Neo-Liberal İktidarın Kerberosu: Kent

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 4, 2409 - 2421, 16.12.2023

Sinan Çınar

https://doi.org/10.35674/kent.1316823

Öz

Varoluşlarından bu yana kentler iktidarların yoğunlaşma merkezleri olmuştur. Bu yoğunlaşma hali kaçınılmaz olarak kentler ile iktidar arasında diyalektik bir ilişkiyi de var etmiştir. Gordon Childe’ın “kentsel devrim” olarak tanımladığı süreçle birlikte kentler nüfusu, sermayeyi ve iktidarı kendine çekmeye başlamıştır. Bu süreç özellikle Sanayi Devrimi ile birlikte hız kazanmış ve kenti şekillendirmeye başlamıştır. İktidar kenti yaratırken kent de her daim iktidar ilişkilerinin üretildiği, sahnelendiği ve yeniden üretildiği yerler olmuştur. Kentler, üretimin ve yeniden üretimin merkezleri olmakla birlikte; iktidarın hem “kapı bekçilerini” hem de “mezar kazıcılarını” eş zamanlı olarak üretmiştir. İktidar “kapı bekçilerini” yaratmak adına bir yandan fiziki müdahaleler ile “yapılı mekânı” şekillendirirken bir yandan da toplumsal müdahaleler ile “kent kimliğini” inşa etmek istemiştir. Bu süreci hegemonya, habitus, güvenlik düzeneği, yönlendirilmiş tüketim toplumu vb. kavramlar ile birlikte düşünerek neo-liberalizmin kenti nasıl kavradığı hususu bu çalışmanın merkezine konumlandırılmıştır. Çalışmanın iddiası neo-liberal ideolojinin, kavrayış ve kurgulayış şekliyle günümüzde kenti iktidarın kerberosu yani iktidarın koruyucusu haline getirmeye çalıştığıdır.

Anahtar Kelimeler

Kent, Kent Kimliği, Habitus, Güvenlik Düzeneği, Tüketim Toplumu

The Cerberus Of The Neo-Liberal Power: The City

Öz

Since their existence, cities have been centers of concentration of powers. This state of concentration has inevitably created a dialectical relationship between cities and power. With the process defined by Gordon Childe as "urban revolution", cities began to attract population, capital and power. This process accelerated especially with the industrial revolution and started to shape the city. While power creates the city, the city has always been the place where power relations are produced staged and reproduced. Although cities are centers of production and reproduction produced both the "gatekeepers" and the "grave diggers" of power. In order to create "gatekeepers", the government wanted to shape the "built space" with physical interventions on the one hand, and to construct the "urban identity" with social interventions on the other hand. Considering this process together with the concepts of hegemony, habitus, security dispositif, directed consumption society, the issue of how neo-liberalism comprehends the city is positioned at the center of this study. The claim of the study is that the neo-liberal ideology is trying to turn the city into a Cerberus of power, with the way it is conceived and constructed.

