Dış Ticaret İktisadi Büyüme Etkileşimine İlişkin Hipotezlerin Geçerliliği: Türkiye Örneği

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 29, 401 - 410, 30.11.2023

Erdal Alancıoğlu Yusuf Bayraktutan

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1334618

Öz

Amaç: Türkiye büyüme performansında ihracat ve ithalatın etki kanalı olarak konumunu saptamak üzere bu çalışmada, 1980-2021 dönemi için iktisadi büyüme, ihracat ve ithalat arasındaki dinamik ilişkilerin araştırılması amaçlanmaktadır.
Tasarım/Yöntem: Teorik bilgiler, lietarür ve VAR yöntemi ile analiz.
Bulgular: Analiz bulguları, ihracattan iktisadi büyümeye tek yönlü ilişkiye karşın, ithalat ile büyüme arasında çift yönlü nedensellik ortaya koymaktadır. Bulgulardan hareketle, analiz döneminde hem ihracata hem de ithalata dayalı büyüme hipotezinin geçerli olduğu belirlenmiş olmaktadır.
Sınırlılıklar: Hipotezler, sadece Türkiye için test edilmiştir. Yeni çalışmalarda farklı ülkelerle örneklem genişletilerek hipotezlerin geçerliliği araştırılabilir.
Özgünlük/Değer: Bu çalışma hem ihracatın hem de ithalatın büyüme üzerindeki etkisini, ortodox politikalardan farklı bir ekonomi modeli deneyen Türkiye için araştırarak mevcut literatüre katkı sağlamayı amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Ekonomisi, İhracat, İthalat, İktisadi Büyüme

Kaynakça

• Akbulut, S., & Terzi, H. (2013). Türkiye’de ihracata dayalı büyümenin sektörler itibariyle analizi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 43-58.
• Akkaş, İ., & Öztürk, M. (2016). Türkiye'de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Journal of International Social Research, 9(42), 1329-1338.
• Aslan, A., & Topcu, E. (2018). İhracata dayalı büyüme hipotezine yeni bir yaklaşım: Türkiye ekonomisi üzerine sektörel bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 119-134.
• Barışık, S., & Kesi̇koğlu, F. (2015). Türkiye'de bütçe açıklarının temel makroekonomik değişkenler üzerine etkisi (1987-2003 VAR, etki-tepki analizi, varyans ayrıştırması) . Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61 (4) , 59-82.
• Cota, J. E. M. (2017). Exportaciones y crecimientoeconómico en México, 2007-2014: una aproximación a la cointegracioncondatos de panel. Semestre Económico, 20(44), 19-44.
• Giles, J., & Williams, C.L. (2000). Export-ledgrowth: a survey of the empirical literature and somen on-causality results. Part 1. The Journal of International Trade&Economic Development, 9(3), 261-337.
• Goh, A.T.,& Olivier, J. (2002). Learning by doing, trade in capital goods and growth. Journal of International Economics. 56, 411-444.
• Hye, Q. M., & Boubaker, H. B. H. (2011). Exports, imports and economic growth: An empirical analysis of Tunisia. IUP Journal of Monetary Economics, 9(1), 6-21.
• Istaiteyeh, R., Najem, F., & Saqfalhait, N. (2023). Exports-and imports-led growth: Evidence from a time series analysis, case of Jordan. Economies, 11(5), 135.
• Işığıçok, E. (1994). Zaman serilerinde nedensellik çözümlemesi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Johansen, S. (1995). Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models. OUP Oxford.
• Kardaşlar, A. (2022). Türkiye’de ihracata dayalı büyüme hipotezi geçerliliğinin yeniden incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 29(3), 443-461.
• Keating, J.W. (1990). Identifying VAR models under rational expectations, journal of monetary economics, 25, 453-476.
• Kurt, S., & Berber, M. (2008). Türkiye'de dışa açıklık ve ekonomik büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 57-80.
• Küçükaksoy, İ., Çifçi, I. & Özbek, R. İ. (2015). İhracata dayalı büyüme hipotezi: Türkiye uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 691-720.
• Lee, C. H.,& Huang, B. N. (2002). The relationship between exports and economic growth in East Asian countries: A multivariate threshold autoregressive approach. Journal of Economic Development, 27(2), 45-68.
• Moroke, N. D.,& Manoto, M. (2015). How applicable is the export-led growth and import–led growth hypothesis to South African economy? The VECM and causality approach. Journal of Governance and Regulation, 4(2),15-25.
• Mujahid, N.,Begam, A., Shamshir, M., Zeb, A., & Phil, M. (2019). Import-led growth hypothesis: A casestudy of Pakistan. Journal of Economics and Sustainable Development, 10(8), 20-28.
• Panta, H., Devkota, M. L., & Banjade, D. (2022). Exports and imports-led growth: Evidence from a small developing economy. Journal of Risk and Financial Management, 15(1), 1-14.
• Pawlos, S. (2004). The relationship between import and GDP growth in Ethiopia: An empirical analysis. https://eea-et.org/wp-content/uploads/2023/03/Sewasew-Pawlos-THE-RELATIONSHIP-BETWEEN-IMPORT-AND-GDP.pdf
• Subhan, M., Alharthi, M., Alam, M. S., Thoudam, P., & Khan, K. (2021). Relationship between exports, economic growth and other economic activities in India: Evidence from VAR model. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(12), 271-282.
• Şahin, D., & Durmuş, S. (2018). Türkiye'de dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisinin analizi. Journal Of International Social Research, 11(60), 1114-1122.
• Taştan, H. (2010). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin spektral analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 87-98.
• Usman, M., Kamran, H. W., & Khalid, H. (2012). Impact of exports on economic growth-A case of Luxemburg. Information Management and Business Review, 4(1), 1-7.
• Worldbak, (2023). https://data.worldbank.org/indicator
• Yenisu, E. (2019). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1175-1193.
• Yilmaz, E., & Sensoy, F. (2022). The relationship between growth and exports: what if the impact is negative? Evidence from Turkey. Journal of Economics Finance and Accounting, 9(3), 104-112.
• Yıldız, E. B., & Berber, M. (2011). İthalata dayalı büyüme: 1989–2007 Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 165-179.