Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 294 - 313, 15.12.2025
https://doi.org/10.52637/kiid.1731734

Öz

Kaynakça

  • Abbas, Fazl Hasan. el-Müfessirun medârisuhum ve menâhicuhum - İtticâhât’ut-tefsîr ve menâhicu’l-müfessirîn fî’l-asri’l-hadîs. Amman: Dârü’n-Nefâis, 2007.
  • Âl Nasr, Muhammed Mûsâ. ed-Dürrü’n-nesîr fî ihtisâri Tefsîri’l-Hâfız İbn Kesîr. Ürdün: ed-Dârü’l-Eseriyye li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 2010.
  • Amâra, Muhammed. es-Selef ve’s-selefiyye. Kâhire: Cumhûriyyetü Mısra’l-Arabiyye, Vezâretü’l-Evkâf, 2008.
  • Arafât, Salâh b. Muhammed vd. (ed.). el-Yesîr fî ihtisâri Tefsîri İbn Kesîr. Riyad: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2021.
  • Baş, Erdoğan. “Muhammed Emîn Şinkîtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/172-173. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Bedir, Mürteza vd. (ed.). Modernleşme Protestanlaşma ve Selefileşme: Modern İslam Düşüncesinde Nassın Araçsallaştırılması. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Bıyıkoğlu, Yakup. Kur’an’ın Selefi Yorumu: Şevkânî’nin Tefsir Yöntemi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
  • Boynukalın, Ertuğrul. “Useymîn, Muhammed b. Sâlih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/625-626. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. ed. Mustafa Dib el-Buğa. Dımaşk: Dâru İbn Kesir; Dâru’l-Yemame, 5. Basım, 1993.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 485-524. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik. İstanbul: Klasik Yayınları, 2. Basım, 2020.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Vehhâbîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/611-615. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Cemâʿatun min Ulemâi’t-Tefsîr. el-Muhtasar fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm. Suudi Arabistan: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 3. Baskı., 2015.
  • Coppens, Pieter. “Breaking with the traditional Ottoman tafsīr curriculum? Al-Qāsimī’s Tamhīd khaṭīr fī qawāʿid al-tafsīr in the context of late-Ottoman Arabism”. Osmanlı’da İlm-i Tefsir. ed. M. Taha Boyalık - Harun Abacı. 13-34. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Coppens, Pieter. “Jamāl al-Dīn al-Qāsimī’s Treatise on Wiping over Socks and the Rise of a Distinct Salafi Method”. Welt des Islams 62/2 (2022), 154-187. https://doi.org/10.1163/15700607-61040014
  • Çalışkan Başer, H. Merve. “Selefî Kabul Edilen Bazı Görüşlerin Tefsire Yansımaları”. Selefilik. ed. Mehmet Çelenk. 47-64. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2022.
  • Demirbilek, Mine - Atalay, Hakan. “Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar”. İslâmi Araştırmalar - Journal of Islamic Research 29/2 (2018), 448-459.
  • Dinç, Ömer. “Neo-Selefilik”. Kur’ân’a Yeni Yaklaşımlar - Postmodern Zamanda Tefsir Yapmak. ed. Ali Karataş vd. 215-223. İstanbul: Kitâbî Yayınevi, 2023.
  • Ebû Rumân, Muhammed Süleymân - Ebû Haniyye, Hasan. es-Selefiyyetü’l-muhâfiza. Ürdün: Müessesetü Friedrich Ebert, 2010.
  • Efendioğlu, Mehmet. “Merdud”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/179-180. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
  • Erbaş, Muammer. “İbn Teymiyye’nin Selefî Tefsir Anlayışında Rivayet - Dirayet İlişkisi Üzerine”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 9/3 (2009), 125-139.
  • Ersöz, Resul. Selefilik ve Selefi Tefsir Anlayışı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
  • Eser, Kadir. Ashâbü’l-Hadîsten Günümüze Selefi Tefsir Geleneğinin Oluşumu. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
  • Ezherî, Ebû Mansur Muhammed. Tehzîbu’l-luğa. ed. Muhammed Avd Mirab. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 2001.
  • Ferâhîdî, Halil b Ahmed. Kitabu’l-ʿayn. ed. Mehdi el-Mahzumi - İbrahim es-Samerrai. Beyrut: Mektebetü’l-Hilal, 1988.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. Günümüz İslam Mezhepleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2008.
  • Fîruzabadi, Mecduddin Muhammed b. Yakub. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 8. Basım, 2005.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslam Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed el-. İlcâmu’l-ʿavâm ʿan ʿilmi’l-kelâm. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2017.
  • Gökkır, Bilal. “Tefsir’de İsrailiyat: Klasik Dönemde İsrailiyat ve Önemi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 5 (2019), 177-190.
  • Harbî, Hüseyin b Ali b Hüseyin. Kavâʿidu’t-tercîh ʿinde’l-müfessirîn: Dirâse nazariyye tatbîkiyye. Suudi Arabistan: Dârü’l-Kâsim, 2. Basım, 2008.
  • Islam, Jaan S. “What is Salafism? An Intellectual History of Salafī Hermeneutics”. The Journal of Religion 104/4 (2024), 479-504. https://doi.org/10.1086/731596
  • İbn Abdülvehhâb, Muhammed. er-Risâletü’l-müfîde. ed. Muhammed b Abdilazîz el-Mâniʿ. Suudi Arabistan: Ri’âsetu İdâreti’l-Buhûsi’l-ʿİlmiyye ve’l-İftâ ve’d-Daʿve ve’l-İrşâd, 2001.
  • İbn Haldun, Ebû Zeyd Veliyyüddin Abdurrahman b. Muhammed. Mukaddime. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2004.
  • İbn Mâce, Muhammed. Sünenu İbn Mâce. ed. Şuayb el-Arnaut. b.y.: Dâru’r-Risaleti’l-ʿAlemiyye, 2009.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mecmûʿu’l-fetâvâ. ed. Abdurrahmân b Muhammed b Kâsım. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâ’ati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2004.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mukaddime fî usûli’t-tefsîr. Beyrut: Dâru Mektebeti’l-Hayât, 1980.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Şerhu’l-ʿakîdeti’l-vâsıtıyye. ed. Sa’d b Fevvâz es-Sumeyl. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 6. Basım, 2000.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’ân «el-Fâtiha ve’l-Bakara». Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1423.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu Âli İmrân». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 3. Baskı., 2014.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu’n-Nisâ». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 1. Baskı., 2009.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Usûl fi’t-tefsir. ed. Kısmü’t-Tahkîk bi’l-Mektebeti’l-İslâmiyye. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 2001.
  • İbnü’l-ʿAdevî, Mustafâ b. (ed.). Sahîhu Tefsîri İbn Kesîr. Kahire: Dâru İbn Receb, 2017.
