A Sociological Research on Elderly Individuals Exposed to Forced Migration Due to Earthquake

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 5, 2057 - 2080, 17.09.2024

Yelda Sevim

https://doi.org/10.35674/kent.1498224

Öz

This study focuses on the migration processes, lives in the new settlements, and expectations for the future of elderly individuals who migrated after the February 6 Kahramanmaraş earthquakes. The aim of this research is to examine social effects of forced migration from the perspective of elderly individuals and to reveal their life experiences after forced migration. The research was carried out in a field research model. It is case study based. Information was collected about 15 individuals over the age of 65 with a semi-structured interview form. In the study, it was determined that the process of each elderly person experiencing migration differs and that cultural structure, economic situation, psychological characteristics and personality traits of the individual are decisive in this. The fact that the place where elderly individuals migrated was their hometown and was close to the place where the migration originated positively affected their adaptation to the environment. It has been determined that migrating individuals experience problems in terms of health, transportation, lack of economic income, shopping opportunities, loneliness and fear of earthquakes. The majority of the elderly were found willing to migrate back. It is hoped that this study will be useful in determining targets for supporting elderly individuals after forced migration.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Sociology of Aging, Migration, Forced Migration, Disaster

Deprem Nedeniyle Zorunlu Göçe Maruz Kalan Yaşlı Bireyler Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinden sonra göç eden yaşlı bireylerin göç süreçlerini, yeni yerleşim yerindeki yaşamlarını ve geleceğe yönelik beklentilerini konu edinmektedir. Bu araştırmanın amacı zorunlu göçün toplumsal etkilerini yaşlı bireyler açısından inceleyerek, zorunlu göç sonrasındaki yaşam deneyimlerini gözler önüne sermektir. Araştırma nitel odaklı yaklaşımları kapsayan alan araştırması modelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma durum tespiti temelli bir nitelik taşımaktadır. 65 yaş üstü 15 birey hakkında yarı yapılandırılmış görüşme formu ile bilgi toplanmıştır. Çalışmada her yaşlı bireyin göçü deneyimleme sürecinin farklılaştığı ve bunda bireyin yaşadığı kültürel yapının, ekonomik durumunun, psikolojik özelliklerinin ve kişilik özelliklerinin belirleyici olduğu tespit edilmiştir. Göç ettikleri yerin memleketleri ve göçün kaynaklandığı yere yakın olması yaşlı bireylerin çevreye uyumunu olumlu etkilemiştir. Göç eden bireylerin; sağlık, ulaşım, ekonomik gelir yetersizliği, alışveriş imkânları, yalnızlık ve deprem korkusu açısından sıkıntılar yaşadığı tespit edilmiştir. Yaşlıların çoğunluğu geriye göç konusunda istekli bulunmuştur. Yapılan bu çalışmanın, zorunlu göç sonrası yaşlı bireylerin desteklenmesine yönelik hedeflerin belirlenmesi açısından yararlı olacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yaşlılık Sosyolojisi, Göç, Zorunlu Göç, Afet

Etik Beyan

Fırat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu Evrak Tarih ve Sayısı: 26.03.2024-23312

