YENİ TOPLUMSAL HAREKETLER BAĞLAMINDA BİR DİJİTAL AKTİVİZM ÖRNEĞİ: AFGANİSTAN KADIN HAREKETİ MYREDLINE

Yıl 2022, Sayı: 19, 116 - 143, 29.04.2022

Ebru Turanlı , Mohammad Khalid Tahiry

Öz

Toplumsal hareketler içerisinde yer alan kadın hareketleri, yeni toplumsal hareketler ile yeni bir boyut kazanmış, teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan dijital aktivizm ile daha etkin bir hâl almıştır. Dijital platformu kullanan her türlü aktivizmi dijital aktivizm olarak tanımlamak mümkündür. Dijital medya; toplumsal hareketlerin iletişim kurma, örgütlenme ve eyleme geçme biçimlerini kökten değiştirmiştir. Bu bağlamda dijital medya, özellikle de sosyal medya, yeni bir katılımcı kültürü ve yeni aktivizm pratiklerini mümkün kılmıştır. Kadın hareketleri de dijital platformlar sayesinde organize olmakta ve etkinliklerini arttırmaktadır. Bu çalışmada, toplumsal hareketler, kadın hareketleri, dijital aktivizm kavramları üzerinde durulmuştur. Dijital kadın aktivizminin bir örneğini oluşturan MyRedLine kadın hareketinin Twitter ve Facebook sayfaları üzerinden 22 Eylül 2019 – 7 Şubat 2020 tarihleri arasında yaptığı paylaşımlar ve hareketi başlatan Farahnaz Forotan’ın hareketle ilgili kişisel sayfasında 14 Mart 2019 – 7 Şubat 2020 tarihleri arasında paylaştığı içerikler incelenmiştir. Paylaşımlar niceliksel ve niteliksel olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular MyRedLine kadın hareketinin Afganistan kamuoyundan gereken desteği alırken, uluslararası kamuoyunda yeterli desteği göremediğini, barış, kadın erkek eşitliği ve eğitim hakkı konularının ön plana çıkarıldığını ve hareketin ülkede gerçekleşen siyasi gelişmelerin etkisiyle başarıya ulaşamadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal hareketler, kadın hareketleri, dijital aktivizm, sosyal medya, yeni toplumsal hareketler