  • İncel, Saim. Çağdaş Selefîlikte Tefsir Anlayışı - İbn Useymîn Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2024.
  • İşcan, Mehmet Zeki. Selefilik : İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri. İstanbul : Kitap Yayınevi, 2006.
  • İşcan, Mehmet Zeki. “Tarih Boyunca Selefî Söylem”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 1-14.
  • İzmirli, İsmail Hakkı. Yeni İlm-i Kelâm. 2 Cilt. İstanbul: Dârülfünûn İlahiyât Fakültesi, 1340.
  • Kâfiyeci, Ebû Abdullah Muhyiddin Muhammed b. Süleyman. et-Teysîr fî kavâʿidi ilmi’t-tefsîr. ed. Nasır b. Muhammed Matrûdî. Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1990.
  • Karagöz, Mustafa. Selefi Yorumları Bağlamında Şenkıti ve Advau’l-Beyan Adlı Tefsiri. ; Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
  • Kaya, Aykut (ed.). Çağdaş Tefsir Ekolleri. Ankara: İlâhiyat Yayınları, 2023.
  • Koca, Ferhat. “İslâm Düşünce Tarihinde Selefîlik: Tarihsel Serüveni ve Genel Karakteristiği”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 15-70.
  • Koca, Ferhat. İslam Düşüncesinde Selefîlik. Ankara: Ankara Okulu, 2. Basım, 2018.
  • Kubat, Mehmet. “Selefiyye ile Neo-Selefîliğin Kesişen ve Ayrışan Yönleri”. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2017), 124-142.
  • Kutlu, Sönmez. “Çağdaş Araştırmalarda Mezhepleri ve Selefîliği Anlamaya Dair Sorunlar”. İslam’ın Hakikatı ve Mezhep Sorunu, 27-28 Kasım 2015 Kelam Çalıştayı. 139-152, 2016.
  • Lauzière, Henri. “The construction of salafiyya: Reconsidering salafism from the perspective of conceptual history”. International Journal of Middle East Studies 42/3 (2010), 369-389. https://doi.org/10.1017/s0020743810000401
  • Müslim, Ebü’l-Hasen el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. ed. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1955.
  • Nafiʿ, Beşir Musa. “Selefîliğin Kavram Sorunsalı, Tarihi ve Muhtelif Görünümleri”. çev. Nurullah Çakmaktaş. Arap Dünyasında Selefilik ve Selefi Hareketler. ed. Beşir Musa Nafiʿ vd. 11-32. İstanbul: Yarın Yayınları, 2016.
  • Nuhbetun mine’l-ʿUlemâ. et-Tefsîru’l-müyesser. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâʿati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2013.
  • Ocak, Halil. “19. Yüzyıl Osmanlı Bağdat’ında Âlûsî Ailesinin Selefîliğin Yükselişindeki Rolü”. Darulfünun İlahiyat 36/1 (2025), 1-29. https://doi.org/10.26650/di.2024.35.2.1472012
  • Özel, Ahmet. “Abdurrahman b. Nâsır Sa‘dî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/438-441. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Özervarlı, M. Sait. “Selefiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/399-402. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Öztürk, Mustafa. Kur’an’a Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
  • Öztürk, Mustafa. “Neo-Selefîlik ve Kur’an -Reşid Rıza’nın Kur’an ve Yorum Anlayışı Üzerine”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 4/2 (2004), 77-106.
  • Öztürk, Mustafa. “Selefîlik ve Tefsir”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 191-267. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Öztürk, Mustafa. “Tefsir Geleneğinde Selefîlik Ekolü”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 195-252.
  • Reşid Rıza, Muhammed. Tefsîr’ul-Menâr. Mısır: el-Heyʾetü’l-Mısriyyetü’l-ʿÂmme li’l-Kitâb, 1990.
  • Rûmî, Abdülazîz - vd. (ed.). Müʾellefâtü’ş-Şeyhi’l-İmâm Muhammed b. ʿAbdilvehhâb. 12 Cilt. Riyad: Câmiʿatü’l-İmâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, ts.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahmân b. Süleymân. Dirâsât fî ʿulûmi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Riyad: y.y., 12. Baskı., 2003.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahman b. Süleyman. İtticâhâtü’t-tefsîr fi’l-karni’r-râbiʿ ʿaşar. Riyad: Müessesetü’r-Risale, 3. Basım, 1997.
  • Saʿdî, Ebû Abdurrahman b Nâsır b Abdullah b Nasır. Teysîrü’l-Kerîmi’r-Rahmân fî tefsîri kelâmi’l-Mennân. thk. Abdurrahman b. Muallâ el-Luveyhik. Riyad: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
  • Seymen, Sadık. “Selefî Tefsir Ekolü”. Çağdaş Tefsir Ekolleri. ed. Aykut Kaya. 139-168. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2023.
  • Sîsî, Muhammed. el-Medresetü’s-selefiyye fi’t-tefsîr fi’l-ʿasri’l-hadîs. Kahire: Daru’s-Selâm, 2010.
  • Sönmez, Yılmaz. Selefi Tefsir Ekolü İçerisinde İbn Receb el-Hanbeli’nin Yeri ve Tefsir Metodu. Şırnak: Şırnak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Şahin, Hanifi. “İhya Islah Hareketleri ve Selefîlik İrtibatı”. e-Makâlât: Mezhep Araştırmaları 9/1 (2016), 1-37. https://doi.org/10.18403/emakalat.13683
  • Şahin, Hüseyin. “Dini-Politik Bir Hareket Olarak Teşekkül Sürecinden Günümüze Vehhabilik”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 5/2 (15 Aralık 2022), 617-636. https://doi.org/10.52637/kiid.1182672
  • Şemîrî, Kâid Muhammed. Menhecu’ş-Şeyh İbn Useymîn ve cuhûduhû fi’t-tefsîr ve ʿulûmi’l-Kur’ân. Sudan: Camiatu Ümm Dermân, Ma‘hed Buhûs ve Dirâsâti’l-Âlemi’l-İslâmî, Doktora Tezi, 2000.
  • Şinkîtî, Muhammed el-Emîn b. Muhammed el-Muhtar. Edvâʿü’l-beyân fî îzâhi’l-Kur’ân bi’l-Kurʾân. 9 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1995.
  • Tayyar, Müsâid b. Süleymân. Fusûl fî usûli’t-tefsîr. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 2. Baskı., 2002.
  • Tayyâr, Müsâid b. Süleyman - Kaya, Mesut. “Tefsirde İsrailiyyata Farklı Bir Yaklaşım”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 13/1 (2013), 199-213.
  • Tehanevî, Muhammed b. ʿAla b. Ali el-Farukî el-Hanefî. Mevsûʿatu keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ʿulûm. ed. Refik el-Acem. çev. Corc Zeynati - Abdullah Halidi. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetu Lübnân Nâşirûn, 1996.
  • Temîmî, Muhammed b. Halîfe. Muʿtekadu Ehli’s-Sünne ve’l-Cemâa fî tevhîdi’l-esmâi ve’s-sıfât. Riyad: Edvâʿu’s-Selef, 1999.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Ehl-i Sünnet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/525-530. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Yüksek, Muhammed İsa. “Te’vil Nazariyesi Bağlamında XIX. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler XIX. Yüzyıl. ed. Ahmet Hamdi Furat. 215-239. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2021.
  • Tefsîru’l-ʿuşri’l-ahîr mine’l-Kur’âni’l-Kerîm ve yelîhi ahkâmun tehümmü’l-müslim. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’t-Teʿâvuniyye li’d- Daʿveti ve’l-İrşâd, ts.

