Brezilya’da Örgün Eğitim Kurumlarında Din Eğitimi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 406 - 427, 15.12.2024

Ayhan Öz

Öz

Din eğitimi alanında her ülkenin sahip olduğu tecrübe kendine özgüdür. Bu çalışma, kendi tarihî birikimini dikkate alarak Brezilya’da örgün eğitim kurumlarında din eğitiminin süreç içinde nasıl bir dönüşüm geçirdiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Din eğitimi sahasının başat aktörlerinin kimler olduğu; bugün gelinen noktada bu alandaki uygulamaların hangi özellikleriyle öne çıktığı ve konunun güncel olarak tartışılmaya devam eden boyutları araştırma kapsamında ele alınmaya çalışılmıştır. Çalışmada doküman analizi ve literatür tarama yöntemlerinden yararlanılmıştır. Konuya dair Türkçe yayımlanmış müstakil bir çalışmaya rastlanmadığından metnin oluşturulmasında daha çok Brezilya’da yayımlanmış resmî dokümanlarla yabancı dilde yazılmış akademik kaynaklara müracaat edilmiştir. Çalışmada öncelikle Brezilya’daki din-devlet ilişkisi ile genel eğitim sistemi hakkında bilgi verilmiştir. Ardından din eğitiminin tarihsel arka planı ile hukukî dayanaklarına değinilmiştir. Din eğitimiyle ilişkili güncel konular daha çok devlet okulları ve özel okullarda din eğitimi, din eğitimi yaklaşımları ve öğretmen yetiştirme başlıkları altında ele alınmıştır. Son olarak da Brezilya’da örgün din eğitimi alanındaki güncel tartışmalara temas edilmiştir. Araştırmada federal bir anlayışla yönetilen Brezilya’da din eğitimi yaklaşım ve uygulamalarında eyaletler arasında ciddi farklar olduğu tespit edilmiştir. Süreç içinde ortak anlayış geliştirmek için girişimlerde bulunulduğu, Daimî Ulusal Din Eğitimi Forumu (FONAPER)’nun etkin bir aktör olarak süreçte yer aldığı ve 2018 yılında son şekli verilen Ulusal Müfredat Ortak Tabanı (BNCC) ile tüm öğretim alanlarıyla birlikte din eğitiminde de ortak bir çerçeve oluşturulmaya çalışıldığı belirlenmiştir. Bütün bu çabalara rağmen teorik kurgunun pratiğe yansıtılmasında halen sorunlar olduğu ve yerel düzeyde din eğitimi alanında farklı yaklaşımlara dayalı uygulamaların devam ettiği görülmüştür. Buna ilaveten Brezilya’da Katolik Kilise’nin din eğitimi alanında halen belirleyici bir rol oynadığı ve din eğitimiyle ilişkili güncel tartışmaların ağırlıklı olarak bu noktada yoğunlaştığı; çokkültürlü toplum yapısı ve laiklik anlayışının bir sonucu olarak din eğitiminde mezhep merkezli bir yaklaşımdan fenomenolojik bir yaklaşıma doğru bir değişimin yaşandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Brezilya, Laiklik, Kilise, LDB, FONAPER, BNCC

Religious Education in Formal Educational Institutions in Brazil

Öz

This study aims to reveal how religious education in formal educational institutions in Brazil has transformed over time, considering its historical experience. In this context, the study explores who the key actors in the religious education processes have been, the distinctive features of current practices in this field, and the aspects of the subject that continue to be debated today. The study employs document analysis and literature review methods. Since there is no independent study published in Turkish on the subject, the text has been mainly based on legal texts and official documents published in Brazil, as well as academic sources written in foreign languages. The study initially provides information about the relationship between religion and the state in Brazil, as well as the general education system. Then, it addresses the historical background and legal basis of religious education. Current issues related to religious education are discussed mainly under the headings of religious education in public and private schools, approaches to religious education, and teacher training. Finally, the study touched on the current debates in the field of formal religious education in Brazil. The study found that in Brazil, which is governed by a federal system, there are significant differences in approaches and practices of religious education among the states. Efforts have been made to develop a common understanding over time, and the Permanent National Forum on Religious Education (FONAPER) has played an active role in the process. Additionally, with the National Common Curricular Base (BNCC) finalized in 2018, an attempt has been made to establish a common framework for religious education alongside all other fields of instruction. Despite all these efforts, it has been observed that there are still issues in reflecting the theoretical framework into practice. Additionally, it has been determined that the Catholic Church still plays a decisive role in the field of religious education in Brazil and that current debates related to religious education predominantly focus on this point. As a result of the multicultural societal structure and the understanding of secularism, a shift from a denominational approach to a phenomenological one in religious education has been determined.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Brazil, Secularity, The Church, LDB, FONAPER, BNCC