Kaynakça

• Acet, G. S. ve Doğan, F. (2017). 11 Eylül Olayları Sonrası ABD-Afganistan İlişkileri: İstiladan İşbirliğine. Selçuk  Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (33), ss. 59-76.
• Buzzi, M., Buzzi, M. C. ve Leporini, B. (2011). Web 2.0: Twitter and the Blind. 9th ACM SIG CHI, Italian Chapter International Conference içinde ss. 150-156.
• Brünker, F., Wischnewski, M., Mirbabaie, M ve Meinert, J. (2020). The Role of Social Media during Social Movements – Observations from the #metoo Debate on Twitter. Proceedings of the 53rd Hawaii International Conference on System Sciences içinde ss. 2356-2365.
• Christiansen, J. (2011). Four Stages of Social Movements. The Editors of Salem Press (Ed.), Sociology Reference Guide: Theories of Social Movements içinde ss. 14-25. Pasadena, Calif: Salem Press.
• Collas, A. (2002). International Civil Society Movements in World Politics. Cambridge: Polity Press.
• Çakır, S. (1994). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çaycı, B. ve Karagülle, A. E. (2014). Mobil İletişim Teknolojileriyle Değişen Örgütlenme Biçimleri: Ağlarda Örgütlenen Toplumsal Hareketler. Journal of Yasar University, 9(36), ss. 6261 – 6380.
• Çoban, S. ve İnceoğlu, Y. (2015). İnternet ve Sokak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çopur, H. (16.08.2021). ABD Başkanı Biden, Afganistan’dan  ekilme Kararını Savundu ve Sorumluluğu Afgan Yönetimine Attı. Anadolu Ajansı (AA), https://www. aa.com.tr/tr/dunya/abd-baskani-biden-afganistandan-cekilme-kararini-savundu-ve- sorumlulugu-afgan-yonetimine-atti/2337307 Erişim: 7.02.2022.
• Flynn, S. I. (2011). New Social Movement Theory. The Editors of Salem Press (Ed.), Sociology Reference Guide: Theories of Social Movements i inde ss. 88-99. Pasadena, Calif: Salem Press.
• Giddens, A. (2006). Sociology. United Kingdom: Polity Press.
• Göker, G. (2009). “İnternetsiz devrim mümkün mü? Yeni Toplumsal Hareketler ve İnternet İlişkisi”. Evrensel Kültür, Aralık 2009, (216), ss. 73-76.
• Gregorian, V. (1969). The Emergence of Modern Afghanistan: Politics of Reform and Modernization 1880-1946. Stanford: Stanford University Press.
• Güler, B. (24.12.2021). Taliban 2021’de Yeniden Afganistan Yönetimini Ele Geçirdi. Anadolu Ajansı (AA), https://www.aa.com.tr/tr/dunya/taliban-2021de-yeniden-afganistan-yonetimini-ele-gecirdi/2456398 Erişim: 16.02.2022.
• Gürkan Aksoy, F. (2021). Afganistan’da ve Taliban İdeolojisinde Kadın Olmak. https://strasam.org/kultur-sanat-ve-egitim/kultur/afganistanda-ve-taliban-ideolojisinde-kadin-olmak-203
• Hira, İ. (2016). Yeni Toplumsal Hareketler: Politik Öncelikten Kimlik Vurgusuna. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 11(1), İstanbul, ss. 143-156.
• Isa, D. ve Himelboim, I. (2018). A Social Networks Approach to Online Social Movement: Social Mediators and Mediated Content in #FreeAJStaff Twitter Network. Social Media + Society, January-March 2018, ss. 1-14.
• Joyce, M. (2010). Digital Activism Decoded The New Mechanics of Change. NewYork: International Debate Education Association.
• Macionis, J. J. (2012). Sosyoloji ( ev. V. Akan). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Mannheim, K. (2002). İdeoloji ve Ütopya. Ankara: Epos.
• McAdam, D. ve Snow, D. A. (2010). Readings on Social Movements: Origins, Dynamics, and Outcomes. 2nd ed. New York: Oxford University Press.
• Odine, M. (2013). Role of Social Media in the Empowerment of Arab Women. Global Media Journal, Spring 2013, ss. 1-30.
• Offe, C. (1985). New Social Movements: Challenging the Boundaries of Institutional Politics. Social Research, 52(4), ss. 817-868.
• Oğuz, E. (1998). Afganistan: Sovyet İşgalinden İç Savaşa. 1.Baskı, İstanbul: Cep Kitapları
• Önder, T. (2003). Ekoloji, Toplum ve Siyaset. Ankara: Odak Yayınevi.
• Özüdoğru Erdoğan, H. N. (2021). Yeni Toplumsal Hareketler Bağlamında Kadın Hareketleri: Dijital Aktivizm. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), ss. 112 -119.
• Pathak, J. P. (2013). UGC Sponsored National Seminar on Popular Culture: A Cliche or Empowering the Masses?, Organised by Department of English, Netaji Nagar College, Kolkata.
• Ranney, K. (2014). Social Media Use and Collective Identity within the Occupy Movement. (Doktora Tezi), University of Hawaii at Manoa, Honolulu.
• Rinaldo, R. (2019). The Women’s Movement and Indonesia’s Transition to Democracy. Thushara Dibley ve Michele Ford (Ed.), Activists in Transition: Contentious Politics in the New Indonesia i inde ss. 135-152. Ithaka: Cornell University Press.
• Seren, M. (16.04.2021). Afganistan Barış Sürecinde Kritik Aşama. Anadolu Ajansı (AA), https://www.aa.com.tr/tr/analiz/afganistan-baris-surecinde-kritik-asama/2211111 Erişim: 11.02.2022.
• Sivitanides, M. (2011). The Era of Digital Activism. Conference for Information Systems Applied Research. Wilmington North Carolina, USA.
• Şimşek, S. (2004). New Social Movements in Turkey Since 1980. Turkish Studies, 5(2), Summer.
• The Constitution of Afghanistan, (2004). https://www.constituteproject.org/constitution/Afghanistan_2004.pdf?lang=en, Erişim: 23.01.2022.
• Toffler, A. (1981).   üncü Dalga. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Touraine, A. (1999). Toplumdan Toplumsal Harekete. Kenan  ayır (Ed.), Yeni Sosyal Hareketler i inde ss. 35-52. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Touraine, A. (2007). Modernliğin Eleştirisi (Çev. H. Tufan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Vernet, J-P. ve Butera, F. (2005). Women, Women’s Rights and Feminist Movements. Social Science Information, 44(1), ss. 175-188.
• Yılmaz, A. (2010). Amanullah Han’ın Islahatları ve Atatürk. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), ss.155-165.