Bertrand Russell’ın Olumsuz Olgular Çözümlemesinin Mantıksal Sınırları

Yıl 2025, Sayı: 2, 374 - 382, 22.10.2025

İsmail Serin

Öz

Felsefece düşünüşün doğruluk peşinde bir etkinlik olduğu kabulünün uzun ve köklü bir tarihi vardır. Filozofun tüm özgünlüğü ya da farklılığı doğruluk söz konusu olduğunda mantıksal sınırlarına ulaşmış demektir. Doğruluğunu yitiren bir yargıdan geriye pek bir şey kalmayacaktır. Bu çerçevede ele alınan ya da öne sürülen savın doğruluğunun kanıtlanması yaşamsal bir öneme sahiptir. Aristoteles’ten günümüze dek anılan kanıtlamaların taşıdığı mantıksal nitelik, bir savın doğru ya da yanlış olduğuna karar vermenin tek yolu sayılmaktadır. Mantıktan yoksun bir felsefenin kuru bir gürültüden öte bir varlığı olduğu düşünülemez. Deneyimlerle ilgili önermelerin doğruluğu için söz konusu önermeye karşılık gelen bir durum olduğu varsayılabilir. Olgusal içerikli her bir önermenin doğru mu yoksa yanlış mı olduğu o önermenin doğadaki karşılığına bakıldığında ortaya çıkacaktır. Sağduyuya oldukça yatkın görünen bu yaklaşımın özellikle Bertrand Russell’ın mantıksal atomculuk adıyla tanınan görüşleri etrafında kümelenmiş olumsuz olgular tartışmasına yol açmıştır. Günümüzde yaygın olarak benimsendiği haliyle olumsuzluk biçimsel olarak tanınır. Söz gelimi bu yaklaşıma göre, “p” önermesinin olumsuzu “p değildir.” Ancak, doğruluk olgularla sınandığı sürece bu biçimsellik yetersiz kalacaktır. Zira “Bu bardak doludur.” önermesi ile “Bu bardak dolu değildir.” önermesinden hangisinin olumsuz olduğu bardağın doluluk durumuna bağlı olacaktır. Önermenin doğruluğunu sınamanın yolu onun olgusal olarak bir karşılığının olmasından geçer. Bardağın boş olduğu bir durumda hala “Bu bardak dolu değildir.” önermesinin olumsuz olduğu söylenebilir mi? Bertrand Russell, doğruluk için bir uygunluk kuramı geliştirerek bu sorunu göğüslemeye çalışacaktır. Ne var ki, uygunluk kuramını biçimsel mantığa bağlamak göründüğünden daha sorunludur. Bu çalışmada B. Russell’ın olumsuz olguları çözümlemesinin karşılaştığı güçlükleri çözümleyerek, olumsuz olguların mantıksal sınırları gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler

Doğruluk , Uygunluk , Deneyim , Varoluş , Bağdaşmazlık

The Logical Limits Of Bertrand Russell's Negative Facts Analysis

Öz

The admission that philosophy is an activity in pursuit of truth has a long and deep-rooted history. All the originality or difference of the philosopher means that it has reached its logical limits regarding truth. There will not be much left of a judgment that has lost its truth. In this context, the proof for the truth of the argument discussed or put forward is vital. The logical quality of the proofs from Aristotle to the present is the only way to decide whether an argument is true or false. A philosophy that lacks logic is no more than a dry noise. It can be assumed that there is a fact corresponding to the proposition for the truth of the propositions related to experiences. Whether each proposition with factual content is correct or wrong will appear in nature. This approach, which is quite prone to common sense, has led to a discussion of negative facts, especially around Russell's view of logical atomism. Nowadays, as it is widely adopted, negativity is known formally. For example, according to this approach, the negative of the proposition "p" is "not-p." However, as long as the truth is tested with the cases, this formality will be insufficient. In order to determine which of the propositions "This glass is full" and "This glass is not full" will be negative, it depends on the current state of the glass. To test the proposition's truth, one should know its factual content. In a case where the glass is empty, is it still possible to assert that "This glass is not empty" is a negative proposition? Bertrand Russell will try to face this problem by developing a correspondence theory of truth. However, it is more problematic than it seems to connect the theory of correspondence to formal logic. In this study, I will show the logical limits of negative facts by analyzing the difficulties faced by B. Russell's negative facts.

Anahtar Kelimeler

Truth , Correspondence , Experience , Existence , Incompatibility

Kaynakça

• Barker, Stephen, and Mark Jago. 2011. “Being Positive About Negative Facts.” Philosophy and Phenomenological Research 85 (1): 117–38. https://doi.org/10.1111/j.1933-1592.2010.00479.x.
• Demos, R. (1917). A Discussion of a Certain Type of Negative Proposition. Mind, 26(102), 188–196. https://doi.org/10.1093/mind/xxvi.1.188
• Hausman, D. B. (1974). Russell on Negative Facts. The Southern Journal of Philosophy, 12(1), 49–53. https://doi.org/10.1111/j.2041-6962.1974.tb01158.x
• Linsky, B. (2018). The Near Riot Over Negative Facts. In The Philosophy of Logical Atomism (pp. 181–197). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-94364-0_8
• Oaklander, L. N., & Miracchi, S. (1980). Russell, Negative Facts, and Ontology. Philosophy of Science, 47(3), 434–455. https://doi.org/10.1086/288946
• Perović, K. (2018). Can We Be Positive About Russell’s Negative Facts? In The Philosophy of Logical Atomism (pp. 199–218). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-94364-0_9
• Poteet II, J. C. (2005). Demos, Raphael (1892–1968). In J. R. Shook (Editor), The Dictionary of Modern American Philosophers (Vol. 2, pp. 613–614). Thoemmes Continuum.
• Rosenberg, J. F. (1972). Russell on Negative Facts. Noûs, 6(1), 27. https://doi.org/10.2307/2214511
• Russell, B. (2009). The Philosophy of Logical Atomism. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203864777
• Russell, B. (1919). On Propositions: What They are and How They Mean. Aristotelian Society Supplementary Volume, 2(1), 1–43. https://doi.org/10.1093/aristoteliansupp/2.1.1
• Russell, B. (1995). An Inquiry into Meaning and Truth (2nd ed). Taylor and Francis.