Kaynakça

• ABS, Acordo Entre a República Federativa Do Brasil e a Santa Sé Relativo Ao Estatuto Jurídico Da Igreja Católica No Brasil (Kanun No. 7.107). (11 Şubat 2010). Erişim 17 Mart 2024. https://www.planalto.gov.br/ccivil_03/_ato2007-2010/2010/decreto/ d7107.htm
• ANEC, A Associação Nacional de Educação Católica do Brasil. “Missão”. Erişim 12 Mayıs 2024. https://anec.org.br/
• Altın, Recep. Brics Ülkelerinde Eğitim Sistemi. 7-37. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, 2018.
• Alves, Manoel. “A Escola Católica, Uma História De Serviço Ao Povo E À Nação Brasileira”. Revista Diálogo Educacional 3/7 (2002), 1-26.
• Antero, Alysson Brabo - Silva, Marinilson Barbosa da. “Formação E Atuação Docente No Ensino Religioso: O Prescrito, O Real E O Necessário”. XI Congresso Nacional de Ensino Religioso (CONERE), III Congresso Latino-Americano de Educação e Ciências da Religião (CLAECIR). 11/147-155. Florianópolis: FONAPER, 2022. Erişim 18 Mayıs 2024. https://drive.google.com/file/d/136aisPIgaYAOKmrxmv43tBLbbUNkchGT/view
• Araújo, Ulisses - Arantes, Valéria. "The Ethics And Citizenship Program: A Brazilian Experience in Moral Education". Journal of Moral Education 38/4 (2009), 489-511. https://doi.org/10.1080/03057240903321956
• BNCC, Base Nacional Comum Curricular Educação É a Base. Ministério Da Educação. 2018. Erişim 15 Mayıs 2024. https://www.gov.br/mec/pt-br/escola-em-tempo-integral/BNCC_EI_EF_110518_ versaofinal.pdf
• Brasil, Taciana. “Formação Docente E Modelos De Ensino Religioso: Exigências E Especificidades”. XI Congresso Nacional de Ensino Religioso (CONERE), III Congresso Latino-Americano de Educação e Ciências da Religião (CLAECIR). 11/156-162. Florianópolis: FONAPER, 2022. Erişim 18 Mayıs 2024. https://drive.google.com/file/d/ 136aisPIgaYAOKmrxmv43tBLbbUNkchGT/view
• Carvalho, Marcos Castro - Sívori, Horacio Federico. “Gender, Sexuality and Religious Instruction in Brazilian Educational Policy”. Cadernos Pagu 50 (2017). http://dx.doi.org/10.1590/18094449201700500017. Erişim 24 Kasım 2024. https://www.scielo.br/j/cpa/a/SpN5YCvh3JFC6BsHYtjYQTH/?format=pdf&lang=en
• CB, Constituição Da República Federativa Do Brasil (1988). Erişim 10 Şubat 2024. https://www2.senado.leg.br/bdsf/bitstream/handle/id/518231/CF88_Livro_EC91_2016.pdf
• Cruz, Eduardo R. - Soares, Afonso L. “Teaching Religion in Brazil, in Public Schools and Confessional Colleges”. Teaching Theology & Religion 18/3 (2015), 296-300.
• Domingos, Harethon Silveira - Brasil , Taciana, “O Docente Nos Colégıos Do Protestantısmo De Mıssão: Quais Critérios De Formação Habilitam Para O Epistemicídio?”, XI Congresso Nacional de Ensino Religioso (CONERE), III Congresso Latino-Americano de Educação e Ciências da Religião (CLAECIR). III Congresso Latino-Americano de Educação e Ciências da Religião (CLAECIR). 11/163-168. Florianópolis: FONAPER, 2022. Erişim 18 Mayıs 2024. https://drive.google.com/file/d/ 136aisPIgaYAOKmrxmv43tBLbbUNkchGT/view
• Follman, Jose Ivo - Gabatz, Celso. “Secular State and Freedom of Religion in Brazil: The Brazil-Holy See Concordat and the ‘General Law of Religions’”. Ciências Sociais Unisinos 53/2 (2017), 225-233. https://doi.org/10.4013/csu.2017.53.2.06
• Gomes, Evaldo Xavier. “Religion and the Secular State in Brazil”. Religion and the Secular State: National State. ed. Donlu D. Thayer. 123-139. Madrid: Servicio de Publicaciones, 2015.