The Contemporary Salafi Tafsir School: A Study in Conceptual Framework and Exegetical Methodology

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 294 - 313, 15.12.2025
https://doi.org/10.52637/kiid.1731734

Öz

The Salafiyya school, whose intellectual roots can be traced back to the early Hijrī centuries, has continued its existence through various fluctuations across different periods of Islamic history and has reached the modern era. In recent times, with the increasing appeal of the idea of a “return to the essence (origins)” the school has experienced a resurgence and has begun to establish a place for itself among contemporary tafsīr schools through the works and scholarly contributions of its adherents in the field of tafsīr (Qur’anic exegesis). Despite the abundance of publications concerning Salafism, there exists a conceptual ambiguity both regarding the precise meaning and scope of the term itself and in relation to the groups associated with Salafism that have influenced the tafsīr. In the first part of this study, the contemporary Salafī tafsīr school is discussed on a conceptual level, and certain preferences and suggestions are offered to facilitate a more accurate understanding of the phenomenon. The second part evaluates the often-overlooked issue of the methodological approaches and fundamental principles followed by contemporary Salafī exegetes in understanding and interpreting the Qur’ān. The study emphasizes the need to recognize the internal diversities within Salafism and identifies the Saudi Salafī and ‘Ilmī Salafī circles as the primary contributors to the formation of the aforementioned tafsīr school. From a methodological standpoint, it has been determined that the Contemporary Salafī tafsīr school adheres to the classical riwāya (narrative-based) tafsīr tradition and remains committed to the exegetical methodology systematized by Ibn Taymiyyah (d. 728/1328). This group is characterized by its literalist stance and strict adherence to transmitted reports, and it tends to continue defending Salafī creed through its interpretations of the Qur’ān. In some respects, it has been observed that the school even surpasses classical Salafism. Members of this school, while striving to preserve the Salafī understanding of religion, have been subject to criticism for their insistence on the literal meanings of words at the expense of focusing on intended meanings, methodological inconsistencies, and exclusionary attitudes toward other sects and schools of thought.