Anahtar Kelimeler

City, City İdentity, Habitus, Security Dispositif, Consumption Society

Kaynakça

• Althusser, L. (2002). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Yusuf Alp, Mahmut Özışık (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• Aslan, V. U. (2017). “Toplumsalın Yitik Öznesi ya da Metanın Fetiş Karakteri”, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 23, s. 159-178
• Ayman Güler, B. (2013). Yerel Yönetimler Liberal Yaklaşımlara Eleştirel Yaklaşım, Ankara: İmge Kitapevi
• Ayman Güler, B. (2016). Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, Ankara: İmge Kitapevi
• Bidet, J. (2016). Foucault’yu Marx’la Okumak, Zehra Cunillera (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları
• Bloomberght (2015, 13 Temmuz). Steve Jobs'ın Ünlü Sözleri, Erişim Adresi: https://businessht.bloomberght.com/teknoloji/haber/1102625-steve-jobs-sozleri
• Bottomore, T. (1993). Marksist Düşünce Sözlüğü, Mete Tunçay (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• Bourdieu, P. (1997). Toplumbilim Sorunları, Işık Ergüden (Çev.), İstanbul: Kesit Yayıncılık
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım- Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi, Derya Fırat Şannan, Ayşe Günce Berkkurt (Çev.), Ankara: Heretik Yayınları
• Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (2021). Düşünümsel Sosyolojiye Davet, Nazlı Ökten (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• Brown, W. (2021). Neoliberalizmin Harabelerinde-Batı’da Antidemokratik Siyasetin Yükselişi, Bülent Doğan (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları
• Bumin, K. (2016). Demokrasi Arayışında Kent, Konya: Çizgi Kitapevi
• Castells, M. (2017). Kent, Sınıf, İktidar, Asuman Türkün (Çev.), Ankara: Phoenix Yayınevi
• Childe, G. (2001). Kendini Yaratan İnsan, Filiz Ofluoğlu (Çev.), İstanbul: Varlık Yayınları
• Çınar, S. (1994). Kentsel Alanlarda Mekân Organizasyonu ve Beyazıt Çevresinin İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Eagleton, T. (2018). Marx Neden Haklıydı?, Oya Köymen (Çev.), İstanbul: Yordam Kitapevi
• Eroğul, C. (2020), Devlet Nedir?, İstanbul: Yordam Kitapevi
• Forgacs, D. (2022). Gramsci Kitabı Seçme Yazılar 1916-1935, İbrahim Yıldız (Çev.), İstanbul: Dipnot Yayınları
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü, Işık Ergüden (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Foucault, M. (2019a). Güvenlik, Toprak, Nüfus, Ferhat Taylan (Çev.), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Foucault, M. (2019b). Hapishanenin Doğuşu, Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.), Ankara, İmge: Kitapevi
• Foucault, M. (2021). Özne ve İktidar, Işık Ergüden, Osman Akınhay (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Gramsci, A. (1984). Modern Prens, Pars Esin (Çev.), Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık
• Gramsci, A. (1986). Hapishane Defterleri, Kenan Somer (Çev.), İstanbul: Onur Yayınları
• Harvey, D. (2015a). Neoliberalizmin Kısa Tarihi, Aylin Onacak (Çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık
• Harvey, D. (2015b). Sermayenin Mekânları Eleştirel Bir Coğrafyaya Doğru, Başak Kıcır, Deniz Koç, Kıvanç Tanrıyar, Seda Yüksel (Çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık
• Harvey, D. (2016a). Kent Deneyimi, Esin Soğancılar (Çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık
• Harvey, D. (2016b). Sosyal Adalet ve Şehir, Mehmet Moralı (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları
• İnsel, A. (2015): Neo-Liberalizm-Hegemonyanın Yeni Dili, İstanbul: İletişim Yayınları
• Kahraman, T. (2021). İstisna Mekân – Hukukun Eşiğindeki Kent, İstanbul: Tekin Yayınevi
• Keleş, R., Erbay, Y. ve Görmez, K. (2022): Kentsel Dönüşümden Kentsel Ranta, Ankara: İmge Kitapevi
• Keskin, F. (2012). “İktidarın Gözü”, Michael Foucault, Seçme Yazılar 4: İktidarın Gözü, Işık Ergüden (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Keskin, F. (2016). “Hükümranlıktan Yönetimselliğe Türkiye’de Neoliberalizm’’, Felsefelogos Dergisi, 63, s.71-80
• Kırbaş Uyanıker, F. (2017). Neoliberalizmin Kent Üzerindeki Sosyo-Mekânsal Etkisi: Ankara Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• La Boetie, E. (2022). Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, Mehmet Ali Ağaoğulları (Çev.), Ankara: İmge Kitapevi
• Lefebvre, H. (1996). Writings on Cities, Eleonore Kofman, Elizabeth Lebas (Çev.), Oxford: Blackwell Publishing
• Lefebvre, H. (2007). Modern Dünyada Gündelik Hayat, Işın Gürbüz (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları
• Macfarlane, L. (2019, 31 Aralık). New Economıcs Are The Method: The Goal Is to Change The World, Erişim Adresi: https://neweconomics.org/2019/10/new-economics-are-the-method-the-goal-is-the-change-the-world
• Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi, Tonguç Ok, Olcay Geridönmez (Çev.), İstanbul: Evrensel Yayınları
• Merrifield, A. (2012). Metromarksizm – Şehrin Marksist Bir Hikâyesi, Nihal Ünver (Çev.), Ankara: Phoenix Yayınevi
• Merrifield, A. (2017). Yeni Kent Sorunu, Duygu Toprak, Ceren Akyos (Çev.), İstanbul: Tekin Yayınevi
• Mouffe, C. (2001). Demokratik Paradoks, Ankara: Epos Yayınları
• Mouffe, C. (2017). Dünyayı Politik Düşünmek, İstanbul: İletişim Yayınevi
• Mumford, L. (2019). Tarih Boyunca Kent Kökenleri, Geçirdiği Değişimler ve Geleceği, Gürol Koca, Tamer Tosun (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Newman, S. (2014). Bakunin’den Lacan’a Anti-Otoriteryanizm ve İktidarın Altüst Oluşu, Kürşad Kızıltuğ (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Portelli, H. (1982). Graamsci ve Tarihsel Blok, Kenan Somer (Çev.). Ankara: Savaş Yayınları
• Poulantzas, N. (2014). Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar, Şule Ünsaldı (Çev.) Ankara: Epos Yayınları
• Ritzer, G. (2011). Toplumun McDonaldlaştırılması Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme, Şen Süer Kaya (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Sağlam, R. (2020), “Yapıbozumcu Kimlik Okuması: Spivak ve Madun Kadının Kolektif Özne Statüsü”, Hukuk Kuramı Dergisi, 7 (1-2), s. 1-27
• Swartz, D. (2011). Kültür ve İktidar-Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi, Elçin Gen (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları
• Turan, M. (2009). Türkiye’de Kentsel Rant, Ankara: Tan Kitapevi
• Veblen, T. B. (2019). Karl Marx’ın Sosyalist İktisadı ve Sosyalizm Üzerine Metinler, Devrim Kılıçer, Hüsnü Bilir, Ömer Mollaer (Çev.) Ankara: Heretik Yayınları
• Weber, M. (2018). Şehir - Modern Kentin Oluşumu, Musa Ceylan (Çev.), İstanbul: Yarın Kitapevi
• Zizek, S. (2012). Gıdıklanan Özne Politik Ontolojinin Yok Merkezi, Şamil Can (Çev.), Ankara: Epos Yayınları