2. Meşrutiyet, Bosna-Hersek İlhak Krizi ve Osmanlı Matbuatı

Yıl 2018, Sayı: 1, 24 - 41, 31.12.2018

Mehmet Yılmazata

Öz

1908/1909 yılları Türk-Osmanlı basının gelişimi açısından belirleyici bir dönem olmuştur. Meşrutiyetin tekrar yürürlüğe konulmasıyla daha serbest bir dönem ortaya çıkmış ise de, Balkanlar’da cereyan eden Bosna-Hersek ilhak krizi ile Bulgaristan’ın bağımsızlığı, devleti bir kriz ortamına getirmiş ve 31 Mart vakasına yol açılmıştır. Bahse konu dönem içerisinde Sabah, Servet i Fünun ile Volkan gazeteleri incelenmeye tabii tutulmuş ve milli olarak algılanan bu konularda yorum farkıyla beraber Osmanlı Devleti’nin çıkarlarının savunulduğu görülmüştür. Kamuoyu kavramı o dönem esnasında pekiştirilmiştir ve gazeteler, kamuoyunu şekillendirme aracı olarak belirgin bir rol oynamaya başlamışlardır

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-Türk Basın Tarihi, Gazetecilik Tarihi, 31 Mart Vakası, Sabah, Servet-i Fünun, Volkan, Bosna-Hersek İlhak Krizi

The Second Constitution, the Bosnian Annexation Crisis and the Ottoman Press

Öz

The years 1908/1909 can be described as fateful for the development of the Ottoman Press. While newspapers did profit from greater liberties in terms of free journalism, events as the Bosnian Annexation Crisis and the Bulgarian declaration of independence did move the state on the verge of crisis and opened the path for the uprising on March 31st 1908. Within that scope, Sabah, Servet-i Fünun and Volkan newspapers have been researched, bringing up the conclusion that those subjects were defined and defended as “national matters” in terms of the wellbeing of the Ottoman State by all of them, even if all newspapers took a different stance. The notion of “public opinion” has been developed remarkably during that period and the press started to play a distinct role in shaping public opinion

Anahtar Kelimeler

Turkish-Ottoman Press History, History of Journalism, 31 March Incident, Sabah, Servet-i Fünun, Volkan, Bosnian Annexation Crisis

Kaynakça

• Servet-i Fünun 24 Temmuz - 24 Aralık 1908
• Sabah 5 Eylül 1324 - 5 Ekim 1324
• Volkan 11 Aralık 1908 - 14 Nisan 1909
• Akşin, Sina, (2006). Turkey, from Empire to Revolutionary Republic: The Emergence of the Turkish from 1789 to the Present, New York/NY: New York University Press.
• Arnauld, Andreas, (2016). Völkerrecht, Heidelberg: C.F.Müller.
• Batakoviç, Duşan T., (2007). Kosovo i Metohija. İstorija i İdeologija, Belgrat: Çigoja Ştampa.
• Batakoviç, Duşan.T., (2007). Nova İstorija Srpskog Naroda, Belgrat : Naş Dom.
• Bayar, Celal, (1966). Ben de Yazdım, İstanbul: Baha Matbaası.
• Baykal, Hülya, (1990). Türk Basın Tarihi 1831-1923.Tanzimat, Meşrutiyet, Millî Mücadele dönemleri, İstanbul: Afa Matbaacılık.
• Birinci, Ali, (2001). Tarih Uğrunda: Matbuat Âleminde Birkaç Adım, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Clark, Christopher, (2013). Die Schlafwandler. Wie Europa in den Ersten Weltkrieg zog, Münih : Deutsche Verlags Anstalt.
• Çetinkaya, Y. Doğan, (2004). 1908 Osmanlı Boykotu. Bir Toplumsal Hareketin Analizi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Crampton, Richard J. A, (1997). Concise History of Bulgaria, Cambridge: Cambridge University Press.
• Findley, Carter V, (1998). Ottoman Civil Officialdom: A Social History, Princeton/ NJ: Princeton University Press.
• Geier, Wolfgang, (2001). Bulgarien zwischen West und Ost vom 7. bis 20. Jahrhundert: Sozial- und kulturhistorisch bedeutsame Epochen, Ereignisse und Gestalten, Wiesbaden : Harrasowitz Verlag.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin, (1999). Osmanlı Devleti Tarih, İstanbul: Pandora.
• Kavcar, Cahit, (1985). Batılılaşma Açısından Servet-i Fünun Romanı, Ankara. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Maiwald, Serge, (1948). Der Berliner Kongress 1878 und das Völkerrecht. Die Lösung des Balkanproblems im 19. Jahrhundert, Stuttgart: Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft.
• Pamuk, Şevket, (2016). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pazarcı, Hüseyin, (2004). Uluslararası Hukuk, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Pinson, Marc, (1996). “The Muslims of Bosnia-Herzegovina under Austro- Hungarian Rule”, Marc Pinson (der.), The Muslims of Bosnia-Herzegovina. Their Historic Development from the Middle Ages to the Dissolution of Yugoslavia, Cambridge/MS: Harvard University Press, s. 84-128.
• Sarfati, Metin, (2017). “List’in İktisadi Düşüncesinin “Türkleştirme Süreci” üzerindeki Yansımaları”, M.E. Özgür/A.Duman/A.Y. Kaya (der.), Türkiye’de İktisade Düşünce, İstanbul: İletişim, s .131-194.
• Saymen, Ferit H., (1948). Türk Medenî Hukuku. Cilt 1. Umumi Prensipler, İstanbul: Kenan Yayınları.
• Tanör, Bülent, (1998). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri 1789-1980, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Topuz, Hıfzı, (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Türkmen, Zekeriya, (1999). Hareket Ordusu ve Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal, Ankara:Genelkurmay Basımevi.
• Uçarol, Rıfat, (2000). Siyasi Tarih (1789-1999), İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Yılmazata, Mehmet, (2013). Savaşa Giden Yol. 1908 Bosna-Hersek’in İlhakı, İstanbul: Doğu Yayınları Kütüphanesi.
• Zimmer, Gerhard, (1971). Gewaltsame territoriale Veränderungen und ihre völkerrechtliche Legitimation, Berlin: Duncker&Humblot.
• Zürcher, Eric Jan, (1984). The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement 1905-1926, Leiden: E.J. Brill.