ruşen (1998), Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara.
• Köy Kanunu (1924), T. C. Resmi Gazete, 442 , 13 Mart 1924
• Tekeli İ. (2016), Dünya’da ve Türkiye’de kent-kır karşıtlığı yok olurken yerleşmeler için temsil sorunları ve strateji önerileri, İdeal Kent Araştırmaları, Ankara.
• Thorbeck D. (2013). Rural Design: A New Design Discipline. New York: Routledge.
• Türkeş, Alparslan (1994), Temel Görüşler, Hamle Yayınları, İstanbul.
• Türkeş, Alparslan (1997), 9 Işık, Hamle Yayınları, İstanbul.
• Tütengil, Cavit Orhan, (1999),“1970’lerin Köy-Kent Projesi”, içinde 75 Yılda Köylerden Şehirlere, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.
• Ulu, A. ve Karakoç, D., (2004) Kentsel Değişimin Kent Kimliğine Etkisi”, Planlama Dergisi, Sayı:3, sf:59-66.
• Ürkmez K. G., Zengin Çelik Z. H., (2016), 6360 Sayılı Yasayla Mekansal İlişki Sisteminin Kır-Kent İkileminde Yeniden Yapılanışı ve Yerel Yönetimler: Kayseri İli Örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 25 Sayı 3 Temmuz 2016, s.69-94.
• Yahyaoğlu, Tahsin (1971), Tarım Kentleri / Milliyetci Toplumcu Düzen,Çınar Yayınevi Ankara.
• Yeang, K. (2006). Ecodesign: A Manual For Ecological Design. Great Britain: Wiley-Academy.
• Wheeler, S. (2003). Planning Sustainable and Livable Cities. LeGates, R.T. ve Stout, F. (Ed.), The City Reader (p 487-496). New York: Routledge Urban Reader Series.
• 6360 Sayılı On Dört İçinde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete Tarih: 06.12.2012, Sayı: 28489