Muhammad Salıh's Treatıse on The Law of God And Muhîtü’t-Tecvîd

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 255 - 276, 25.06.2022

Muhammet Mustafa Serdaş Ahmet Gökdemir

Öz

One of the studies carried out in the field of Ottoman tajvîd belongs to Muhammed Salih Tanrıbuyruğu (d. 1986), one of the scholars who lived in the last period of the Ottoman Empire. His work, Muhîtü't-tecvîd, consists of thirty-one pages and is in Ottoman Turkish. The aforementioned treatise was written for the benefit of his students, who, in the words of the author, were trained as hafiz. This treatise of Salih Tanrıbuyruğu is a valuable work in which the subjects of tajwid are explained using a fluent language. Because this work is an extremely important copyright with its easy and summary information in its content.
It has been observed that there has been no independent study on the work. Therefore, in terms of both method and content, this study has been written in order to get to know the work named Muhîtü't-tecvîd more closely and to determine its place in the sources by comparing it with other works in the field. In this context, after the life, scientific personality and works of Muhammed Salih Tanrıbuyruğu are mentioned in the article, the content of his treatise named Muhîtu't-tecvîd is discussed. As a result of the examinations, this treatise, in which Muhammad Salih Allah's commandment deals with the issues of tacwîd in general, is an important source for those who recite the Qur'ân; It has been concluded that it is a useful work as a bedside for the masters who teach recitation and the Qur'ân.

Anahtar Kelimeler

The Qur'an, Qiraat, Tajvid, Muhîtü, Muhammad Salih Tanrıbuyruk

Muhammed Salih Tanrıbuyruğu ve Muhîtü’t-Tecvîd İsimli Risalesi

Öz

Osmanlı tecvîd sahasında yapılan çalışmalardan biri de Osmanlı Devleti’nin son devrinde yaşayan ilim adamlarından Muhammed Salih Tanrıbuyruğu’na (ö. 1986) aittir. Onun Muhîtü’t-tecvîd isimli eseri, otuz bir sayfadan müteşekkil olup Osmanlıca’dır. Mezkûr risâle, yazarın ifadesiyle hafızlığa çalıştırdığı talebelerinin istifadesi için yazılmıştır. Salih Tanrıbuyruğu’nun bu risâlesi tecvîd konularının akıcı bir dil kullanılarak anlatıldığı kıymetli bir eserdir. Zira bu çalışma içeriğinde kolay ve özet bilgi niteliğindeki ayrıntılarla son derece önemli bir teliftir.
Eserle ilgili bağımsız bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Dolayısıyla hem metot hem de içerik açısından, Muhîtü’t-tecvîd isimli eseri daha yakından tanıma ve sahadaki diğer eserlerle karşılaştırarak kaynaklardaki yerini belirlemek amacıyla bu çalışma kaleme alınmıştır. Bu bağlamda makalede öncelikle Muhammed Salih Tanrıbuyruğu’nun hayatı, ilmi kişiliği ve eserlerine değinildikten sonra Muhîtu’t-tecvîd adlı risâlesinin içeriği ele alınmıştır. İncelemeler sonucunda Muhammed Salih Tanrıbuyruğu’nun genel olarak tecvîd konularını ustaca ele aldığı bu risâlenin, Kur’ân tilâvetini yapanlar için önemli bir kaynak; kıraat ve Kur’an okutan üstatlara da başucu niteliğinde faydalı bir çalışma olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Kıraat, Tecvîd, Muhammet Salih Tanrıbuyruğu, Muhîtü’t-tecvîd.

Kaynakça

• Akkuş, Murat. “İbnü’l-Cezerî’de İndirac Usûlü”, Uluslararası İbnü’l-Cezerî Sempozyumu. 1-25. Ankara: DİB Yay, 2021.
• Altıkulaç, Tayyar. “Bennâ, Ahmed b. Muhammed” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5: 457-458. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Bolay, Süleyman Hayri. “AKSEKİ, Ahmet Hamdi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2: 293-295. İstanbul: TDV yayınları, 1989.
• Çetin, Abdurramhan. Kur’ân Okuma Esasları. 53. Baskı. Bursa: Emin Yayınları, 2021.
• Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid b. Mâce Mevlâ Rabia el-Kazvînî. Sünen-i İbn Mâce Tercemesi ve Şerhi. trc. Haydar Hatipoğlu. İstanbul: Karaman Yayınları, 2012.
• Gökdemir, Ahmet. “Osmanlı Kıraat Eğitiminde XIX. Yüzyıl Mısır Tarikinin Arka Planı: Biyografik Bir İnceleme”. İhya. 5/1 (2019): 14,15, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/578575.
• İbnü'l-Cezerî. en-Neşr fi’l-kırââti’l-῾aşr. Thk. Ali Muhammed ed-Debbâ‘. Mısır: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
• Kılıç, Mustafa. “Kıraat İlminde Hâ-i Sekt”, Usul İslam Araştırmaları Dergisi”, 21-54. 35, 2021.
• Kılıç, Süleyman - Akkuş,Murat. “Mâide Sûresi Bağlamında Nâfiʻ, Ebû Amr ve Âsım Kıraatlerinin İncelenmesi”, IHYA/İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 7/1 (Ocak-2021): 69-90.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. “İzmir İl Kültür ve Turizm Bakanlığı”. erişim: 21 Ekim 2021: https://izmir.ktb.gov.tr/TR-210571/tarihi-camiler.html.
• Kütükoğlu, Mübahat. “İzmir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23: 526-529. İstanbul: TDV yayınları, 2001.
• Önder, Mustafa Kemal. Tecvîd İlminin Temel Kaynakları Bağlamında Harflerin Mahreç ve Sıfatları. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2020.
• Saçaklızâde, Muhammed b. Ebî Bekr el-Mer‘aşî. Cühdü’l-mukıll. nşr. Salim Kudûrî Hamid, Umman: Dâru’l-Ammâr, 1169/2001.
• Sarı, Mehmet Ali. “İbnu’l Kâsıh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21: 102-103. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Tanrıbuyruğu, H. H. Salih. İslâm İtikadı ve Ehli Sünnet İtikatları. Îmân’ın Şubeleri, İbadetlerimiz. İzmir: Tibyan Yayıncılık, 2007.
• Tanrıbuyruğu, H. H. Salih. Kur’ân-ı Kerîm Usûl Cedveli-1. İzmir: Tarakçı Matbaası, 1963.
• Tanrıbuyruğu, H. H. Salih. Kur’ân-ı Kerîm Usûl Cedveli-2. İzmir: Akay Matbaacılık ve Ticaret, 1996.
• Tanrıbuyruğu, H. H. Salih. Muhîtu’t-Tecvîd, Kur’ân-ı Kerîm Okunuş Usûl Cedveli-1. Kur’ân-ı Kerîm Okunuş Usûl Cedveli-2. İzmir: Albi Yayınları, 2014.
• Tanrıbuyruğu, Salih. Muhîtü’t-tecvîd, İzmir: Keşişyan Matbaası, 1329.