Mimari ve Kültürel Mirasın Sürdürülmesi İçin Tarihi Bir Koridorun Canlandırılması; Alsancak İzmir'den Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Temelli Bir Örnek

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 281 - 292, 15.06.2020

Ayşe Kalaycı Önaç Pınar Orman Sevin Uzer Merve Köşker

https://doi.org/10.35674/kent.728230

Öz

Tarih, kültür ve ekoloji kentlerin kendilerine özgü kimliklerini oluşturan önemli değerlerdir. Bu değerler kentlilerin kente olan bağlılık ve aidiyet hislerini artıran, gelecek nesillere ulaştırılması gereken değerler olup; korunmaları oldukça önemlidir. Bu araştırmanın amacı Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) kullanarak; Tarihi Alsancak İstasyonundan Kordon sahil şeridine kadar uzanan 1469. sokağın mimari miras niteliğindeki yapılarının tarihi özelliklerini ne ölçüde koruduklarını tespit ederek, belirtilen rotadaki tarihi miras koridorunu yeniden canlandırmak, günümüze ulaşan değerlerini korumak için alternatif yeniden kullanım önerileri geliştirmektir. Araştırma alanı İzmir Alsancak’da bulunmaktadır. Veriler; araştırma alanndaki her bina için Newman modeline göre toplanarak her binayı taşıdıkları tarihsel değerlere göre puanlama esasına dayalı olarak değerlendirilmiştir. Newman modeli değişkenleri; yapının varoluş süresi, arazi kullanım değişikliği, mimari değişiklik ve yapı durumu olarak belirlenmiş; her bir yapının toplam puanı, kendi tarihsel değerlerini koruma derecesini göstermiştir. Daha sonra, veriler CBS ortamına aktarılarak 1469. sokak için “Hot Spot”, “Inverse Distance Weighted Interpolation” ve “Weighted Sum “ analizleri uygulanmış, sokak içerisinde tarihi miras potansiyeli yoğunluğu değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; sokakta yer alan yapıların %25’i tarihi değerini korurken; %42’sinin tarihi değer kaybına uğradığı tespit edilmiştir. Araştırmanın son aşamasında sokağın yeniden canlandırılması ve tarihi Alsancak İstasyonu’ndan Kordon sahil şeridine kadar tarihi kültürel koridor oluşturmaya yönelik stratejiler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi miras, Kültürel Koridor, Mimari miras, Coğrafi Bilgi sistemi, İzmir

Revitalizing a Historical Corridor to Sustain Architectural and Cultural Heritage; A GIS Based Case Study in Alsancak İzmir

Öz

History, culture and ecology are important values which constitutes unique identity of the cities. In this context, it is crucial to sustain, protect and respect heritage values for the future generations. This values also create personal attachment to the place for the urbanites. The aim of this research is to collecting data of architectural heritage through the 1469th Street to conserve and revitalize the historical corridor from the Historical Alsancak Station to the waterfront promenade Kordon using Geographic Information System. The research area is located in Alsancak district, İzmir Turkey. Data collection was conducted from the research field scoring for each building based on Newman’s Model for conservation degree of historical values of each building. The variables of the model evaluating structures were; time frame of construction, land use change, architectural modification, and building condition. When categorizing structures the total score of each one offered the degree of historical value protection. To assess the density of historical potential of the 1469. Street Hot Spot Analysis, Inverse Distance Weighted Interpolation, and Weighted Sum Analysis were implemented. 25 percent of the Street has been protected historical value, while almost 42 percent of the area was evaluated as a loss of history. In the final, suggestions were placed to offer new usage strategies for the future adaptive reuse possibilities and renovation interventions to revitalize the street and create a historic cultural corridor from Alsancak Station to Kordon.

Anahtar Kelimeler

Historical corridor, Cultural heritage, Architectural heritage, Geographic information system, İzmir

Kaynakça

• Bianco, A. (2018). Geomatics and Architectural Heritage: a Multi-layer Interactive Map of Tuscia-Italy. International Journal of Architecture and Urban Development, 8(3), 15-22.
• Çelik, D. ve Yazgan, M. (2007). Kentsel peyzaj tasarımı kapsamında tarihi çevre korumaya yönelik yasa ve yönetmeliklerin irdelenmesi. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 9(11), 1-10.
• Cetin, M., Onac, A.K., Sevik, H. et al. Chronicles and geoheritage of the ancient Roman city of Pompeiopolis: a landscape plan. Arab J Geosci 11, 798 (2018). https://doi.org/10.1007/s12517-018-4170-6
• Chen, Y., Dang, A., Peng, X. (2014). Building a cultural heritage corridor based on geodesign theory and methodology. Journal of Urban Management, 3(1-2), 97-112.
• Gtiting, N., Suwantoro, H. (2018). How to improve the comfort of Kesawan Heritage Corridor, Medan City. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Vol. 126, No. 1, p. 012204). doi:10.1088/1755- 1315/126/1/012204
• Gülgün, B., Güney, M. A., Aktaş, E., & Yazici, K. (2014). Role of landscape architect in interdisciplinary planning of sustainable cities. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15(4), 1877–1880.
• Kalaycı Önaç, A., Birişçi, T. Transformation of urban landscape value perception over time: a Delphi technique application. Environ Monit Assess 191, 741 (2019). https://doi.org/10.1007/s10661-019-7935-9
• Li, W., Yu, K. J. (2004). Heritage Corridor and Grand Canal Conservation Framework. Urban problems, (1), 28-31.
• Newman, G. (2013). A conceptual model for measuring neglect in historic districts. Journal of Preservation, Education, and Research, 6(1), 41-58.
• Newman, G., Kim, B. (2014). GIS-based framework for assessing neglect in the historic built environment. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 191, 1127-1138.
• Özsoy, M. (2009) Cultural Heritage: A Study of The Third Big City of Alsancak- İzmir, Turkey, European Journal of Social Sciences-Volume 10, Number 2.
• Shepard, D. (1968, January). A two-dimensional interpolation function for irregularly-spaced data. In Proceedings of the 1968 23rd ACM national conference (pp. 517-524). ACM.
• Uçar, H., Uçar, A. (2014). İzmir Kemeraltı Geleneksel Kent Dokusunda Konut Tipleri ve Cephe Tipolojisi. Sanat Tarihi Dergisi , 22 (2) , 119-147. Wang, F., Lian, H. (2008). Urban Linear Recreation Space Found on Heritage Protection. Architecture History, (26), 170-172.
• Wiliama, D.E., (2007). Sustainable Design, Ecology, Architecture and Planning, John Willey&Sons. Inc,.
• Yenil, Ü., Akyazı, N., (2019). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Kültürel İz Koridoru Değerlendirmesi. Omer Halisdemir University Journal of Engineering Sciences, 8(2), 1179-1192.
• Zeybek Çetin, R., (2012). Tarihi Kent Merkezlerinde Yeniden Canlandirma Politikalari Üzerine Değerlendirme, İzmir Kemeralti Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kentsel Tasarım Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış).