Understanding the 100th Anniversary of the Republic: The Republic and Opening Public Sphere to Women

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: Cumhuriyet’in 100. Yılında Türkiye'nin İktisadi ve Siyasi Gelişimi, 76 - 90, 29.10.2024

Sıla Sabancılar Eren

Öz

Abstract
Purpose: The aim of this study is to evaluate the contribution of the republic to the representation of women in the public sphere in the centenary year of the republic.
Methodology: Since the study is an investigation on Turkish Political Life, it was completed with qualitative research technique. Basic sources in the field were tried to be accessed and data related to the period were utilized.
Findings: It was concluded that both republican modernization and the women's movement inherited from the Ottoman Empire had a significant contribution to the representation of women in the public sphere.
Limitations: The development process of the public sphere and the distinction between public and private spheres are generally limited in Turkey. The fact that the boundaries of these areas are sometimes intertwined has made it difficult to delimit the subject.
Originality/Value: The study is unique in that it analyzes women through the republic and the public sphere. On the other hand, the study offers a holistic analysis since it deals with women's representation in the public sphere with its legal, political, economic and cultural dimensions.

Anahtar Kelimeler

Republic, Woman, Public Sphere

100. Yılında Cumhuriyeti Anlamak: Cumhuriyet ve Kamusal Alanın Kadınlara Açılması

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, cumhuriyetin yüzüncü yılında, kadınların kamusal alanda temsil edilebilmesinde cumhuriyetin katkısını değerlendirmektir.
Yöntem: Çalışma, Türk Siyasal Hayatı üzerindeki bir inceleme olduğundan, nitel araştırma tekniğiyle tamamlanmıştır. Alandaki temel kaynaklara erişilmeye çalışılmış, döneme ilişkin verilerden faydalanılmıştır.
Bulgular: Kadınların kamusal alanda temsil edilmesinde hem cumhuriyet modernleşmesinin hem de Osmanlı Devleti’nden devralınan kadın hareketinin önemli bir katkısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sınırlılıklar: Kamusal alanın gelişim süreci ve kamusal-özel alan ayrışması Türkiye’de genel olarak sınırlılıklar içermektedir. Bu alanların sınırlarının zaman zaman iç içe geçmesi konunun sınırlandırılmasını zorlaştırmıştır.
Özgünlük/Değer: Çalışma cumhuriyet ve kamusal alan üzerinden kadınları incelediği için özgün bir niteliğe sahiptir. Diğer yandan çalışmada kadınların kamusal alanda temsili, hukuksal, siyasal, ekonomik ve kültürel boyutlarıyla ele alındığından bütünlüklü bir analiz imkanı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Kadın, Kamusal alan

Kaynakça

• Anthias, F., & Yuval-Davis, N. (1989). Woman-nation-state. Springer, Macmillan New York, https//doi.org/: 10.1007/978-1-349-19865-8.
• Arat, Y. (2000). From Emancipation To Liberation: The Changing Role of Women in Turkey’s Public Realm. Journal of International Affairs, 54(1), 107–123. http://www.jstor.org/stable/24357691.
• Arat, Z. F. (1998). “Kemalizm ve Türk kadını”, 51-70, Kadıoğlu A. “ Cinselliğin inkarı: büyük toplumsal projelerin nesnesi olarak Türk kadını”, 94, (Der. Ayşe Hacımirzaoğlu) 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları.
• Arığ, A. S. (2006). Türklerde kıyafetin kısa tarihi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 22 (64-65-66), 141-160, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/680789.
• Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun (1934). No: 2596, Sayı: 2879.
• Bedir, A. 1923 Türkiye İktisat Kongresi’nde Türk Kadını. History Studies, 15(Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı), 187-202, https://doi.org/10.9737/historystudies.1345939.
• Berktay, F. (2020). dünden bugüne “nafile biraderlik sözleşmesi”; Koyuncu Lorosdağı, B. “yasal eşitlikçi siyasal hak talepleri ekseninde türkiye'de liberal feminizmin serencamı”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. Vol. 10. Feminizm. Ed. By Feryal Saygılıgil and Nacide Berber. İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2016). Cereyanlar: Türkiye'de Siyasi İdeolojiler: Türkiye’de Siyasî İdeolojiler. İletişim yayınları.
• Bozkurt, G. (1991). Atatürk’ün hukuk alanında getirdikleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8(22), 45-53.
• Cihan, E. (2011). Atatürk hukuk devrimi üzerine. Journal of Istanbul University Law Faculty, 48(1-4), 183-194, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/95920.
• Çakır, S. (2021). Osmanlı kadın hareketi, Metis Yayınları.
• Çakır, S. (2019). Erkek klubünde siyaset, Sel Yayıncılık.
• Çavdar, T. (2013). Türkiye’nin demokrasi tarihi (1839-1950) (5. Baskı), İmge Kitabevi.
• Demir, F. (2008). Tarihsel süreç içinde kadın hakları ve kadının çalışma hayatı içindeki yeri. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 21(4), 8-24.
• Dietz, M. G. (1987). Context is all: Feminism and theories of citizenship. Daedalus, Vol. 116, No. 4, pp.1-24, https://www.jstor.org/stable/20025121.
• Dönmez, C. (2011). Atatürk ve harf inkılabı. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27(79), 37-70, https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/44070/543015.
• Ergin, O. N. (1977). Türkiye maarif tarihi, C.I-II, İstanbul.
• Gökberk, M. (2018). Aydınlanma felsefesi, devrimler ve Atatürk. Kırmızı Kedi Yayınevi.
• İçli, T. (1992). Atatürk ve Türk Kadını. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 9 (25), 67-72, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1171082.
• Başvekalet İstatistik Genel Direktörlüğü. (1935). 1935 genel nüfus sayımı türkiye nüfusu vilâyet, kaza, şehir ve köyler itibarile muvakkat rakkamlar, Ulus Basımevi.
• Erdem, A. R. (2015). Atatürk’ün kadına ve kadın eğitimine verdiği önem. Belgi Dergisi, (9), 1266-1277, https://dergipark.org.tr/en/pub/belgi/issue/35050/388794.
• Erdoğru, M. A. (1999). Mustafa Kemal Atatürk ve cumhuriyet fikri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 15(43), 219-228, https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/61068/907332.
• Ersöz, A. G. (2015). özel alan/kamusal alan dikotomisi: kadınlığın" doğası" ve kamusal alandan dışlanmışlığı. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1), 80-102, https://doi.org/10.18490/sad.56696.
• Ertan, T. F. (2000). Cumhuriyet kimliği tartışmasının bir boyutu: soyadı kanunu. Kebikeç İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi, 10, 255-272.
• Ertan, T. F. (1999). Atatürk, cumhuriyet ve hukuk sistemi. Erdem, 11(33), 743-757, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/687282.
• Ertuğrul, G. (1991). Atatürk ve kadın hakları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8(22), 55-66, https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/55151/755973.
• Gökalp, Z. (2019). Türkçülüğün esasları (Vol. 61). Ötüken Neşriyat.
• Habermas, J. (2004). Kamusal Alan (çev. Meral Özbek), Hil Yayınları.
• İş Kanunu. (1936). No: 3008, Sayı: 3330.
• Kandiyoti, D. (1991). End of Empire: Islam, Nationalism and Women in Turkey. In: Kandiyoti, D. (eds) Women, Islam and the State. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1007/978-1-349-21178-4_2.
• Kandiyoti, D. A., & Kandiyoti, D. (1987). Emancipated but Unliberated? Reflections on the Turkish Case. Feminist Studies, 13(2), 317–338. https://doi.org/10.2307/3177804.
• Kenevir, F. (2019). Salahaddin Asım’ın penceresinden kadın, din ve toplum. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 306-314, https://dergipark.org.tr/en/pub/diclesosbed/issue/61629/920430.
• Koçak, D. (2019). 17 Şubat 1926’da kabul edilen türk medeni kanunu’na göre türk kadınının hak ve özgürlükleri. Atatürk Dergisi, 8(1), 79-98, https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniad/issue/47246/595196.
• Kurnaz, Ş. (2011). Yenileşme sürecinde türk kadını (1839-1923). Ötüken Yayınları.
• Kurnaz, Ş. (1996). Milli mücadele'de türk kadını. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 12(34), 257-268, https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/61231/908716.
• Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923). TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Kurt, S. K. (2015). II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı kadın dergilerinde aile ve evlilik algısı. Belleten, 79(286), 1073-1098, https://doi.org/10.37879/belleten.2015.1073.
• Makal, A. (2011). Türkiye’de 1950-1965 döneminde ücretli kadın emeğine ilişkin gelişmeler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(02), https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36256.
• Makal, A. (2010). “Türkiye’de erken cumhuriyet döneminde kadın emeği”. Çalışma ve Toplum, ss.13-40, https://dergipark.org.tr/en/pub/ct/issue/71792/1155135.
• Mert, M. (2006). Osmanlı’dan cumhuriyet’e geçiş sürecinde ahmet ağaoğlu’nun dinî düşünceleri. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(10), 7-27, https://dergipark.org.tr/en/pub/hititilahiyat/issue/7695/100814.
• Özer, S. (2013). Kadına seçme ve seçilme hakkı verilmesinin türk kamuoyundaki yankıları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29(85), 131-168, https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/44059/542844.
• Özdemir, N. (2021). Milli mücadele dönemi mitinglerinde türk kadını. Belgi Dergisi, (21), 1-22, https://doi.org/10.33431/belgi.769611.
• Özdemir, N. (2014). Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması üzerine yapılan kutlamalar. History Studies, ss.1-15.
• Öztürk, C. (2023). Atatürk döneminde eğitim-öğretim, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ataturk-doneminde-egitim-ogretim/ (E.T. 14/11/2023).
• Öztürk, C. (2014). Türkiye cumhuriyeti’nde eğitim, eğitim tarihi (Ed. M.Şişman), Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sancar, S. (2022). Türk Modernleşmesinin cinsiyeti: erkekler devlet, kadınlar aile kurar: erkekler devlet, kadınlar aile kurar. İletişim Yayınları.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız İktidar, Metis Yayınları.
• Sarısaman, S. (1998). Cumhuriyetin ilk yıllarında kadın kıyafeti meselesi. Atatürk Yolu Dergisi, 6(21), https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/20679.
• Somel, S.A. (2000). Osmanlı modernleşme döneminde kız eğitimi, Kebikeç Dergisi, (10), ss.223-238. Soyadı Kanunu (1934). No: 2525, Sayı: 2741.
• Tamer, A., & Çavlin, A. (2007). 1927 nüfus sayımının türkiye de ulus devlet inşasındaki yeri basında yansımalar. Nüfusbilim Dergisi, 26, ss.73-88, https://dergipark.org.tr/en/pub/nufusbilim/issue/22964/245734.
• Tokuroğlu, B. (2004). Özgürleşemeyen Kadın. Odak Yayınevi.
• Toprak, B. (2005). Secularism and ıslam: the building of modern turkey. Macalester International, 15(1), 9. https://digitalcommons.macalester.edu/macintl/vol15/iss1/9.
• Toprak, Z. (2022). Türkiye’de kadın özgürlüğü ve feminizm (1908-1935), İş Bankası Kültür Yayınları. Türk Ocakları, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/turk-ocaklari/?pdf=3288, 10/05/2024.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu (1928). No: 312, Sayı 904.
• Tongul, N. (2004). Türk harf inkılâbı. Atatürk Yolu Dergisi, 9(33).
• Umumi Hıfzısıhha Kanunu (1934). No: 1593, Sayı: 1489.
• Yazıcı, N.; Yazıcı, N. (2023). “Atatürk ve Hukuk Devrimi”, Atatürk Ansiklopedisi (içinde) Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/, (E.T.: 08/11/2023).
• Yıldız, H. (2015). Türkiye’de kadınların siyasi haklar mücadelesi ve Nakiye Elgün. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yükselbaba, Ü. (2017). Kadın, kamusal alan ve hukuk. Tekin Yayınevi.