İMALAT SANAYİNİN REKABET GÜCÜNDEKİ DEĞİŞİMİN TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞUNA GÖRE ÖLÇÜLMESİ: TÜRKİYE VE BRICS ÜLKELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 19, 422 - 441, 26.11.2018

Fatma Ünlü

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.449248

Cited By: 3

Öz

Artan rekabet ortamı, özellikle gelişmekte olan ülkeleri orta ve uzun
vadede sürdürülebilir büyüme ve kalkınmayı gerçekleştirebilmeleri için küresel piyasalarda
rekabet gücüne sahip olmaları yönünde adeta zorlamaktadır. Küresel rekabet
gücüne sahip olmak için ise ülkelerin bilgi ve teknoloji yoğun malları
üretebilmesi ve küresel piyasalara sunabilmesi gerekmektedir. Buradan hareketle
Türkiye’nin teknoloji yoğun mallardaki rekabet gücünün ölçülmesi ve hızlı
büyüyen ekonomilerle karşılaştırmalı olarak analiz edilmesi önem arz
etmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, Türkiye ve BRICS ülkelerinde
imalat sanayinin rekabet gücündeki değişimi teknoloji yoğunluğuna göre ölçerek
karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Balassa
(1965) tarafından geliştirilen Balassa Endeksi (Açıklanmış Karşılaştırmalı
Üstünlükler Endeksi) kullanılmıştır. Lall’ın (2000) SITC Rev. 3 kapsamındaki
teknoloji sınıflandırması baz alınmıştır. Analize dahil edilen ülkelerin
verileri 1996-2017 dönemi için UNCTAD veri tabanından elde edilmiştir. Elde edilen
bulgulara göre; Türkiye ve BRICS ülkelerinin rekabet avantajına sahip olduğu teknoloji
yoğun mal grupları çoğunlukla; düşük ve orta teknolojili mallardır. Düşük teknolojili ve orta teknolojili malların
ihracatında rekabet gücü en yüksek olan ülke Türkiye iken; yüksek teknolojili
malların ihracatında rekabet gücü en yüksek olan ülke ise Çin’dir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Gücü, Teknoloji, Balassa Endeksi, Türkiye, BRICS Ülkeleri

Kaynakça

• AKTAN, C. C. (2010), “Türkiye’de Üretim ve İstihdama Yönelik Ulusal Rekabet Gücü Politikası”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2 (2): 166-197.
• AKTAN, C. C. ve VURAL, İ. Y. (2004). Rekabet Gücü ve Rekabet Stratejileri, Rekabet Dizisi 3, TİSK Yayınları, Ankara.
• ALAKBAROV, N. ve ERKAN, B. (2017). “Türkiye ve Azerbaycan’ın İhracatındaki Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Teknoloji Yoğunluğu Bazında Analizi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (6): 28-47.
• ALTAY, B. ve GÜRPINAR, K. (2008). “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, X (1): 257-274.
• ALTINTAŞ, N. ve AKBOLAT, A. G. (2013). “Tekstil Sektöründe Avrupa Birliği ile Türkiye Arasındaki Rekabet Analizi”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (6): 33-42.
• ATİK, H. (2005). Yenilik ve Ulusal Rekabet Gücü, Detay Yayıncılık, Ankara.
• AYTEMİZ, S. (2008). “Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Türkiye İmalat Sanayi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1): 129-140.
• BALASSA, B. (1965). “Trade Liberalisation and Revealed Comparative Advantage”, The Manchester School of Economic and Social Studies, 33: 99-123.
• BASHİMOV, G. (2018). “Türkiye ile İran Arasındaki İkili Ticaretin Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30: 145-155.
• BERK, A., BAL, T. ve UÇUM, İ. (2016). “Yaş Meyve ve Sebze Dış Ticaretinde Türkiye’nin Rekabet Durumu”, XII. Ulusal Tarım Kongresi, 25-27 Mayıs 2016: 1321-1328.
• ÇİVİ, E. (2001). “Rekabet Gücü: Literatür Araştırması”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 8 (2): 21-38.
• ERKAN, B. (2012). “BRIC Ülkeleri ve Türkiye’nin İhracat Uzmanlaşma ve Rekabet Düzeylerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (1): 101-131.
• ERKAN, B., ARPACI, B. B., YARALI, F. ve GÜVENÇ, İ. (2015), “Türkiye’nin Sebze İhracatında Karşılaştırmalı Üstünlükleri”, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18 (4): 70-76.
• EROĞLU, Ö. ve ÖZDAMAR, G. (2006). “Türk İmalat Sanayiinin Rekabet Gücü ve Beyaz Eşya Sektörü Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11: 85-104.
• EŞİYOK, B. A. (2014). “Türkiye–AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-İçi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme”, Ankara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 13 (1): 91-124.
• GÜRPINAR, K. ve BARCA, M. (2007). “Türk Mobilya Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Düzeyi ve Nedenleri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2): 41-61.
• HINLOOPEN, J. and MARREWIJK, C. (2002). “On the Empirical Distribution of the Balassa Index”, http://www2.econ.uu.nl/users/marrewijk/pdf/ 2000/wp2000a.pdf, (07.05.2018).
• KAYA, A.A. (2006). “İmalat Sanayi İhracatında Uzmanlaşma: Türkiye-Avrupa Birliği Analizi (1991-2003)”, Ege University Working Papers in Economics 2006, http://www.iibf.ege.edu.tr/economics/tartisma, (07.05.2018).
• KELLECİ, S. (2009). Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’nin Rekabet Gücü: Karşılaştırmalı Üstünlükler Modeline Göre Sektörel Bir Analiz, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• KIRANKABEŞ, M. C. (2006). “Küresel Rekabet Gücü Boyutunda AB Ülkeleri ile Türkiye’nin Karşılaştırmalı Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16: 231-254.
• KÖSEKAHYAOĞLU, L. ve ÖZDAMAR, G. (2009). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türk İmalat Sanayiinin Rekabet Gücündeki Değişimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (1): 17-30.
• LALL, S. (2000). “The Technological Structure Performance of Developing Country Manufactured Exports: 1985-1988”, QEH Working Paper Series 44, University of Oxford, 34-40.
• PORTER, M. E. (1991). The Competitive Advantage of Nations, MacMillan Press, New York.
• SARIÇOBAN, K., KÖSEKAHYAOĞLU, L. ve ERKAN, B. (2017). “Türkiye’nin Tekstil İhracatındaki Rekabet Gücü Düzeyinin Belirlenmesi: 1996-2015 Dönemi İçin Bir Analiz”, Kesit Akademi Dergisi, 3 (8), 186-203.
• ŞAHİNLİ; M. A. (2011). “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi: Türkiye Pamuk Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 (21): 227-239.
• ŞİMŞEK, N. ve SADAT, S. A. (2009). “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi: Türkiye Pamuk Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama”, Sosyoekonomi, 2: 136-158.UNCTAD. (2018).”Trade Statistics”, http://unctadstat.unctad.org/, (26.06.2018).
• VERGİL, H. Ve YILDIRIM, E. (2006). “AB-Türkiye Gümrük Birliğinin Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26: 1-21.
• World Economic Forum (WEF). (2010). The Global Competitiveness Report 2010–2011, Centre for Global Competitiveness and Performance, Switzerland.