Gözetim Toplumu Bağlamında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İnşası "Kısmetse Olur" Programının Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Sayı: 18, 194 - 218, 28.11.2021

Ecem Güzelhisar

Öz

Kitle iletişim araçları ortaya çıktığından beri insanları etkilemekte ve insanlara egemen ideolojinin doğrularını kabul ettirmeye yönelik iletiler göndermektedir. Egemen ideoloji ise binlerce yıldır var olan patriyarkal sistemi desteklemektedir. Özellikle televizyon, egemen ideolojinin yayılmasında en önemli araçlardan biridir. Televizyon yalnızca bilgi verici veya eğlendirici işleviyle hareket etmemekte, toplumu ayakta tutacak dinamiklerin desteklenmesinde öncü bir rol izlemektedir. Patriyarkal sistem de bu dinamiklerin başında yer alır. Bu çalışmada gündüz kuşağı evlilik programlarından olan, kadın ve erkek çatışması çerçevesinde ilerleyen “Kısmetse Olur” programı, eleştirel söylem analizi ile incelenmiştir. Çalışmanın amacı gereği, hegemonik erkekliğin bir yansıması olarak oluşan kadın edilgenliğinin, medya tarafından nasıl desteklendiği analiz edilmiştir. Çalışmada, toplumsal cinsiyet kavramına gözetim bağlamında bakılarak, toplumsal cinsiyet hakkında yapılan çalışmalara katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Patriyarkal Yapı, Erkek, Kadın, Eleştirel Söylem Analizi

Destekleyen Kurum

Kocaeli Üniversitesi

Teşekkür

Doç.Dr. ÖZGÜR VELİOĞLU METİN

Kaynakça

• TV Programları- Programlar- Kısmetse Olur. (2015). 2021 tarihinde TV Programları: https://www.programi.info.tr/kismetse-olur/formati/ adresinden alındı
• Akdağ, G. (2015). “Gözetim Toplumu" Teorilerinin Tarihsel ve Teorik Bir İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aksop, G. (1998, Ağustos 31). Türkiye'de Reality Show'lar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Altınoluk, D. (2018). "Kısmetse Olur" Diyen Damatların "Erkeklik" Krizi. H. Kuruoğlu, & K. Töre Özsel içinde, Medya ve Beden (s. 169-190). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altunay, A. (2003). Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözlem. Kurgu Dergisi, 133-141.
• Berger, J. (2020). Görme Biçimleri. (Y. Salman, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bitirim Okmeydan, S. (2017). Postmodern Kültürde Gözetim Toplumunun Dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘Sinoptikon’ ve ‘Omniptikon’a. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 45-69.
• Burton, G. (2008). Görünenden Fazlası. (N. Dinç, Çev.) İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Canpolat, N. (2005). Bilginin Arkeoloğu Michel Foucault. N. Rigel içinde, Kadife Karanlık (s. 75-138). İstanbul: Su Yayınevi.
• Çaycı, A. E., & Çaycı, B. (2016). Dijital İletişim Çağında Teknolojinin Açığa Çıkardıkları: Gözetim ve Mahremiyet. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 1(2), 157-169.
• Çelik, H., & Ekşi, H. (2008). Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 99-117.
• Cevizci, A. (2018). Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Crowley, D., & Heyer, P. (2019). İleitşim Tarihi: Taş Devri Sembollerinden Sosyal Medyaya. (B. Ersöz, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dumanlı, D. (2011). Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Kadın İmgesinin Kullanımı; Bir İçerik Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 132-149.
• Ersoy, E. (2018, Haziran 18). Gözetim Çalışmaları Temelinde Black Mirror Dizisi: Gerçek ve Kurmaca Hayat İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Gücüyener, M. (2011, Mayıs). PANOPTİKONİK GÖZETİMDEN SYNOPTİSİZME GÖZETİM TOPLUMU. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• İmançer, D. (2006). Cinsiyet Rolü Temsili: Medya Kültürü, Feminizm, Televizyon ve Seriyaller. D. İmançer içinde, Medya ve Kadın (s. 47-66). Ankara: Ebabil Yayıncılık.
• Kılıçbay, B. B. (2005). Türkiye'de Gerçeklik Televizyonu ve Yeni Televizyon Kültürü. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Kocabay Şener, N. (2016). Eğlencenin Gözetleme Hali ya da Eğlence Endüstrisinde "Görünen" ve "Gören" Olmak. TRT Akademi, 50-70. Monahan, T. (2009). Dreams of Control at a Distance: Gender, Surveillance, and Social Control. Cultural Studies ↔ Critical Methodologies, 9(2), 286-305.
• Öztürk, S. (2013). Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 133-151.
• Postman, N. (2019). Televizyon: Öldüren Eğlence. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Segal, L. (2013, 02 14). GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE YARIŞAN ERKEKLİKLER, ERKEKLİK-ERKEK İDEALİ. 05 23, 2021 tarihinde Cafrande.org Web Sitesi: https://www.cafrande.org/gecmisten-gunumuze-yarisan-erkeklikler-erkeklik-erkek-ideali-lynne-segal/ adresinden alındı
• Tümurtürkan, M. (2010). GÜNDELİK HAYATIN GÖZETİMİ: “PANOPTİKON TOPLUMU”. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 2(3), 1-19.
• Tutar, C. (2019). Risk Toplumu Söylemlerinin Televizyon Reality Programlarında Temsili. Etkileşim, 88-115.
• Uğur Tanrıöver, H., Vitrinel, E., & Sözeri, C. (2009). Gözlemlerden Eylemlere: Türkiye'de Cinsiyetçi Olmayan Bir Medyaya Doğru... Gender at the Crossroads: Multi-Disciplinary Perspectives (s. 33-51). Gazimağusa, KKTC: Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi.
• Vargel Pehlivan, P. (2016, Haziran). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkiye'de Gündüz Kuşağı Programlarında Kadın Temsili. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Yaylagül, L. (2019). Kitle İletişim Kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yıldız, T. (2006). Reklamda Cinsiyeti Kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.