The Problem of Municipal Law in Determining Urban Population: The Case of Kastamonu Province

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 6, 2115 - 2141, 15.11.2024

Okan Türkan , Fahrettin Tepealtı

https://doi.org/10.35674/kent.1499416

Öz

It is observed that there are some problems in obtaining the data needed for urban and rural population in various platforms, especially in the academic field in Türkiye. The data published by the Turkish Statistical Institute (TurkStat) are used to provide the data needed by these platforms. The data published by TurkStat contains errors due to the laws numbered 6360, 5393 and 5216. Due to these laws, urban population figures published at the provincial level in Türkiye do not reflect the truth not only in provinces with metropolitan municipalities but also in 51 provinces without metropolitan municipal organizations.
In 30 provinces with metropolitan municipal organizations, the legal entities of villages have been abolished due to Law No. 6360 and these villages are considered as neighborhoods. In this framework, there is no rural population in 30 provinces. In the other 51 provinces, TurkStat publishes village and municipality populations. The institution uses municipality populations as urban population. In almost all past and current studies, TurkStat's data for the urban population of the 51 provinces without metropolitan municipal organizations are accepted as correct and used. In this context, it is thought that there is a problem with urban and rural population determination only in provinces with metropolitan municipalities due to the law, while there is no problem in other provinces. However, TurkStat's data on the urban population of these provinces are also inaccurate due to the provisions of Law No. 5393. Article 8 of Law No. 5393, which regulates mergers and mergers, allows some villages to be included in municipal boundaries. Since TurkStat uses municipality populations as urban populations, there are errors in the urban population data of 51 provinces that do not have metropolitan municipal organizations. This situation is also valid for Kastamonu province, which is the subject of the study.
In order to determine the urban population of the 51 provinces that do not have metropolitan municipal organizations such as Kastamonu, the status of the neighborhoods within the municipal boundaries should be examined. Whether the neighborhoods are part of the city can be solved with the help of field studies, employment data and satellite images. As a result of the study, it was seen that the urban and rural population values produced by TurkStat for Kastamonu province do not reflect the reality.

Anahtar Kelimeler

Municipal Law, Municipal Boundary, Rural Population, Urban Population, Kastamonu Province

Kent Nüfusu Tespitinde Belediye Kanunu Sorunu: Kastamonu İli Örneği

Öz

Türkiye’de akademik alan başta olmak üzere çeşitli platformlarda kent ve kır nüfusuyla ilgili ihtiyaca binaen kullanılan verilerin elde edilmesinde bazı sorunlar olduğu görülmektedir. Söz konusu platformların ihtiyaç duyduğu verilerin temininde Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınlamış olduğu veriler kullanılmaktadır. TÜİK tarafından yayınlanan veriler yürürlükte olan 6360, 5393 ve 5216 sayılı yasalardan kaynaklı hatalar içermektedir. İlgili yasalardan dolayı Türkiye’deki il düzeyinde yayınlanan kent nüfus değerleri sadece büyükşehir belediyeli illerde değil aynı zamanda büyükşehir belediye örgütü bulunmayan 51 ilde de doğruyu yansıtmamaktadır. Büyükşehir belediye örgütü bulunan 30 ilde 6360 sayılı yasa gereği köy tüzel kişilikleri kaldırılmış olup bu yerleşmeler mahalle olarak kabul edilmektedir. Bu çerçevede 30 ilde kırsal nüfus gözükmemektedir. Diğer 51 ilde ise TÜİK, köy ve belediye nüfuslarını yayınlamakta olup kurum tarafından belediye nüfusları kent nüfusu olarak kullanılmaktadır. Büyükşehir belediye örgütü bulunmayan 51 ille ilgili kullanılan kent nüfusunun geçmiş ve aktüel çalışmaların neredeyse tamamında TÜİK’in verilerinin doğru kabul edilerek doğrudan kullanıldığı görülmektedir. Bu bağlamda kent ve kır nüfus tespitiyle ilgili sadece büyükşehir belediyeli illerde yasadan dolayı sorun olduğu, diğer illerde ise sorun olmadığı düşünülmektedir. Ancak 51 il ile ilgili 5393 sayılı yasanın hükümleri ve bu hükümlere dayanılarak yapılan düzenlemeler TÜİK tarafından bu illerin kent nüfuslarıyla ilgili verilerinin de hatalı olmasına neden olmaktadır. 5393 sayılı yasanın birleşme ve katılmayı düzenleyen 8. Maddesi bazı köylerin belediye sınırlarına dahil edilmesine olanak tanımaktadır. TÜİK ise belediye nüfuslarını kent nüfusu olarak kullandığı için büyükşehir belediye örgütü bulunmayan 51 ilin kent nüfusu verilerinde hatalar yer almaktadır. Bu durum çalışmanın konusunu teşkil eden Kastamonu ili için de geçerlidir.
Çalışmanın merkezini oluşturan Kastamonu ilinde olduğu gibi büyükşehir belediye örgütü bulunmayan 51 ilin kent nüfusu tespiti sorunu belediye sınırları içerisinde kalan mahallelerin kentsel doku içinde olup olmadıklarının belirlenmesiyle mümkündür. Bu sorun saha çalışmaları, istihdam verileri ve uydu görüntüleri yardımıyla çözülebilmektedir. Çalışma sonucunda Kastamonu iline yönelik TÜİK tarafından üretilen kent ve kır nüfusu değerlerinin gerçeği yansıtmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Belediye Kanunu, Belediye Sınırı, Kırsal Nüfus, Kentsel Nüfus, Kastamonu İli