Kaynakça

• Abbasi-Shavazi, M. J., Mahmoudian, H., & Sadeghi, R. (2018). Family Dynamics in the Context of Forced Migration. Demography of refugee and forced migration, 155-174.
• Altın, Z. (2020). “Covid-19 Pandemisinde Yaşlılar”, Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30 (Ek Sayı): 49-57.
• Altun, F. (2018). Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1-15.
• Amitabh, K. (2009). Urbanisation and Migration: An Analysis of Trends, Patterns and Policies in Asia, Human Development Research Paper, 2009/16
• Aslan, Ş., & Ulutaş, D. A. (2018). Sağlık Açısından Göç ve Yaşlılık. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(1), 10-29.
• Aslan, M, Hocaoğlu Ç. Yaşlılarda İntihar Davranışı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. Eylül 2014;6(3):294-309. doi:10.5455/cap.20131229101314
• Atila Demir, S. (2019). Yaşlıların Sosyalleşmesinde Yeni Ara Formlar. Jass Studies- The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 77, Winter, p. 301-311.
• Avdar, R., & Avdar, R. (2022). Türkiye’de Yaşanan Doğa Kaynaklı Afetlerin Sosyo-Ekonomik Etkileri. Afet Ve Risk Dergisi, 5(1), 1-12. https://doi.org/10.35341/afet.1032084
• Aytıs, S. (2023). Deprem Kavramı, Etkileri ve 6 Şubat 2023 Depremleri Bağlamında Süreçler Üzerinden Bütünsel Değerlendirmeler. Journal of Architectural Sciences and Applications, 8(Special Issue), 567-584. https://doi.org/10.30785/mbud.1287755
• Bahar, A. & Parlar, S. (2007). Yaşlılık ve Evde Bakım. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(4), 32-39.
• Bayhan, V. (2012). Travmatik Kaos Ortamında Depremi Anlamlandırmanın Sosyolojik Bağlamı. Sosyologca(3).
• Black, R., Arnell, N. W., Adger, W. N., Thomas, D., & Geddes, A. (2013). Migration, Immobility and Displacement Outcomes Following Extreme Events. Environmental Science & Policy, 27, S32-S43.
• Blanquart, F., Gandon, S., & Nuismer, S. L. (2012). The Effects of Migration and Drift on Local Adaptation to a Heterogeneous Environment. Journal of Evolutionary Biology, 25(7), 1351-1363.
• Berker, A. (2016). Zorunlu Göçün Yol Açtığı Refah Kaybının İncelenmesi: Yaşam Memnuniyeti Yaklaşımı. ODTÜ Gelişme Dergisi, 43(3), 675–706. http://www2.feas.metu.edu.tr/metusd/ojs/index.php/metusd/article/view/873
• Bier, V. M. (2017). Understanding and Mitigating the Impacts of Massive Relocations Due to Disasters. Economics of Disasters and Climate Change, 1, 179-202.
• Bolzman, C. (2014). Older Refugees. The Oxford Handbook of Refugee and Forced Migration Studies, 409-420.
• Castles, S. (2003). Towards a Sociology of Forced Migration and Social Transformation. Sociology, 37(1), 13-34.
• Ceylan, H. (2015). Yaşlılık ve Refah Devleti. İstanbul: Açılım Kitap.
• Çakır, Ö., & Atalay, G. (2020). Afetlerde Özel Gereksinimli Grup Olarak Yaşlılar. Resilience, 4(1), 169-186.
• Demir, Ş., & Sağlık, S. (2022). Yaşlıların Yaşlanmaya İlişkin Bakış Açılarının Değerlendirildiği Nitel Bir Araştırma. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD) / Elderly Issues Research Journal (EIRJ), 15(1), 1-14. doi:10.46414/yasad.1006377
• Demirbağ, B. C., & Adıgüzel, L. (2018). Göç ve Yaşlı. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 4(3), 53-58.
• Demirel, A. C. ve Sütçü, S. (2021). Covid-19 Salgınında Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Uygulamalar ve Hizmetlerin Değerlendirilmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,17 (Pandemi Özel Sayısı), 3641-3675.
• Dimond, M., McCance, K., King, K., Benoliel, J. Q., & Chang, B. L. (1987). Forced Residential Relocation: Its Impact on the Well-Being of Older Adults. Western Journal of Nursing Research, 9(4), 445-464.
• Durak, M., Durak, E. S., & Sakiroglu, M. (2018). The Factors Associated with Life Satisfaction and Depression Among Older Adults Suffering Forced Migration. Masters International, 117.