Kaynakça

  • Abbas, Fazl Hasan. el-Müfessirun medârisuhum ve menâhicuhum - İtticâhât’ut-tefsîr ve menâhicu’l-müfessirîn fî’l-asri’l-hadîs. Amman: Dârü’n-Nefâis, 2007.
  • Âl Nasr, Muhammed Mûsâ. ed-Dürrü’n-nesîr fî ihtisâri Tefsîri’l-Hâfız İbn Kesîr. Ürdün: ed-Dârü’l-Eseriyye li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 2010.
  • Amâra, Muhammed. es-Selef ve’s-selefiyye. Kâhire: Cumhûriyyetü Mısra’l-Arabiyye, Vezâretü’l-Evkâf, 2008.
  • Arafât, Salâh b. Muhammed vd. (ed.). el-Yesîr fî ihtisâri Tefsîri İbn Kesîr. Riyad: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2021.
  • Baş, Erdoğan. “Muhammed Emîn Şinkîtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/172-173. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Bedir, Mürteza vd. (ed.). Modernleşme Protestanlaşma ve Selefileşme: Modern İslam Düşüncesinde Nassın Araçsallaştırılması. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Bıyıkoğlu, Yakup. Kur’an’ın Selefi Yorumu: Şevkânî’nin Tefsir Yöntemi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
  • Boynukalın, Ertuğrul. “Useymîn, Muhammed b. Sâlih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/625-626. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. ed. Mustafa Dib el-Buğa. Dımaşk: Dâru İbn Kesir; Dâru’l-Yemame, 5. Basım, 1993.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 485-524. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik. İstanbul: Klasik Yayınları, 2. Basım, 2020.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Vehhâbîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/611-615. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Cemâʿatun min Ulemâi’t-Tefsîr. el-Muhtasar fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm. Suudi Arabistan: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 3. Baskı., 2015.
  • Coppens, Pieter. “Breaking with the traditional Ottoman tafsīr curriculum? Al-Qāsimī’s Tamhīd khaṭīr fī qawāʿid al-tafsīr in the context of late-Ottoman Arabism”. Osmanlı’da İlm-i Tefsir. ed. M. Taha Boyalık - Harun Abacı. 13-34. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Coppens, Pieter. “Jamāl al-Dīn al-Qāsimī’s Treatise on Wiping over Socks and the Rise of a Distinct Salafi Method”. Welt des Islams 62/2 (2022), 154-187. https://doi.org/10.1163/15700607-61040014
  • Çalışkan Başer, H. Merve. “Selefî Kabul Edilen Bazı Görüşlerin Tefsire Yansımaları”. Selefilik. ed. Mehmet Çelenk. 47-64. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2022.
  • Demirbilek, Mine - Atalay, Hakan. “Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar”. İslâmi Araştırmalar - Journal of Islamic Research 29/2 (2018), 448-459.
  • Dinç, Ömer. “Neo-Selefilik”. Kur’ân’a Yeni Yaklaşımlar - Postmodern Zamanda Tefsir Yapmak. ed. Ali Karataş vd. 215-223. İstanbul: Kitâbî Yayınevi, 2023.
  • Ebû Rumân, Muhammed Süleymân - Ebû Haniyye, Hasan. es-Selefiyyetü’l-muhâfiza. Ürdün: Müessesetü Friedrich Ebert, 2010.
  • Efendioğlu, Mehmet. “Merdud”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/179-180. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
  • Erbaş, Muammer. “İbn Teymiyye’nin Selefî Tefsir Anlayışında Rivayet - Dirayet İlişkisi Üzerine”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 9/3 (2009), 125-139.
  • Ersöz, Resul. Selefilik ve Selefi Tefsir Anlayışı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
  • Eser, Kadir. Ashâbü’l-Hadîsten Günümüze Selefi Tefsir Geleneğinin Oluşumu. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
  • Ezherî, Ebû Mansur Muhammed. Tehzîbu’l-luğa. ed. Muhammed Avd Mirab. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 2001.
  • Ferâhîdî, Halil b Ahmed. Kitabu’l-ʿayn. ed. Mehdi el-Mahzumi - İbrahim es-Samerrai. Beyrut: Mektebetü’l-Hilal, 1988.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. Günümüz İslam Mezhepleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2008.
  • Fîruzabadi, Mecduddin Muhammed b. Yakub. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 8. Basım, 2005.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslam Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed el-. İlcâmu’l-ʿavâm ʿan ʿilmi’l-kelâm. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2017.
  • Gökkır, Bilal. “Tefsir’de İsrailiyat: Klasik Dönemde İsrailiyat ve Önemi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 5 (2019), 177-190.
  • Harbî, Hüseyin b Ali b Hüseyin. Kavâʿidu’t-tercîh ʿinde’l-müfessirîn: Dirâse nazariyye tatbîkiyye. Suudi Arabistan: Dârü’l-Kâsim, 2. Basım, 2008.
  • Islam, Jaan S. “What is Salafism? An Intellectual History of Salafī Hermeneutics”. The Journal of Religion 104/4 (2024), 479-504. https://doi.org/10.1086/731596
  • İbn Abdülvehhâb, Muhammed. er-Risâletü’l-müfîde. ed. Muhammed b Abdilazîz el-Mâniʿ. Suudi Arabistan: Ri’âsetu İdâreti’l-Buhûsi’l-ʿİlmiyye ve’l-İftâ ve’d-Daʿve ve’l-İrşâd, 2001.
  • İbn Haldun, Ebû Zeyd Veliyyüddin Abdurrahman b. Muhammed. Mukaddime. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2004.
  • İbn Mâce, Muhammed. Sünenu İbn Mâce. ed. Şuayb el-Arnaut. b.y.: Dâru’r-Risaleti’l-ʿAlemiyye, 2009.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mecmûʿu’l-fetâvâ. ed. Abdurrahmân b Muhammed b Kâsım. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâ’ati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2004.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mukaddime fî usûli’t-tefsîr. Beyrut: Dâru Mektebeti’l-Hayât, 1980.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Şerhu’l-ʿakîdeti’l-vâsıtıyye. ed. Sa’d b Fevvâz es-Sumeyl. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 6. Basım, 2000.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’ân «el-Fâtiha ve’l-Bakara». Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1423.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu Âli İmrân». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 3. Baskı., 2014.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu’n-Nisâ». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 1. Baskı., 2009.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Usûl fi’t-tefsir. ed. Kısmü’t-Tahkîk bi’l-Mektebeti’l-İslâmiyye. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 2001.
  • İbnü’l-ʿAdevî, Mustafâ b. (ed.). Sahîhu Tefsîri İbn Kesîr. Kahire: Dâru İbn Receb, 2017.
  • İncel, Saim. Çağdaş Selefîlikte Tefsir Anlayışı - İbn Useymîn Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2024.
  • İşcan, Mehmet Zeki. Selefilik : İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri. İstanbul : Kitap Yayınevi, 2006.
  • İşcan, Mehmet Zeki. “Tarih Boyunca Selefî Söylem”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 1-14.
  • İzmirli, İsmail Hakkı. Yeni İlm-i Kelâm. 2 Cilt. İstanbul: Dârülfünûn İlahiyât Fakültesi, 1340.
  • Kâfiyeci, Ebû Abdullah Muhyiddin Muhammed b. Süleyman. et-Teysîr fî kavâʿidi ilmi’t-tefsîr. ed. Nasır b. Muhammed Matrûdî. Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1990.
  • Karagöz, Mustafa. Selefi Yorumları Bağlamında Şenkıti ve Advau’l-Beyan Adlı Tefsiri. ; Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
  • Kaya, Aykut (ed.). Çağdaş Tefsir Ekolleri. Ankara: İlâhiyat Yayınları, 2023.
  • Koca, Ferhat. “İslâm Düşünce Tarihinde Selefîlik: Tarihsel Serüveni ve Genel Karakteristiği”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 15-70.
  • Koca, Ferhat. İslam Düşüncesinde Selefîlik. Ankara: Ankara Okulu, 2. Basım, 2018.
  • Kubat, Mehmet. “Selefiyye ile Neo-Selefîliğin Kesişen ve Ayrışan Yönleri”. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2017), 124-142.
  • Kutlu, Sönmez. “Çağdaş Araştırmalarda Mezhepleri ve Selefîliği Anlamaya Dair Sorunlar”. İslam’ın Hakikatı ve Mezhep Sorunu, 27-28 Kasım 2015 Kelam Çalıştayı. 139-152, 2016.
  • Lauzière, Henri. “The construction of salafiyya: Reconsidering salafism from the perspective of conceptual history”. International Journal of Middle East Studies 42/3 (2010), 369-389. https://doi.org/10.1017/s0020743810000401
  • Müslim, Ebü’l-Hasen el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. ed. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1955.
  • Nafiʿ, Beşir Musa. “Selefîliğin Kavram Sorunsalı, Tarihi ve Muhtelif Görünümleri”. çev. Nurullah Çakmaktaş. Arap Dünyasında Selefilik ve Selefi Hareketler. ed. Beşir Musa Nafiʿ vd. 11-32. İstanbul: Yarın Yayınları, 2016.
  • Nuhbetun mine’l-ʿUlemâ. et-Tefsîru’l-müyesser. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâʿati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2013.
  • Ocak, Halil. “19. Yüzyıl Osmanlı Bağdat’ında Âlûsî Ailesinin Selefîliğin Yükselişindeki Rolü”. Darulfünun İlahiyat 36/1 (2025), 1-29. https://doi.org/10.26650/di.2024.35.2.1472012
  • Özel, Ahmet. “Abdurrahman b. Nâsır Sa‘dî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/438-441. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Özervarlı, M. Sait. “Selefiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/399-402. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Öztürk, Mustafa. Kur’an’a Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
  • Öztürk, Mustafa. “Neo-Selefîlik ve Kur’an -Reşid Rıza’nın Kur’an ve Yorum Anlayışı Üzerine”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 4/2 (2004), 77-106.
  • Öztürk, Mustafa. “Selefîlik ve Tefsir”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 191-267. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Öztürk, Mustafa. “Tefsir Geleneğinde Selefîlik Ekolü”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 195-252.
  • Reşid Rıza, Muhammed. Tefsîr’ul-Menâr. Mısır: el-Heyʾetü’l-Mısriyyetü’l-ʿÂmme li’l-Kitâb, 1990.
  • Rûmî, Abdülazîz - vd. (ed.). Müʾellefâtü’ş-Şeyhi’l-İmâm Muhammed b. ʿAbdilvehhâb. 12 Cilt. Riyad: Câmiʿatü’l-İmâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, ts.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahmân b. Süleymân. Dirâsât fî ʿulûmi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Riyad: y.y., 12. Baskı., 2003.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahman b. Süleyman. İtticâhâtü’t-tefsîr fi’l-karni’r-râbiʿ ʿaşar. Riyad: Müessesetü’r-Risale, 3. Basım, 1997.
  • Saʿdî, Ebû Abdurrahman b Nâsır b Abdullah b Nasır. Teysîrü’l-Kerîmi’r-Rahmân fî tefsîri kelâmi’l-Mennân. thk. Abdurrahman b. Muallâ el-Luveyhik. Riyad: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
  • Seymen, Sadık. “Selefî Tefsir Ekolü”. Çağdaş Tefsir Ekolleri. ed. Aykut Kaya. 139-168. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2023.
  • Sîsî, Muhammed. el-Medresetü’s-selefiyye fi’t-tefsîr fi’l-ʿasri’l-hadîs. Kahire: Daru’s-Selâm, 2010.
  • Sönmez, Yılmaz. Selefi Tefsir Ekolü İçerisinde İbn Receb el-Hanbeli’nin Yeri ve Tefsir Metodu. Şırnak: Şırnak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Şahin, Hanifi. “İhya Islah Hareketleri ve Selefîlik İrtibatı”. e-Makâlât: Mezhep Araştırmaları 9/1 (2016), 1-37. https://doi.org/10.18403/emakalat.13683
  • Şahin, Hüseyin. “Dini-Politik Bir Hareket Olarak Teşekkül Sürecinden Günümüze Vehhabilik”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 5/2 (15 Aralık 2022), 617-636. https://doi.org/10.52637/kiid.1182672
  • Şemîrî, Kâid Muhammed. Menhecu’ş-Şeyh İbn Useymîn ve cuhûduhû fi’t-tefsîr ve ʿulûmi’l-Kur’ân. Sudan: Camiatu Ümm Dermân, Ma‘hed Buhûs ve Dirâsâti’l-Âlemi’l-İslâmî, Doktora Tezi, 2000.
  • Şinkîtî, Muhammed el-Emîn b. Muhammed el-Muhtar. Edvâʿü’l-beyân fî îzâhi’l-Kur’ân bi’l-Kurʾân. 9 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1995.
  • Tayyar, Müsâid b. Süleymân. Fusûl fî usûli’t-tefsîr. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 2. Baskı., 2002.
  • Tayyâr, Müsâid b. Süleyman - Kaya, Mesut. “Tefsirde İsrailiyyata Farklı Bir Yaklaşım”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 13/1 (2013), 199-213.
  • Tehanevî, Muhammed b. ʿAla b. Ali el-Farukî el-Hanefî. Mevsûʿatu keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ʿulûm. ed. Refik el-Acem. çev. Corc Zeynati - Abdullah Halidi. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetu Lübnân Nâşirûn, 1996.
  • Temîmî, Muhammed b. Halîfe. Muʿtekadu Ehli’s-Sünne ve’l-Cemâa fî tevhîdi’l-esmâi ve’s-sıfât. Riyad: Edvâʿu’s-Selef, 1999.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Ehl-i Sünnet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/525-530. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Yüksek, Muhammed İsa. “Te’vil Nazariyesi Bağlamında XIX. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler XIX. Yüzyıl. ed. Ahmet Hamdi Furat. 215-239. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2021.
  • Tefsîru’l-ʿuşri’l-ahîr mine’l-Kur’âni’l-Kerîm ve yelîhi ahkâmun tehümmü’l-müslim. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’t-Teʿâvuniyye li’d- Daʿveti ve’l-İrşâd, ts.

Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 294 - 313, 15.12.2025
https://doi.org/10.52637/kiid.1731734

Öz

Düşünsel kökleri hicrî ilk asırlara uzanan Selefî Ekol, İslâm tarihinin farklı dönemlerinde inişli çıkışlı bir serüvenle hayatiyetini sürdürerek günümüze kadar gelmiştir. Yakın tarihte “öze dönüş” fikrinin rağbet görmesiyle tekrar yükselişe geçen ekol, çeşitli alt kollarındaki mensuplarının tefsir sahasındaki çalışmaları ve eserleri ile çağdaş tefsir ekolleri arasında kendine yer edinmeye başlamıştır. Selefîliğe dair yoğun bir yayın akışı olmasına rağmen hem bizzat bu kavram ile kim ve ne kastedildiğine dair hem de tefsir ilmine etki eden ve Selefîlikle ilişkilendirilen gruplar bağlamında bir kavram kargaşası bulunmaktadır. Çalışmamızda ilk bölümde “Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü” kavramsal düzeyde tartışılmış ve vakıayı doğru anlamak için bazı tercihler ve tekliflerde bulunulmuştur. İkinci bölümde ise ihmal edilen bir konu olarak gördüğümüz çağdaş Selefî tefsirlerin Kur’an’ı anlama ve açıklamada takip ettikleri yöntem ve temel prensipler açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmamızda Selefîliğin kendi içindeki farklılaşmalarına dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmış ve mezkûr tefsir ekolünü vücuda getiren grupların Suudî Selefî ve İlmî Selefî çevreleri olduğu tespit edilmiştir. Çağdaş Selefî Tefsir Ekolünün tefsir ilminde klasik rivayet tefsiri anlayışını benimseyip İbn Teymiyye’nin (ö. 728/1328) sistemleştirdiği yöntemi takip ettiği belirtilmiştir. Lafızcı tutumları ve rivayete bağlılıklarıyla dikkat çeken çağdaş ekolün selefî itikadın savunusunu Kur’an yorumuyla devam ettirme eğiliminde olduğu görülmüş ve bazı hususlarda klasik Selefîliği aştığı tespit edilmiştir. Selefî din anlayışını muhafaza etme gayreti içerisinde bulunan ekol mensupları maksada odaklanmak yerine kelimelerin zâhirî anlamında ısrarcı davranmaları, usul açısından tutarsızlıkları ve diğer mezhep ve ekollere karşı dışlayıcı tavırları ile eleştirilerin odağında bulunmuştur.

