BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN İŞ STRESİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2009, Cilt: 1 Sayı: 1, 16 - 29, 25.12.2014

Faruk Kalay Mehmet Şimşek Abdullah Oğrak

Öz

Araştırmanın amacı farklı düzeylerde bilişim teknolojilerini kullanan çalışanların iş Stresi düzeylerini çeşitli alt boyutlarda ölçerek bilişim teknolojileri kullanımının iş stresi üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırma, “Örgütsel Stres Anketi-D (VOS-D)”nin bir çalışma grubu üzerinden Türk bankacılık sektöründe çalışan 432 kişiye uygulanması ile gerçekleştirilmiştir. Bilişim teknolojilerinin iş stresi üzerindeki etkisi, çalışma yaşamının on iki boyutunda (aşırı iş yükü, görev belirsizliği, sorumluluk, görev çatışması, iş yerinden ayrılamama, işle ilgili karar sürecine katılamama, işin gerekliliğine/anlamına inanmada eksiklik, gelecek belirsizliği, iş doyumunda eksiklik, iş konusunda kaygılanma, sağlık yakınmaları, psikolojik yakınmalar) ölçülmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, günlük bilişim teknolojilerini kullanma süresi ile aşırı iş yükü, işin sürekliliğine/anlamına inanmada eksiklik, iş doyumunda eksiklik, sağlık yakınmaları ve psikolojik yakınmalar boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır. Günlük bilişim teknolojilerini kullanma süresi ile gelecek belirsizliği boyutu arasında ise anlamlı ancak negatif yönde bir ilişki saptanmıştır.

.

Anahtar Kelimeler

Bilişim teknolojileri, iş stresi, örgütsel stres, bankacılık, bankacılık çalışanları

Kaynakça

• Alpar, Reha (2001). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik (2. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Behan, Kate ve Holmes, Diana (1990). Understanding Information Technology: text, reading and cases. New york: Prentice Hall.
• Bingöl, Murat (2006). İşletmelerde Bilişim Teknolojileri ve Yenilikçilik. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Castells, Manuel (2005). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Ağ Toplumunun Yükselişi (Birinci Cilt). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Eren, Erol (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (7. Baskı). İstanbul: Beta.
• Evans, John (1986). İşçi ve İşyeri. Mikroelektronik ve Toplum. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı.
• Forester, Tom ve Morrison, Perry (1994). Computer Ethics (Second Edition). London: MIT Pres.
• Harrison, Allison ve Rainer, Kelly. (1997). The Effects of Individual Differences on User Satisfaction.(Editor: Jane Carey). Human Factors in Information Systems: The Relationship Between User Interface Design and Human Performance. London: Alex Puplishing Corporation.
• Hıdıroğlu, Seyhan, Topuzoğlu, Ahmet, vd. (2008). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Asistan Doktorların Örgütsel Stres Düzeylerinin Değerlendirilmesi. New Symposium Journal, Cilt: 46, Sayı 1, 24.
• http://www.tbb.org.tr/illeregorebilgiler/rapor.aspx, Erişim Tarihi: 10.09.2009.
• Kaleli, Nilay ve Şen, Ahmet (2002). Bilgi Toplumunda Yönetim ve Organizasyon. I. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi. 10-11 Mayıs. Hereke,743-744.
• Moore, Jo Ellen (2000). One road To Turnover: An Examination of Work Exhaustion in Technology Prpffessionals. MIS Quarterly, Volume 24, No 1, 141–168.
• Öğüt, Adem (2003). Bilgi Çağında Yönetim (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özdamar, Kazım (1999). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (2. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Pearson, Ruth ve Mitter, Swasti (1997). Computerization, Work, and Less- Developed Countries. (Editörler: M. David Erman, Mary B. Williams ve Michele S. Shauf). Computers, Ethics and Society. New York: Oxford University Pres.
• Polat, İhsan (2006). İsyeri Ergonomisinin Örgütsel Stres Üzerine Etkisi: Erzurum İlindeki Banka Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
• Seçkiner, Serap U. ve Kurt, Mustafa (2004). Ofis Güvenliğinin Değerlendirilmesi İçin Geliştirilmiş Ergonomi Teknolojisi: Kairos, Örnek Uygulama. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Cilt 19, No 1, 37-38.
• Şimşek, M. Şerif (2001). Yönetim ve Organizasyon (6. Baskı). Konya: Günay Ofset.
• Şimşek, M. Şerif, Akgemci, Tahir ve Çelik, Adnan (2003). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış (3. Baskı). Konya: Adım Mtbaacılık ve Ofset.
• Telman, Nursel ve Ünsal, Pınar (2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon.
• Tınar, Mustafa Y. (1989). Çalışma Yaşamında İleri Teknoloji Kullanımının İş Organizasyonu ve İnsan-Makine İlişkilerine Getirdiği Yeni Boyutlar. 2. Ulusal Ergonomi Kongresi. Ankara, 134–138.
• Türk, Meral (1997). Bir Örgütsel Stres Anketinin (VOS-D) Türkiye’ye Uyarlanması. Uzmanlık Tezi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Uzay, Nisfet (Ekim 2001). Bilgi Teknolojilerindeki Gelişme ve Verimlilik Artışı. İstanbul Ünv. Siyasal Bil. Fak. Dergisi, No. 25, İstanbul, 16.