Felsefenin Doğuşuna İçkin Bir Unsur Olarak Mitos

Yıl 2019, Sayı: 1 - 2019, 15 - 26, 29.04.2019

Mehmet Buğra Özgöçer

Öz

Bu araştırma, felsefenin doğuşunda katkısı bulunan mitsel evren görüşünün işlevini ve felsefenin gelişimi ile olan bağını çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Hesiodos ve Homeros gibi ozanların döneminden Pre-Sokratik filozoflara kadar olan dönemde “mitostan logosa” geçiş olarak özetlenen dönüşümün çok boyutlu yapısı irdelenmiştir. Belirli bir süreç içinde ve kısmi şekilde gerçekleşen bu dönüşüm, mitsel evren anlayışının kavramsal düşünce sistemleri ile olan bağını göstermektedir. Mitlerin yapısı üzerine farklı ekollerce dile getirilmiş değerlendirmelere göre bu anlatıların, evreni bütüncül olarak görmenin bir şekli oldukları görülmüştür. Bunun yanında mitlerin ilk filozoflara kadar olan dönemde kavramsal düşünceye nasıl bir temel teşkil ettikleri değerlendirilmiştir. Ayrıca felsefenin, mitsel düşünceden bütüncül evren anlayışını miras alıp, evrene bu bütüncüllükle ancak ondan farklı olarak rasyonel temelde açıklama girişiminin bir ifadesi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunan Medeniyeti, mitos, logos, felsefe, Pre-Sokratikler

The Mythos as an Immanent Element in the Birth of Philosophy

Öz

This research aims to analyze the function of the mythical universe that contributed to the birth of philosophy and its relation with the development of philosophy. For this purpose, the multidimensional structure of the transformation which is summarized as “from mythos to logos” from the period of Hesiod and Homer to Pre-Socratic philosophers was examined. This transformation, which takes place in a certain process and in a partial way, shows the connection of mythical universe concept with philosophical thinking. According to the evaluations expressed regarding the structure of myths by different schools, it is obvious that these narratives are forms of holistic view of the universe as a whole. In addition, it is examined how up to the first philosophers in the period, the myths served as basis for the conceptual thought. Moreover, it has been determined that philosophy inherits the holistic universe understanding of the universe from mythical thought and is an expression of the attempt to explain this holism on a rational basis.

Anahtar Kelimeler

Greek Civilization, mythos, logos, philosophy, Pre-Socratics

Kaynakça

• Aristoteles. (2018). Metafizik (Y. G. Sev, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Burnet, J. (2010). Erken dönem Yunan felsefesi (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınları.
• Bottici, C. (2008). Mythos and logos: A geneological approach. Epoché: A Journal for the History of Philosophy, 13(1), 1-24. Doi: 10.5840/epoche200813111
• Campbell, J. (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu (S. Gürses, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cassirer, E. (2018). Dil ve mit (O. Kuzgun, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Cornford, F. M. (2015). Sokrates öncesi ve sonrası (C. Şengör, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dettienne, M. (2012). Arkaik Yunan’da hakikatin efendileri (A. Beyaz, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Eliade, M. (2016). Mitlerin özellikleri (S. Rıfat, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Freidell, E. (2012). Antik Yunan’ın kültür tarihi (N. Aça, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Fowler, R. L. (2011). Mythos and logos, Journal of Hellenic Studies, 131, 45-66. Doi: 10.1017/S0075426911000048
• Havelock, E. A. (2015). Platon: Filozof şaire karşı (A. Beyaz, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Hesiodos. (2017). Theogonia, işler ve günler (S. Eyüboğlu & A. Erhat, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Homeros (2014). İlyada (A. Erhat & A. Kadir, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Jaeger, W. (2011). İlk Yunan filozoflarında tanrı düşüncesi (G. Ayas, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Manguel, A. (2010). İlyada ve Odysseia (A. Sezgintüredi, Çev.). İstanbul: Versus Yayınları.
• Meyrink, G. (1999). Kardinal Napellus (Z. A. Yılmazer, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Morin, E. (2011). Yitik paradigma insan doğası (D. Çetinkasap, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Naquet, P. V. (2013). Kara avcı (Z. Atay, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (2010). Tragedyanın doğuşu (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Platon. (2012). Diyaloglar (M. Bayka, Ed.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Rank, O. (2016). Kahramanın doğuş miti (G. Yavaş, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Strauss, L. (2013). Mit ve anlam (G. Y. Demir, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Vernant, J. P. (2017). Eski Yunan’da mit ve toplum (M. E. Özcan, Çev.). İstanbul: Alfa Yayıncılık.