Kaynakça

  • Abbas, Fazl Hasan. el-Müfessirun medârisuhum ve menâhicuhum - İtticâhât’ut-tefsîr ve menâhicu’l-müfessirîn fî’l-asri’l-hadîs. Amman: Dârü’n-Nefâis, 2007.
  • Âl Nasr, Muhammed Mûsâ. ed-Dürrü’n-nesîr fî ihtisâri Tefsîri’l-Hâfız İbn Kesîr. Ürdün: ed-Dârü’l-Eseriyye li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 2010.
  • Amâra, Muhammed. es-Selef ve’s-selefiyye. Kâhire: Cumhûriyyetü Mısra’l-Arabiyye, Vezâretü’l-Evkâf, 2008.
  • Arafât, Salâh b. Muhammed vd. (ed.). el-Yesîr fî ihtisâri Tefsîri İbn Kesîr. Riyad: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2021.
  • Baş, Erdoğan. “Muhammed Emîn Şinkîtî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/172-173. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Bedir, Mürteza vd. (ed.). Modernleşme Protestanlaşma ve Selefileşme: Modern İslam Düşüncesinde Nassın Araçsallaştırılması. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Bıyıkoğlu, Yakup. Kur’an’ın Selefi Yorumu: Şevkânî’nin Tefsir Yöntemi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
  • Boynukalın, Ertuğrul. “Useymîn, Muhammed b. Sâlih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/625-626. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. ed. Mustafa Dib el-Buğa. Dımaşk: Dâru İbn Kesir; Dâru’l-Yemame, 5. Basım, 1993.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Günümüzde Selefîlik ve İslâmî Hareketlere Olan Etkisi”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 485-524. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. İhvan’dan Cüheyman’a Suudi Arabistan ve Vehhabilik. İstanbul: Klasik Yayınları, 2. Basım, 2020.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. “Vehhâbîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/611-615. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Cemâʿatun min Ulemâi’t-Tefsîr. el-Muhtasar fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Kerîm. Suudi Arabistan: Merkez Tefsîr li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 3. Baskı., 2015.
  • Coppens, Pieter. “Breaking with the traditional Ottoman tafsīr curriculum? Al-Qāsimī’s Tamhīd khaṭīr fī qawāʿid al-tafsīr in the context of late-Ottoman Arabism”. Osmanlı’da İlm-i Tefsir. ed. M. Taha Boyalık - Harun Abacı. 13-34. İstanbul: İSAR Yayınları, 2019.
  • Coppens, Pieter. “Jamāl al-Dīn al-Qāsimī’s Treatise on Wiping over Socks and the Rise of a Distinct Salafi Method”. Welt des Islams 62/2 (2022), 154-187. https://doi.org/10.1163/15700607-61040014
  • Çalışkan Başer, H. Merve. “Selefî Kabul Edilen Bazı Görüşlerin Tefsire Yansımaları”. Selefilik. ed. Mehmet Çelenk. 47-64. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2022.
  • Demirbilek, Mine - Atalay, Hakan. “Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar”. İslâmi Araştırmalar - Journal of Islamic Research 29/2 (2018), 448-459.
  • Dinç, Ömer. “Neo-Selefilik”. Kur’ân’a Yeni Yaklaşımlar - Postmodern Zamanda Tefsir Yapmak. ed. Ali Karataş vd. 215-223. İstanbul: Kitâbî Yayınevi, 2023.
  • Ebû Rumân, Muhammed Süleymân - Ebû Haniyye, Hasan. es-Selefiyyetü’l-muhâfiza. Ürdün: Müessesetü Friedrich Ebert, 2010.
  • Efendioğlu, Mehmet. “Merdud”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/179-180. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
  • Erbaş, Muammer. “İbn Teymiyye’nin Selefî Tefsir Anlayışında Rivayet - Dirayet İlişkisi Üzerine”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 9/3 (2009), 125-139.
  • Ersöz, Resul. Selefilik ve Selefi Tefsir Anlayışı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
  • Eser, Kadir. Ashâbü’l-Hadîsten Günümüze Selefi Tefsir Geleneğinin Oluşumu. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
  • Ezherî, Ebû Mansur Muhammed. Tehzîbu’l-luğa. ed. Muhammed Avd Mirab. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 2001.
  • Ferâhîdî, Halil b Ahmed. Kitabu’l-ʿayn. ed. Mehdi el-Mahzumi - İbrahim es-Samerrai. Beyrut: Mektebetü’l-Hilal, 1988.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. Günümüz İslam Mezhepleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2008.
  • Fîruzabadi, Mecduddin Muhammed b. Yakub. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 8. Basım, 2005.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslam Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed el-. İlcâmu’l-ʿavâm ʿan ʿilmi’l-kelâm. Beyrut: Dâru’l-Minhâc, 2017.
  • Gökkır, Bilal. “Tefsir’de İsrailiyat: Klasik Dönemde İsrailiyat ve Önemi”. Siyer Araştırmaları Dergisi 5 (2019), 177-190.
  • Harbî, Hüseyin b Ali b Hüseyin. Kavâʿidu’t-tercîh ʿinde’l-müfessirîn: Dirâse nazariyye tatbîkiyye. Suudi Arabistan: Dârü’l-Kâsim, 2. Basım, 2008.
  • Islam, Jaan S. “What is Salafism? An Intellectual History of Salafī Hermeneutics”. The Journal of Religion 104/4 (2024), 479-504. https://doi.org/10.1086/731596
  • İbn Abdülvehhâb, Muhammed. er-Risâletü’l-müfîde. ed. Muhammed b Abdilazîz el-Mâniʿ. Suudi Arabistan: Ri’âsetu İdâreti’l-Buhûsi’l-ʿİlmiyye ve’l-İftâ ve’d-Daʿve ve’l-İrşâd, 2001.
  • İbn Haldun, Ebû Zeyd Veliyyüddin Abdurrahman b. Muhammed. Mukaddime. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2004.
  • İbn Mâce, Muhammed. Sünenu İbn Mâce. ed. Şuayb el-Arnaut. b.y.: Dâru’r-Risaleti’l-ʿAlemiyye, 2009.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mecmûʿu’l-fetâvâ. ed. Abdurrahmân b Muhammed b Kâsım. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâ’ati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2004.
  • İbn Teymiyye, Takiyyüddin Ahmed. Mukaddime fî usûli’t-tefsîr. Beyrut: Dâru Mektebeti’l-Hayât, 1980.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Şerhu’l-ʿakîdeti’l-vâsıtıyye. ed. Sa’d b Fevvâz es-Sumeyl. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 6. Basım, 2000.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’ân «el-Fâtiha ve’l-Bakara». Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1423.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu Âli İmrân». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 3. Baskı., 2014.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Kerîm «Sûretu’n-Nisâ». Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 1. Baskı., 2009.
  • İbn Useymîn, Muhammed b. Salih. Usûl fi’t-tefsir. ed. Kısmü’t-Tahkîk bi’l-Mektebeti’l-İslâmiyye. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 2001.
  • İbnü’l-ʿAdevî, Mustafâ b. (ed.). Sahîhu Tefsîri İbn Kesîr. Kahire: Dâru İbn Receb, 2017.
  • İncel, Saim. Çağdaş Selefîlikte Tefsir Anlayışı - İbn Useymîn Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2024.
