BÜTÜNLEŞİK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME MODELİ İLE TÜRKİYE’DEKİ ÜNİVERSİTELERİN ÖDENEK VE HARCAMA AÇISINDAN PERFORMANS ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 19, 349 - 363, 26.11.2018

Yunus Emre Birol Alptekin Ulutaş

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.400956

Öz

Ödenek ve harcama, kurumların bütçe
planlaması açısından büyük önem arz etmektedir. Ödenek harcama arasında ortaya
çıkan dengesizlikte planlamanın yanı sıra fiyatlar genel seviyesindeki
değişimlerin ve dönem içinde ortaya çıkan önemli ihtiyaçların etkisi
bulunmaktadır. Kurumlara gereğinden fazla
veya gereğinden az ödenek ayrılması Merkezi Bütçe açısından finansman sorununu
gündeme
getirmektedir. Her iki durumun da kamu harcamalarının finansmanı üzerinden
toplam talebi etkilemesi muhtemeldir. Bu çalışmada bütünleşik çok kriterli
karar verme modeli ile özel bütçeli idarelerden yükseköğretim kurumlarının
bütçe planlama başarı performanslarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda
ilgili kurumların yıl sonu ödeneklerinin başlangıç ödeneklerinden yüzde
sapması, harcamaların başlangıç ödeneklerinden yüzde sapması ve harcamaların
yıl sonu ödeneklerinden yüzde sapması şeklinde üç kriter belirlenmiş ve bu
kriterler çerçevesinde söz konusu kurumların ödenek ve harcama açısından başarıları
değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ödenek, Harcama, Bütçe, Çok Kriterli Karar Verme

Performance Analysis of Universities in Turkey in terms of Appropriation and Expenditure with Integrated Multi-Criteria Decision Making Model

Öz

Appropriation and expenditure are great
importance in terms of budget planning of the institutions. The imbalance that
arises between appropriation and expenditure includes planning, as well as
changes in the general level of prices and the impact of significant needs
emerging during the period. The excessive or less allocation of funds to the
institutions bring to the agenda the problem of financing in terms of the
central budget. In both cases, it is possible that aggregate demand will be
affected through the financing of public expenditures. In this study, it is
aimed to evaluate budget planning success performances of higher education
institutions, which are one of the special budget administrations, with an
integrated multi-criteria decision making model. In this regard, three criteria
have been set out for the year-end appropriations of the relevant institutions
as a percentage deviation from the initial allocations, a percentage deviation
from the initial allocations of expenditures and a percent deviation from the
year-end allocations of expenditures and the success of such institutions has
been evaluated in terms of appropriation and expenditure with considering of
these criteria.

Anahtar Kelimeler

Appropriation, Expenditure, Budget, Multi-Criteria Decision Making

Kaynakça

• ACAR, İ. A. ve ŞAHİN, E. A. (2009). “Plan-Bütçe İlişkisi Açısından İç Denetim”, Maliye Dergisi, 156: 83-103.
• AKSARAYLI, M., EGELİ, H., TÜĞEN, K., AKDENİZ, H. A. ve ÖZEN, A. (2007). “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Etkinliğinin Belirleyicileri: Türkiye’deki Kamu Kurumlarının Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3): 313-326.
• ARISOY, İ. ve ÜNLÜKAPLAN, İ. (2010). “Türkiye’de Mali Açıkların Sürdürülebilirliği ile Kamu Gelirleri ve Harcamaları İlişkisinin Analizi”, Maliye Dergisi, 159: 444-462.
• BAYRAK, M. ve ESEN, Ö. (2012). “Bütçe Açıklarının Cari İşlemler Dengesi Üzerine Etkileri: İkiz Açıklar Hipotezinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Ekonomik Yaklaşım, 23(82): 23-49.
• CANGİR, N. ve TURAN, T. (2014). “Politik İstikrarsızlığın Bütçe Dengesi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, 166: 243-267.
• ÇATALBAŞ, N. ve YILDIRIM, Z. (2008). “Geçiş Ekonomilerinde Bütçe Açıklarının Nedenleri: Polonya ve Kırgızistan Örneği”, Sosyoekonomi, 7(7): 133-156.
• ÇELEBİ, A. K. ve KOVANCILAR, B. (2012). “Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları”, Yönetim ve Ekonomi, 19(1): 1-18.
• DALĞAR, H., TUNÇ, H. ve KAYA, M. (2009). “Bölgesel Kalkınmada Yükseköğretim Kurumlarının Rolü ve Bucak Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1): 39-50.
• EGELİ, H., AKDENİZ, H. A., AKSARAYLI, M., TÜĞEN, K. ve ÖZEN, A. (2007). “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1): 27-47.
• ELEREN, A. ve KARAGÜL, M. (2008). “1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi”, Yönetim ve Ekonomi, 15(1): 1-14.
• KARASOY, H. A. (2014). “Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimine Bir Bakış”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22): 257-274.
• KARASU, M. A. (2012). “Büyükşehir Belediyelerinde Stratejik Planlama: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16): 159-180.
• KARASU, M. A. ve DEMİR, M. (2012). “Stratejik Planlama, Performans Esaslı Bütçeleme ve Büyükşehir Belediyelerindeki Uygulamalar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3): 339-349.
• KESİK, A. (2005). “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Bağlamında ve AB Sürecinde Türk Kamu İç Mali Kontrol Sistemi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9: 94-114.
• KUBALI, D. (1999). “Performans Denetimi”, Amme İdaresi Dergisi, 32(1): 31-62.
• LI, X., WANG, K., LIU, L., XIN, J., YANG, H. ve GAO, C. (2011). “Application of the Entropy Weight and TOPSIS Method in Safety Evaluation of Coal Mines”, Procedia Engineering, 26: 2085-2091.
• SİVEREKLİ DEMİRCAN, E. (2006). “Yeni Ekonomik Düzende Bütçe Sistemlerindeki Değişim Süreci ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu”, Yönetim ve Ekonomi, 13(2): 47-61.
• SÖYLER, İ. (2006). “Kamu Mali Yönetim Sisteminin Bütçe Teknik ve Süreçlerindeki Değişiklikler ve Yenilikler Açısından Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16: 283-300.
• WANG, T. C. ve LEE, H. D. (2009). “Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights”, Expert Systems with Applications, 36(5): 8980-8985.
• YENİCE, E. (2006a). “Kamu Kesiminde Performans Değerlendirmesi”, Maliye Dergisi, 150: 122-132.
• YENİCE, E. (2006b). “Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi”, Sayıştay Dergisi, 61: 57-68.
• YILMAZ, H. H. ve BİÇER, M. (2010). “Parlamentonun Bütçe Hakkını Etkin Kullanımının Yeni Bütçe Sistemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, 158: 201-225.
• ZAVADSKAS, E.K. ve KAKLAUSKAS, A. (1996). Multicriteria Evaluation of Building (Pastatų Sistemotechninis Įvertinimas), Technika, Vilnius.