• Duruel, M. (2023). Afetlerde Göçmen Olmak: 6 Şubat Depremi Hatay Örneği. Mukaddime, 14(2), 227-255.
• Ekoh, P. C., Iwuagwu, A. O., George, E. O., & Walsh, C. A. (2023). Forced Migration-Induced Diminished Social Networks and Support, and Its Impact on the Emotional Wellbeing of Older Refugees in Western Countries: A Scoping Review. Archives of Gerontology and Geriatrics, 105, 104839.
• Ekoh, P. C., & Okoye, U. O. (2022). More Than Just Forced Migrants: Using Intersectionality to Understand the Challenges and Experiences of Older Refugees in Western Societies. Journal of Social Work in Developing Societies, 4(2).
• Ekoh, P. C., & Walsh, C. A. (2024). Valuable Beyond Vulnerable: A Scoping Review on the Contributions of Older Forced Migrants in Post-Migration Recovery. International Journal of Disaster Risk Science, 1-12.
• Fırat, M. (2022). Deprem ve Toplumsal Etkileri, Tezkire Dergisi, 47 - 72 , (31)
• Gökalp Yılmaz, G., & Şikar, A. (2023). Afetlerin Etkilerinin Zorunlu Göç Bağlamında İncelenmesi: 2023 Kahramanmaraş Depremi. Afet Ve Risk Dergisi, 6(4), 1247-1268. https://doi.org/10.35341/afet.1290767
• Gönüllü, C. (2020). Yaşlılık Sosyolojisi. İstanbul: Paradigma Akademi.
• Gül, H. (2022). Modernleşme Sürecinde Yaşlılık Sorunlarına İlişkin Sosyolojik Bir Değerlendirme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 928-943.
• Gün Koşar, Y. (2023). The Effect of Forced Migration on Mental Health in Elderly Indıvıduals: A Struggle in The Shadow of Disasters. Journal of Gazi University Health Sciences Institute, 6(1), 11-17. https://doi.org/10.59124/guhes.1375507
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Güreşci, E. (2023). Kahramanmaraş Depremi Sonrası Yeni Bir Tartışma Konusu Olarak Deprem Göçü. Kahramanmaraş Merkezli Depremler Sonrası İçin Akademik Öneriler (pp. 47-60). Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Hansson, R. O. & Carpenter, B. N. (1994). Relationships in Old Age: Coping with the Challenge of Transition. The Guilford Press.New York.
• Hunter, A., & Böcker, A. (2023). Older Refugees and Internally Displaced People. In Handbook on Migration and Ageing (pp. 151-161). Edward Elgar Publishing.
• Kilpeläinen, F., & Zechner, M. (2022). Displaced Selves: Older African Adults in Forced Migration. Journal of Refugee Studies, 35(3), 1126-1142.
• Konak, A. & Çiğdem, Y. (2005). Yaşlılık Olgusu: Sivas Huzurevi Örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 23-63.
• Kurt, G. (2008). Türkiye’de Yaşlılık Olgusuna Sosyolojik Bir Bakış-Sivas il Örneği. Yayınlanamamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Kuzucu, A.K. & Karataş, M. (2023). "Afet ve Savaş Sonrasında Ortaya Çıkan Barınma İhtiyacının Karşılanmasında Uygulanan Süreç Yöntemlerinin Sosyal Etkileri”,Editör: Muhammed Karataş, Sosyal Politika ve Çalışma İlişkilerinde Güncel Sorunlar: V. ,Turkuaz Yay., Manisa.
• Lai, D. WL (2004),”Impact of Culture on Depressive Symptoms of Elderly Chinese Immigrants”,http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/070674370404901205, Can J Psychiatry, Vol 49 /12,Erişim: 27.03.2024, pp: 820-827.
• Li, Q., Zhou, X., Ma, S., Jiang, M., & Li, L. (2017). The Effect of Migration on Social Capital and Depression Among Older Adults in China. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 52, 1513-1522.
• Neuman, W.L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I, Ankara, Yayınodası.
• Oliver-Smith, A. (2006). Disasters and Forced Migration in the 21st Century. https://items.ssrc.org/understanding-katrina/disasters-and-forced-migration-in-the-21st- century/, (E.T. 22.03.2024).