  • İşcan, Mehmet Zeki. Selefilik : İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri. İstanbul : Kitap Yayınevi, 2006.
  • İşcan, Mehmet Zeki. “Tarih Boyunca Selefî Söylem”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 1-14.
  • İzmirli, İsmail Hakkı. Yeni İlm-i Kelâm. 2 Cilt. İstanbul: Dârülfünûn İlahiyât Fakültesi, 1340.
  • Kâfiyeci, Ebû Abdullah Muhyiddin Muhammed b. Süleyman. et-Teysîr fî kavâʿidi ilmi’t-tefsîr. ed. Nasır b. Muhammed Matrûdî. Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1990.
  • Karagöz, Mustafa. Selefi Yorumları Bağlamında Şenkıti ve Advau’l-Beyan Adlı Tefsiri. ; Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
  • Kaya, Aykut (ed.). Çağdaş Tefsir Ekolleri. Ankara: İlâhiyat Yayınları, 2023.
  • Koca, Ferhat. “İslâm Düşünce Tarihinde Selefîlik: Tarihsel Serüveni ve Genel Karakteristiği”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 15-70.
  • Koca, Ferhat. İslam Düşüncesinde Selefîlik. Ankara: Ankara Okulu, 2. Basım, 2018.
  • Kubat, Mehmet. “Selefiyye ile Neo-Selefîliğin Kesişen ve Ayrışan Yönleri”. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2017), 124-142.
  • Kutlu, Sönmez. “Çağdaş Araştırmalarda Mezhepleri ve Selefîliği Anlamaya Dair Sorunlar”. İslam’ın Hakikatı ve Mezhep Sorunu, 27-28 Kasım 2015 Kelam Çalıştayı. 139-152, 2016.
  • Lauzière, Henri. “The construction of salafiyya: Reconsidering salafism from the perspective of conceptual history”. International Journal of Middle East Studies 42/3 (2010), 369-389. https://doi.org/10.1017/s0020743810000401
  • Müslim, Ebü’l-Hasen el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. ed. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1955.
  • Nafiʿ, Beşir Musa. “Selefîliğin Kavram Sorunsalı, Tarihi ve Muhtelif Görünümleri”. çev. Nurullah Çakmaktaş. Arap Dünyasında Selefilik ve Selefi Hareketler. ed. Beşir Musa Nafiʿ vd. 11-32. İstanbul: Yarın Yayınları, 2016.
  • Nuhbetun mine’l-ʿUlemâ. et-Tefsîru’l-müyesser. Medine: Mecmeʿu’l-Melik Fahd li-Tıbâʿati’l-Mushafi’ş-Şerîf, 2013.
  • Ocak, Halil. “19. Yüzyıl Osmanlı Bağdat’ında Âlûsî Ailesinin Selefîliğin Yükselişindeki Rolü”. Darulfünun İlahiyat 36/1 (2025), 1-29. https://doi.org/10.26650/di.2024.35.2.1472012
  • Özel, Ahmet. “Abdurrahman b. Nâsır Sa‘dî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-2/438-441. Ankara: TDV Yayınları, 2019.
  • Özervarlı, M. Sait. “Selefiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/399-402. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
  • Öztürk, Mustafa. Kur’an’a Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
  • Öztürk, Mustafa. “Neo-Selefîlik ve Kur’an -Reşid Rıza’nın Kur’an ve Yorum Anlayışı Üzerine”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 4/2 (2004), 77-106.
  • Öztürk, Mustafa. “Selefîlik ve Tefsir”. Tarihte ve Günümüzde Selefîlik (İlmî Toplantı). 191-267. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
  • Öztürk, Mustafa. “Tefsir Geleneğinde Selefîlik Ekolü”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 1/1-2 (2015), 195-252.
  • Reşid Rıza, Muhammed. Tefsîr’ul-Menâr. Mısır: el-Heyʾetü’l-Mısriyyetü’l-ʿÂmme li’l-Kitâb, 1990.
  • Rûmî, Abdülazîz - vd. (ed.). Müʾellefâtü’ş-Şeyhi’l-İmâm Muhammed b. ʿAbdilvehhâb. 12 Cilt. Riyad: Câmiʿatü’l-İmâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, ts.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahmân b. Süleymân. Dirâsât fî ʿulûmi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Riyad: y.y., 12. Baskı., 2003.
  • Rûmî, Fehd b. Abdurrahman b. Süleyman. İtticâhâtü’t-tefsîr fi’l-karni’r-râbiʿ ʿaşar. Riyad: Müessesetü’r-Risale, 3. Basım, 1997.
  • Saʿdî, Ebû Abdurrahman b Nâsır b Abdullah b Nasır. Teysîrü’l-Kerîmi’r-Rahmân fî tefsîri kelâmi’l-Mennân. thk. Abdurrahman b. Muallâ el-Luveyhik. Riyad: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
  • Seymen, Sadık. “Selefî Tefsir Ekolü”. Çağdaş Tefsir Ekolleri. ed. Aykut Kaya. 139-168. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2023.
  • Sîsî, Muhammed. el-Medresetü’s-selefiyye fi’t-tefsîr fi’l-ʿasri’l-hadîs. Kahire: Daru’s-Selâm, 2010.
  • Sönmez, Yılmaz. Selefi Tefsir Ekolü İçerisinde İbn Receb el-Hanbeli’nin Yeri ve Tefsir Metodu. Şırnak: Şırnak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
  • Şahin, Hanifi. “İhya Islah Hareketleri ve Selefîlik İrtibatı”. e-Makâlât: Mezhep Araştırmaları 9/1 (2016), 1-37. https://doi.org/10.18403/emakalat.13683
  • Şahin, Hüseyin. “Dini-Politik Bir Hareket Olarak Teşekkül Sürecinden Günümüze Vehhabilik”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 5/2 (15 Aralık 2022), 617-636. https://doi.org/10.52637/kiid.1182672
  • Şemîrî, Kâid Muhammed. Menhecu’ş-Şeyh İbn Useymîn ve cuhûduhû fi’t-tefsîr ve ʿulûmi’l-Kur’ân. Sudan: Camiatu Ümm Dermân, Ma‘hed Buhûs ve Dirâsâti’l-Âlemi’l-İslâmî, Doktora Tezi, 2000.
  • Şinkîtî, Muhammed el-Emîn b. Muhammed el-Muhtar. Edvâʿü’l-beyân fî îzâhi’l-Kur’ân bi’l-Kurʾân. 9 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1995.
  • Tayyar, Müsâid b. Süleymân. Fusûl fî usûli’t-tefsîr. Suudi Arabistan: Dâru İbni’l-Cevzî, 2. Baskı., 2002.
  • Tayyâr, Müsâid b. Süleyman - Kaya, Mesut. “Tefsirde İsrailiyyata Farklı Bir Yaklaşım”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 13/1 (2013), 199-213.
  • Tehanevî, Muhammed b. ʿAla b. Ali el-Farukî el-Hanefî. Mevsûʿatu keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ʿulûm. ed. Refik el-Acem. çev. Corc Zeynati - Abdullah Halidi. 2 Cilt. Beyrut: Mektebetu Lübnân Nâşirûn, 1996.
  • Temîmî, Muhammed b. Halîfe. Muʿtekadu Ehli’s-Sünne ve’l-Cemâa fî tevhîdi’l-esmâi ve’s-sıfât. Riyad: Edvâʿu’s-Selef, 1999.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Ehl-i Sünnet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/525-530. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Yüksek, Muhammed İsa. “Te’vil Nazariyesi Bağlamında XIX. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri”. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûn’a Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler XIX. Yüzyıl. ed. Ahmet Hamdi Furat. 215-239. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2021.
  • Tefsîru’l-ʿuşri’l-ahîr mine’l-Kur’âni’l-Kerîm ve yelîhi ahkâmun tehümmü’l-müslim. Suudi Arabistan: el-Mektebetü’t-Teʿâvuniyye li’d- Daʿveti ve’l-İrşâd, ts.
Toplam 84 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Tefsir
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Sadık Seymen 0000-0001-7110-1587

