ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA GİRESUN-TİREBOLU REDİF DEPOSU VE REDİF DAİRESİ

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 31, 235 - 256, 01.11.2021

Ahmet Ali Bayhan Özgül Yıldırım Güneş

https://doi.org/10.18220/kid.1017426

Öz

Osmanlı Devleti’nin Batılılaşma sürecinde başta askeri alanda olmak üzere birçok noktada yenilik ve düzenlemelere gidilmiştir. 1834’te yapılan askeri düzenlemelerde ise II. Mahmud’un Yeniçeri Ocağını kaldırdıktan sonra kurduğu Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ordusuna taşrada yardım etmek için redif teşkilatı oluşturulmuştur. Taşradaki bu askeri teşkilata bağlı birliğin ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve askeri düzeninin de sistematik biçimde ilerlemesine fayda edecek redif binaları, Anadolu’nun birçok yerinde inşa edilmiştir. Giresun Tirebolu’da ise bir redif deposu ve günümüze ulaşamayan bir redif dairesi Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivlerindeki muhtelif belgelerle ilk kez tespit edilmiştir. Çalışmanın amacı tespit edilen bu iki yapının işlev ve mimari özelliklerini çizim-fotoğraf gibi materyallerle değerlendirmek ve tanıtmak ayrıca askeri yapılara yönelik çalışmalara katkı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

II. Abdülhamit, Osmanlı Mimarisi, Giresun-Tirebolu, Redif Birliği, Redif Binaları.

GIRESUN-TIREBOLU REDIF MILITARY DEPOT AND REDIF ADMINISTRATION IN THE ARCHIVE DOCUMENTS

Öz

During the Westernisation process of the Ottoman Empire, innovations and regulations were made in many regards, especially in the military field. The Redif divisions in the army were established within the framework of the military reforms in 1834. It was aimed at supporting Asâkir-i Mansure-i Muhammediyye, the new army established by Mahmud II after abolishing the guild of janissaries. Redif Buildings were used to supply the needs of Troops and serves the military organisation in many parts of Anatolia. Various documents in the Presidential Ottoman Archive indicated that there were a Redif Corps depot and a Redif Corps department in Tirebolu, Giresun, although they are lost today. The aim of this study is to examine their use and function and discuss the architectural features of these two structures with reference to the illustrations and photographs. The study is significant in that it contributes to the studies on military structures.

Anahtar Kelimeler

II. Abdulhamit, Ottoman Architecture, Giresun-Tirebolu, Redif Corps, Redif Corps Buildings

Kaynakça

• A. MKT.MHM, Defter No: 663, Gömlek No: 13, s.1.
• BOA, DH. MKT, Defter No: 1157, Gömlek No: 56, s.1.
• BOA, DH.MKT, Defter No: 2194, Gömlek No: 43, s.-.
• BOA, DH. TMIK.M., Defter No: 28, Gömlek No: 81, s-.
• BOA, HRT.h., Defter No: -, Gömlek No: 136. s-.
• BOA, HR.TH., Defter No: 83, Gömlek No: 12, s.-
• BOA, DH.EUM.THR, Defter No: 66, Gömlek No, s.-
• ALİ CEVAD BEY, Mem’alik-i Osmâniyye’nin Tarih ve Coğrafya Lugatı I, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul 1313.
• BEKDEMİR, Ünsal, “Tirebolu'nun Coğrafi Özellikleri”, Tirebolu Tarihi Yazıları: Tarih, Ekonomi, Kültür ve Sosyal Hayat, Haz. Ayhan Yüksel, Arı Sanat Yayınları, İstanbul 2016.
• BEYOĞLU, Süleyman, “Mahkeme Kayıtlarına Göre 1893-1898 Tarihinde Şehit olan Tirebolulu Askerler”, Tirebolu Tarihi Yazıları: Tarih, Ekonomi, Kültür ve Sosyal Hayat, Haz. Ayhan Yüksel, Arı Sanat Yayınları, İstanbul 2016.
• BOLAT, Cahide, Redîf Askeri Teşkilâtı (1834-1876). (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2000.
• CUINET, Vital, La Turquie d’Asia. I, Paris 1892.
• ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Sürecinde Türkiye Askerlik, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2008.
• EYİCE, Semavi, "XVIII. Yüzyılda Türk Sanatı ve Türk Mimarisinde Avrupa Neo-Klasik Üslubu", Sanat Tarihi Yıllığı, 1981, ss. 163-190.
• KARAMAN, Oktay. “Fransız Vital Cuinet'e Göre XIX. Yüzyılın Sonlarında Tirebolu”, Tirebolu Tarihi Yazıları: Tarih, Ekonomi, Kültür ve Sosyal Hayat, Haz. Ayhan Yüksel, Arı Sanat Yayınları, İstanbul 2016.
• KÖKSAL, Ahmet, 1897 Türk-Yunan Harbi'nde Trabzon Redif Taburları, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, C: 12, S: 24, 2018, ss. 235-268.
• ÖZMENLİ, Mehmet, Giresun Tarihi :Eskiçağ’dan Ortaçağ’ın Sonuna Kadar, Eser Ofset Basın Yayın Matbaacılık, Erzurum 2013.
• ÖZCAN, Abdülkadir, Redif, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C:. 34, 2007, ss. 524-526.
• ÖZGEN, Muhammed Mithat, Osmanlı Devleti Ordu Sisteminde Redif Teşkilatı ve II. Abdülhamit Dönemi Redif Binaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya 2013.
• ÖZGEN, Muhammet Mithat, Sultan II. Abdülhamid Han Devri Osmanlı Redif Binaları, Hamidiye Kitaplığı, İstanbul 2016.
• TOPÇU, Sultan Murat, “Yozgat-Akdağmaden Redif Teşkilatı Debboy Binası”, Turkısh Studıes, 9/10, 2014, ss. 1023-1038.
• TURAN, Şerafettin, “Osmanlı Teşkilatında Hassa Mimarları”, TAD, I/1, 1963, ss. 157-203.
• YAZICI METİN, Nurcan, Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Hükümet Konaklarının İnşa Süreci ve Mimarisi: Devlet Kapısı, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2019.
• YENİŞEHİRLİOĞLU, Filiz-MÜDERRİSOĞLU, Fatih-ALP, Suat, Mersin Evleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 1995.
• YILDIRIM GÜNEŞ, Özgül, Giresun İli, Tirebolu İlçesi Gazipaşa Caddesi Üzerinde Bulunan Geç Dönem Osmanlı Yapıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu 2020.
• YİĞİTPAŞA, Nadire Tuba-AKIN ERTEK, Gülferi, “XVIII. Yüzyıl Berlin Kiliselerinde Neoklasik Üslup”, Amisos Dergisi, C: 5, S: 8, 2020, ss. 219-258.
• YÜKSEL, Ayhan, Giresun Tarihi Yazıları (3. baskı), Kitabevi Yayınları, İstanbul 2007.
• https://www.kulturportali.gov.tr.