Public and Ecological Significance of Fringe Belts: The Case of Military Areas in İzmir

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 10 - 21, 15.03.2020

Dalya Hazar Sevim Pelin Özkan

https://doi.org/10.35674/kent.683558

Cited By: 1

Öz

The fringe belt concept that has been handled morphologically by urban geographers since the 1960s, has recently gained increasing attention in the urban planning and design spheres. Fringe belt areas, which was embedded in the city by the urban growth still contain the peripheral land uses that are important for urban ecology and sustainable urban development. The fringe belt concept is crucial in order to grasp the location, function and the significance of the fringe belts to see the effects of different planning approaches on these areas. Fringe belts often feature as urban heritages and ecological corridors and create a buffer zone that protects natural areas against the negative effects of the city. In addition, they reduce the urban heat island effect by their frequent use of open and green areas. Yet, due to the rapid urbanization and the search for the empty lands, fringe belts embedded within the city center and its surroundings are exposed to alienation. Fringe belt alienation should be seen as one of the basic problems of the urban development. This study focuses on the military areas that form a part of the fringe belts of İzmir as a response to the predictions that the military areas will be moved out of the city in the near future; evaluates the effects of their open green areas on urban ecology and the public interest and suggests urban fringe belt planning against the possible alienation risks.

Anahtar Kelimeler

Urban fringe belt, urban morphology, urban ecology, military area, izmir

Çeper Kuşakların Kamusal ve Ekolojik Değeri: İzmir Askeri Alanlar Örneği

Öz

1960’lı yıllar itibariyle kent coğrafyacıları tarafından morfolojik açıdan ele alınan çeper kuşak kavramı, son yıllarda kentsel planlama ve tasarım alanlarında artan bir ilgi görmektedir. Kentin büyümesiyle kent içine gömülü kalan çeper kuşak alanları, kent ekolojisi ve sürdürülebilir kentsel gelişim için önemli olan periferik arazi kullanımlarını barındırmaya devam etmektedir. Çeper kuşak kavramı, çeper kuşakların kentteki yerini, fonksiyonunu ve değerini kavramak ve bu alanlar üzerindeki farklı planlama yaklaşımlarının etkilerini görmek açısından önemlidir. Çeper kuşaklar sıklıkla kent mirası ve ekolojik koridor özellikleriyle tampon bölge yaratarak kentin doğal alanlar üzerindeki negatif etkilerini azaltabilirler. Ayrıca sıklıkla açık ve yeşil alan kullanımlarıyla kentsel ısı adası etkisini azaltıcı etki gösterirler. Ancak, hızlı kentleşme ve boş arazilere duyulan ihtiyaç sonucunda, kent merkezi ve çevresindeki çeper kuşaklar yabancılaşmaya maruz kalmaktadır. Çeper kuşak yabancılaşması, kent gelişiminin temel sorunlarından biri olarak ele alınmalıdır. Bu çalışma, yakın gelecekte askeri alanların şehir dışına taşınacağı öngörüsüne bir yanıt olarak, İzmir’in çeper kuşaklarının bir bölümünü oluşturan askeri alanlara odaklanmakta; bu alanların barındırdığı açık yeşil alanların kentsel ekolojiye ve kamu yararına etkisini değerlendirmekte ve olası yabancılaşma risklerine karşı çeper kuşak planlaması önermektedir.

