İnsan ve Doğa İlişkisi Üzerine Bir Deneme: 1960 ve 1970’lerde Çevrecilik Yaklaşımları

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 4, 761 - 770, 31.12.2020

Hasan Basri Kartal , Asiye Nisa Kartal

https://doi.org/10.35674/kent.795143

Cited By: 1

Öz

Bu makalenin amacı 20. yüzyılın başlangıcından itibaren 1970lerin sonuna kadar uzanan süreç içerisinde insan doğa ilişkilerini mesele edinen çevrecilik kuramlarını, çevre hareketlerini ve bu dönem içinde ortaya ortaya çıkmış çeşitli ekolojik yaklaşımların nasıl ilerlediğinin teorik bir analizini yapmaktır. Makale 20. Yüzyılın başlangıcından itibaren 1960lara kadar uzanan süreç içerisinde insan doğa ilişkilerinin felsefi olarak nasıl ilerlediğinin tartışmasını yaparak baslar ve 1960ve 1970 arasındaki dönemdeki çevrecilik hareketlerine, insan çevre anlayışlarının bu dönem içindeki gelişimine, insanın çevre ile zihinsel ve edimsel ilişkisinin boyutlarının değişimine odaklanır. 1960’ların sonu ve 1970’lerin başındaki sivil haklar, ifade özgürlüğü ve 1970’lerdeki kadın, barış ve çevre/ekoloji hareketlerin kentsel kuram ve yaklaşımlarda köklü dönüşüm göstergeleri olduğunun sonucuna varır.

Anahtar Kelimeler

İnsan-Doğa İlişkisi, Çevre, 1960 ve 70lerde Çevrecilik Hareketleri, Ekoloji

An Essay on the 20th Century Human & Nature Relations: The Ecologist Approaches in the 1960s and 1970s

Öz

This article aims to make a theoretical analysis on the ecological theories, environmental movements and ecological approaches that discussed the human and nature relations in the period from the beginning of the 20th century to the end of the 1970s. The article begins by revealing the progression of human-environment relations in the philosophy from the beginning of the 20th century to the 1960s, and then, it focuses on the ecological movements, development of human-environmental conceptions, and changes in the dimensions of the intellectual and pragmatic links of the man with the environment in the period between the 1960s and 1970s. The article concludes with the discussion with the idea that the civil rights, freedom of expression, and the women’s movements, peace and environment/ecology movements have been the fundamental indicators of the transformation in the concepts of environment theories and attitudes in the 1960s and 1970s.

Anahtar Kelimeler

Human-Nature Relations, Environment, Environmental Movements in the 1960s and 1970s, Ecology