Kaynakça

• Avcı, S. (1993). Türkiye’de Şehirleşme ve Şehirli Nüfusun Dağılışı. Türk Coğrafya Dergisi, 28, 249-269. doi:10.17211/tcd.36317
• Ayhan, F. (2021). İdari Coğrafya Açısından Bir İnceleme: Afyonkarahisar İli. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 840-860.
• Çezik, A. (1982). Kent Eşiği Araştırması (Türkiye İçin Kent Tanımı). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayın No. 1838, SPD (B) Yayın No. 350.
• Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. İstanbul: MEB Yayınları, No: 2982, Eğitim Dizisi, No: 10.
• Garipağaoğlu, N. (2010). Türkiye’de Kentleşmenin, Kent Sayısı, Kentli Nüfus Kriterlerine Göre İncelenmesi ve Coğrafi Dağılışı. Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 1-42. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3210
• Gözenç, S., Günal, N. (1987). Türkiye’nin Coğrafi Bölgelerinde Kır-Şehir Nüfusu Ayrımı ile Şehir Nüfusunun 1/200.000 Ölçekli Haritada Yükselti Kademelerine Göre Tespiti. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 4(7), 66-91.
• Keleş, R. (1984). Kentleşme ve Konut Politikası. Ankara: Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi
• Yay. No:540.
• Olğaç, İ., Doğan, M. (2023). Düzce İl’inin Kır ve Şehir Nüfusunun Tespiti. Uluslararası Yönetim
• Akademisi Dergisi, 6(3), 769-783, doi:https://doi.org/10.33712/mana.1320474
• Taş, B. (2016). Türkiye’nin Kırsal Yerleşmeleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Türkan, O. (2021). Kentsel ve Kırsal Nüfus Tespiti Sorunu: Adana ve Osmaniye İli Örneği. Coğrafi
• Bilimler Dergisi, 19(2), 368-404, doi: 10.33688/aucbd.936093
• Türkan, O. (2022). Kentsel ve Kırsal Nüfusun Tespiti Sorunu: Çankırı İli Örneği (Kale M. M.-Türkan O. Ed.). Çankırı Coğrafya Araştırmaları II (ss. 93-116). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yüceşahin, M., M., Bayar, R., Özgür, E., M. (2004). Türkiye’de Şehirleşmenin Mekânsal Dağılışı ve Değişimi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (1), 23-39. doi: 10.1501/Cogbil_0000000042
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivleri: BCA. 30-11-1-0/222-12-4, 27.02.1951 BCA. 30-11-1-0/264-14-17,13.04.1957 BCA. 30-11-1-0/332-1-13, 06.01.1968. BCA. 30-11-1-0/335-22-18/03.07.1968 BCA. 30-11-1-0/396-259-17/20.12.1973