• IGBE, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Censo 2022. Erişim 10 Şubat 2024. https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/?utm_source=ibge&utm_medium= home&utm_campaign=portal
• IRF Office, Office of International Religious Freedom. 2022 Report on International Religious Freedom: Brazil. Washington: U.S. Department of State, 2023. Erişim 14 Ocak 2024. https://www.state.gov/ reports/2022-report-on-international-religious-freedom/ brazil/#:~:text=The%20law%20contains%20penalties%20for, religion%2C%20history%2C%20and%20culture.
• Junqueira, Sérgio Rogério Azevedo. “Pedagogical Identity for Religious Education in Catholic Schools: A Brazilian Case Study”. Global Perspectives on Catholic Religious Education in Schools. ed. Michael T. Buchanan - Adrian-Mario Gellel. 2/537-547. New York: Springer, 2019.
• Junqueira, Sérgio Rogério Azevedo. “Religious Education in Brazil: An Overview of Pedagogical Developments”. Global Perspectives on Catholic Religious Education in Schools. ed. Michael T. Buchanan - Adrian Mario Gellel. 1/281-291. New York: Springer, 2015.
• LDB, Law of Directives and Bases of National Education (Kanun No. 9.394). (20 Aralık 1996); Erişim 12 Ocak 2024. https://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9394.htm
• LDB, Law of Directives and Bases of National Education. (Kanun No. 9.475). (22 Temmuz 1997). Erişim 12 Ocak 2014. https://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/l9475.htm
• Lima, Alceu Amoroso. “Religious Education in Brazil”. The Americas 15/2 (1958), 159-170.
• Lima, Edu+ardo Campos. “Catholic Schools in Brazil Cautious About Reopening During Pandemic”. cruxnow.com. 2020. Erişim 15 Mayıs 2024. https://cruxnow.com/church-in-the-americas/2020/07/catholic-schools-in-brazil-cautious-about-reopening-during-pandemic
• Pinto, Jose´ Marcelino de Rezende. “The Education System of Brazil: Financing of Education in Brazil”. The Education Systems of the Americas. ed. Sieglinde Jornitz - Marcelo Parreira do Amaral. 265-289. Cham: Springer Nature, 2021.
• Ranieri, Nina Stocco. “Home-Schooling and Religious Education in Brazil”. The Unwritten Brazilian Constitution. ed. Rubens Beçak - Jairo Lima. 1-14. Lanham Boulder New York London: Lexington Books, 2020.
• Rocha, Maria Zélia Borba. “Religious Expressions in Public Schools: Are They Social Representations or Ideology?” Maringá 38/3 (2016), 231-246. https://doi.org/10.4025/actascieduc.v38i3.27281
• Santos, Adelcio Machado dos. “The Relevance of Religious Education in the Formation of the Subject in the Brazilian Educational Scope”. International Journal of Human Sciences Research 2/31 (2022), 1-10. https://doi.org/10.22533/at.ed.5582312205106
• Santos, Taciana Brasil Dos. “Religious Education in the National Common Curricular Base: Some Considerations”. Educação em Revista 27 (2021), 1-17. http://dx.doi.org/10.1590/0102-469820016
• Senefonte, Fábio Henrique Rosa. “The Relationship Between Religion and Education in Brazil”. Revista Linhas. Florianópolis 19/40 (2018), 434-454. http://dx.doi.org/10.5965/1984723819402018434
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. “Brezilya Ülke Rehberi”. Erişim 16 Mart 2024. https://ticaret.gov.tr/data/5b8a43345c7495406a226f96/Uzak_%C3%9Clkeler_Stratejisi_Brezilya_%C3%9Clke_Rehberi.pdf
• Vodon, Quentin. Global Catholic Education Report 2023: Transforming Education and Making Education Transformative. Washington, DC: Global Catholic Education, 2022. Erişim 18 Nisan 2024. https://www.globalcatholiceducation.org/_files/ugd/b9597a_54239f33dec48ddb4f2d735d10cba7c.pdf