• Öksüzler, B. (2015). Eş Kaybının Yaşlı Bireyler Üzerindeki Psikolojik Etkileri: Kaynakların Korunması Kuramı Kapsamında Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öz, F. (2002). Yaşamın Son Evresi: Yaşlılık Psikososyal Açıdan Gözden Geçirme. Kriz Dergisi, 10(2), 17-28.
• Özer, İnan. (2004). Kentleşme Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Peker, A. E., & Şanlı, İ. (2022). Deprem ve Göç İlişkisi: 24 Ocak 2020 Elazığ Deprem Örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 125-154.
• Reid, M. (2013). Disasters and Social İnequalities. Sociology Compass, 7(11), 984-997.
• Sağır A. (2013). Gün Algısı ve Sosyalleşme Safranbolu Örneğinde Gün Sosyolojisi Denemesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 477-496.
• Saraç, Z. F. & Yılmaz, M. (2015). Yaşlılık ve Sağlıklı Beslenme. Ege Tıp Dergisi, 54, 1-11.
• Saygılı, S. (2015). Yaşlılık Psikolojisi. Türdav Yayınları, İstanbul.
• Sevim, Y. (2010). Terör Mağdurları: Geriye Göç Çözüm Mü? Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 1(1), 17-35.
• Sipahioğlu, B. Ö. (2024). Göç ve Afet İlişkisi: Deprem Göçü. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(1-Deprem Özel Sayısı-), 292-313.
• Sözer, H. (2023). Kahramanmaraş Depremzedeleri Arasında Kırılgan Grupların Tespiti ve Güvenlik, Güvence, Güvene İlişkin Politikaların Geliştirilmesi. In Kahramanmaraş Merkezli Depremler Sonrası için Akademik Öneriler (pp. 411-424). Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Steel, Z., & Bateman Steel, C. R. (2011). Psychology and Forced Migrants. IAAP Handbook of Applied Psychology, 684-699.
• Sürmeli, M. (2016). Iğdır’ın Demografik Yapısında Göç ve Ahıska Türkleri Örneği. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Şeker, B. D. (2023). Doğal Afetlerin Göç Üzerindeki Etkileri: Depremler ve Türkiye. Göç Dergisi, 10(2), 173–187. https://doi.org/10.33182/gd.v10i2.875
• Şentürk, Ü. (2020).Yaşlılık Sosyolojisi: Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Şevik, A. E. (2023). Deprem ve Yaşlılık: Psikososyal Bir Bakış. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 16(1), 49-57.
• Tazefidan, K. (2024). Deprem Travmasının Birey ve Toplum İlişkisine Etkisi Üzerine Bir İnceleme. Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesi Psikoloji Dergisi, 2(1), 61-75.
• Tereci, D., Turan, G., Kasa, N., Öncel, T., & Arslansoyu, N. (2016). Yaşlılık Kavramına Bir Bakış. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 16(1), 84-116.
• Tufan, İ. (2006). Yaşlılıkta Bakıma Muhtaçlık ve Yeni Bir Bakım Kültürü, Antalya: Gero Yay.
• TÜİK,(2023).https://data.TÜİK.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109109(E.T.08.02.2024).
• TÜİKHaberBülteni,(2024).(27.03.2024)https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710 (E:T.08.02.2024).
• Uluslararası Göç Örgütü (IOM), (2009). Göç Terimleri Sözlüğü, http://www.goc.gov.tr/files/files/goc_terimleri_sozlugu.pdf, (E.T. 07.03.2024).
• United Nations Report 2015.World Population Ageing. New York. https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2015_Report.pdf, Erişim: 27.03.2024.
• Ünalan, P.C. (1999). Aktif Yaşlanma: Bilişsel ve Sosyal Boyut‛, Turkish Family Physician, cilt:3/1,Erişim:29.03.2024, http://turkishfamilyphysician.com/makaleler/derleme/aktif-yaslanmabilissel-ve-sosyal-boyut/, 13-17.
• Virgincar, A., Doherty, S., & Siriwardhana, C. (2016). The impact of forced migration on the mental health of the elderly: a scoping review. International Psychogeriatrics, 28(6), 889-896.
• Varol, N., & Gültekin, T. (2016). Etkin Bir Göç Faktörü: Afetler. Antropoloji, (32), 43-51.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yenilmez, D. T. (2023). Deprem ve Göç İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Akademik Düşünce Dergisi, (7), 39-52.