Gönderilme Tarihi 1 Temmuz 2025
Kabul Tarihi 19 Kasım 2025
Erken Görünüm Tarihi 14 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 15 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Seymen, S. (2025). Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 8(2), 294-313. https://doi.org/10.52637/kiid.1731734
AMA Seymen S. Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü. Kocatepe İslami İlimler Dergisi. Aralık 2025;8(2):294-313. doi:10.52637/kiid.1731734
Chicago Seymen, Sadık. “Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 8, sy. 2 (Aralık 2025): 294-313. https://doi.org/10.52637/kiid.1731734.
EndNote Seymen S (01 Aralık 2025) Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 8 2 294–313.
IEEE S. Seymen, “Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü”, Kocatepe İslami İlimler Dergisi, c. 8, sy. 2, ss. 294–313, 2025, doi: 10.52637/kiid.1731734.
ISNAD Seymen, Sadık. “Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi 8/2 (Aralık2025), 294-313. https://doi.org/10.52637/kiid.1731734.
JAMA Seymen S. Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü. Kocatepe İslami İlimler Dergisi. 2025;8:294–313.
MLA Seymen, Sadık. “Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü”. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, c. 8, sy. 2, 2025, ss. 294-13, doi:10.52637/kiid.1731734.
Vancouver Seymen S. Kavramsal Çerçeve ve Tefsir Yöntemi Açısından Çağdaş Selefî Tefsir Ekolü. Kocatepe İslami İlimler Dergisi. 2025;8(2):294-313.