Anahtar Kelimeler

kentsel çeper kuşak, kentsel morfoloji, kentsel ekoloji, askeri alanlar, izmir

Kaynakça

• Barke, M. (1982). Beyond the urban growth map: suggestions for more analytical work in urban morphology. Teaching geography, 7(3), 111-115.
• Barke, M. (1990). Morphogenesis, fringe belts and urban size: an exploratory essay, in Slater, T.R. (ed.) The built form of Western cities, Leicester University Press 279-97, Leicester.
• Conzen, M. R. G. (1969) Alnwick, Northumber- land: a study in town-plan analysis, Institute of British Geographers Publication 27, 2nd edn (Institute of British Geographers, London).
• Conzen, M.P. (2009). How cities internalize their former urban fringes: a cross-cultural comparison. Urban Morphology 13, 29-51. Ducom, E. (2003). Fringe Belts and Planning: a French example, Urban Morphology 7, 103-4.
• Gu, K. (2010). Exploring the fringe belt concept in Auckland: An urban morphological idea and planning practice, New Zealand Geographer 66, 44-60.
• Halbwachs, M. (1950). Kolektif Bellek, çev. Zuhal Karagöz (Pinhan Yayıncılık, 2018).
• Hazar, D. (2012). Kentsel Planlama ve Tasarım Süreçlerinde Kentsel Kuşak Alanları: İstanbul ve Barselona Kentleri Karşılaştırmalı Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Hazar, D., & Kubat, A. S. (2015). Fringe belts in the process of urban planning and design: Comparative analyses of Istanbul and Barcelona, ITU A|Z Journal of Faculty of Architecture Vol. 12 No.1, 53-65, İstanbul.
• Hazar, D., & Kubat A. S. (2016). The fringe belt development process of Istanbul, Urban morphology and the resilient city: Proceedings from ISUF, 423-436, Nanjing.
• Hazar, D., & Özkan, S. P. (2019). Urban Fringe Belt Planning and Design as a Green Infrastructure Strategy, IDES’19 Symposium: Sustainability, Innovation, Production,Bildiri Tam Metin Kitabı, sf. 102-109.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi (2017). İzmir Yeşil Altyapı Stratejisi Raporu, Mart 2017.
• Kaya, A. Y. & Akdemir, İ. O. (2019). Çeper Kuşakların Mekansal Büyüme Üzerindeki Etkisi, 2nd International Social Sciences & Innovation Congress, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kubat, A. S., & Hazar, D. (2018). İstanbul’un Çeper Kuşak Gelişim Süreci, II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu: “DeğişKent” Değişen Kent, Mekân ve Biçim Bildiriler Kitabı, İstanbul Teknik Üniversitesi, sf. 693-711.
• Kukina, I. (2006) Fringe Belts and the Planning of Russian Cities, Urban Morphology 10, 145-6.
• Özkan, S. P., Hazar, D., Özyiğit, M., Çelik, A., & Aktaş, A. (2019). Sermayenin Mekân Arayışları: 2016-2018 Yılları Arası İzmir İnşaat Sektörü Örneği, Ege Mimarlık Vol. 104, sf. 52-57.
• Rossi, A. (1982). Architettura della città. Cambridge, MA: MIT Press.
• Şenol, F. (2019). Evaluation of Existing Neighborhood Parks based on the “Need-Based Equity”: Why and who do and do (can) not use neighborhood parks in Izmir?, TÜBİTAK Projesi, https://doi.org/215K239.
• TMMOB İZMİR İKK (2018). Askeri Alanlar Ranta Açılmasın, Kent Parkı Yapılsın, Basın Açıklaması, http://www.izmimod.org.tr/v2/haberler/1007-tmmob-izmir-ikk-askeri-alanlar-ranta-acilmasin-kent-parki-yapilsin, Erişim Tarihi: 30.01.2020.
• TMMOB İZMİR İKK (2019). İzmir Kent Suçları Haritası, http://kentsuclari.org, Erişim tarihi: 31.01.2020.
• Ünlü, T. (2013). Thinking about urban fringe belts: a Mediterranean perspective, Urban Morphology 17(1), 5-20.,
• Ünlü, T., & Baş, Y. (2016). Multi-nuclear growth patterns in a rapidly changing Turkish city: a fringe-belt perspective, Urban Morphology 20 (2), 107-21.
• Ünlü, T., & Baş, Y. (2019). The Urban Growth and Development Periods of Turkish Cities: A Fringe-Belt Perspective. In Urban and Regional Planning in Turkey (107-128). Springer, Cham.
• Whitehand, J. W. R., & Morton, N. J. (2003). Fringe belts and the recycling of urban land: an academic concept and planning practice, Environment and Planning B: Planning and Design 30, 819‒39.
• Whitehand, J. W. R., & Morton, N.J. (2004). Urban morphology and planning: the case of fringe belts, Cities 21(4), 275-89. Url-1: Askeri Alanların Şehir Dışına Taşınması Emirdir, http://www.yapi.com.tr/haberler/askeri-alanlarin-sehir-disina-tasinmasi-emirdir_152249.html, Erişim tarihi: 30.01.2020.
• Url-2: Askeri kışlaların taşınması için 3 bakanlıktan oluşan komisyon kuruldu, https://www.cnnturk.com/turkiye/askeri-kislalarin-tasinmasi-icin-3-bakanliktan-olusan-komisyon-kuruldu, Erişim tarihi: 30.01.2020.
• Url-3: Bornova Hacılarkırı’ndaki imar değişikliğine mahkeme engeli, https://www.birgun.net/haber/bornova-hacilarkiri-ndaki-imar-degisikligine-mahkeme-engeli-282569, Erişim tarihi: 30.01.2020.