Kaynakça

• Başkaya, F. (2004). Çığırından çıkmış bir dünya:sosyal sefaletin, ekolojik felaketin, etik yozlaşmanın kökeni. Ankara: Türkiye ve Orta-Doğu Forumu Vakfı yayınları.
• Beck, J. M. (1990). Çevre ve üçüncü dünya, çev. Kadir Canatan. İstanbul: Endülüs Yayınları.
• Bernstein, S. (2012). The Compromise of Liberal Environmentalism. New York: Columbia University Press.
• Biehl, J., & Staudenmaier, P. (1995). Ecofascism: Lessons from the German experience. Edinburgh, Scotland San Francisco:CA AK Press.
• Bookchin, M. (1994). Özgürlüğün ekolojisi: hiyerarşinin ortaya çıkışı ve çözülüşü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bookchin, M. (1996a). Ekolojik bir topluma doğru. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bookchin, M. (1996b). Toplumsal ekolojinin felsefesi: diyalektik doğalcılık üzerine denemeler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Bookchin, M. (1999). Toplumu yeniden kurmak, çev. Kaya Şahin. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bookchin, M. (2017). The philosophy of social ecology: Essays on dialectical naturalism. Montréal: Black Rose Books.
• Bowler, P. (2001). Doğanın öyküsü : tarih boyunca doğa hakkında düşünen filozof ve bilim adamlarının ortaya koyduğu bilgiler toplamı. çev.: Meltem Mater. İstanbul: İzdüşüm yayınları.
• Bozkurt, Y. (2012). Çevre sorunları ve politikaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Conyne, R. K., & Clack, R. J. (1981). Environmental assessment and design: A new tool for the applied behavioral scientist. New York, N.Y: Praeger.
• Crowe, N. (1999). Nature and the idea of a man-made world: An investigation into the Evolutionary Roots of Form and Order in the built Environment. Londres: The MIT Press.
• Des Jardins, J. R. (2006). Çevre etiği: çevre felsefesine giriş, çev. Ruşen Keleş. Ankara: İmge Kitabevi.
• Downing, J. (2011). Encyclopedia of social movement media. Thousand Oaks, Calif: SAGE Publications.
• Drengson, A. R., & Inoue, Y. (1995). The deep ecology movement: An introductory anthology. Berkeley, Calif: North Atlantic Books.
• Ertan, K. A. (2015). “Leopoldcü Düşünce ve Yeryüzü (Toprak) Etiği. Memleket Siyaset Yönetim”, 10(23), 1-20.
• Ertürk, H. (2012). Çevre bilimleri. Bursa: Ekin Yayınları.
• Frodeman, R., & Foltz, B. V. (2004). Rethinking nature: Essays in environmental philosophy. Bloomington, Ind: Indiana University Press.
• Gallagher, S. (2012). Phenomenology. Houndmills, Basingstoke, England; New York: Palgrave Macmillan.
• Goman, M. (2014). Human environment interactions: 2. Heidelberg: Springer.
• Görmez, K. (2010). Çevre sorunları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Grundmann, R. (1991). Marxism and ecology. Oxford: Clarendon Press.
• Hamlyn, D. W. (1987). A history of Western philosophy. Harmondsworth, Middlesex, England: Viking.
• Jackson, A. R. W., & Jackson, J. M. (1996). Environmental science: The natural environment and human impact. Harlow: Longman.
• Joseph, L. (1990). Gaia: The Growth of an Idea. New York, N.Y.: St. Martin's Press.
• Keleş, R. & Hamamcı, C. (1993). Çevrebilim. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Krishnamurti, J. (2012). Doğa ve çevre üzerine. İstanbul: Ayna Yayınevi.
• Kronlid, D. (2003). Ecofeminism and environmental ethics: an analysis of ecofeminist ethical theory. Uppsala : [Academiae Ubsaliensis].
• Kunkel, H. O. (2000). Human issues in animal agriculture. College Station, Tex: Texas A & M University Press.
• McLennan, J. F. (2004). The philosophy of sustainable design: The future of architecture. Kansas City, Mo: Ecotone.
• Meine, C. (2010). Aldo Leopold: His life and work. Madison, Wis: University of Wisconsin Press.
• Mellos, K. (1998). Perspectives on Ecology A Critical Essay. London: Macmillan Pres.
• Morris, B. (2018). Visions of freedom: Critical writings on ecology and anarchism. Montreal: Black Rose Books.
• Naess, A. (1973). “The Shallow and the Deep Long-Range Ecology Movement: A Summary". Inquiry, 16:95-100.
• Önder, T. (2003). Ekoloji, toplum ve siyaset. Ankara: Odak Yayınevi.
• Pepper, D. (1996). Modern environmentalism. London: Routledge.
• Phillips, D. (2003). The truth of ecology: Nature, culture, and literature in America. Oxford: Oxford University Press.
• Ponting, C. (2000). Dünyanın yeşil tarihi: çevre ve büyük uygarlıkların çöküşü, çev. Ayşe Başcı Sander. İstanbul: Sabancı Üniversitesi
• Ronald, A. (2000). The New West of Edward Abbey. Reno: University of Nevada Press.
• Rootes, C. (2014). Environmental Movements: Local, National and Global. London: Taylor and Francis.
• Uslu, İ. (1995). Çevre Sorunları. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Ünder, H. (1996). Çevre felsefesi: etik ve metafizik görüşler. Ankara: Doruk Yayımcılık
• West, D. (1998). Kıta Avrupası felsefesine giriş: Rousseau, Kant, Hegel ve Nietzsche'den Heidegger, Foucault ve Derrida'ya. çev. Ahmet Cevizci. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.