Classification of Provinces in Türkiye According to Gender Equality

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 30, 19 - 35, 30.05.2024

Şebnem Zorlutuna

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1425191

Öz

Purpose: The purpose of this research is to examine how the provinces in Turkey are clustered according to gender equality indicators and the statistical significance of the relationship between the indicators and the clusters.
Design/Methodology: In the study, data from the district-level Gender Equality Index, which was created by YANındaYIZ Association from 4 sub-dimensions and 27 indicators, was used. The appropriate number of clusters was determined with the Silhouette Index and the provinces were classified with K-Means Clustering Analysis according to their similarities.
Findings: In the classifications made for the general index and its sub-dimensions, provinces are divided into two clusters. In the classification, eastern and western provinces are separated from each other and gender equality is seen to be higher in western provinces. However, according to the health and sports dimension, it is seen that the inequality changes direction compared to other dimensions and the general index, that is, this inequality is higher in the western provinces.
Limitations: The limitations of the research are that the districts with a population of 100,000 and above were used while creating the index, and the districts with the highest population of the provinces that did not have a district with a population of over 100,000 were used.
Originality/Value: Most of the studies show gender equality at the country level. In other words, it shows by aggregating different social situations (such as access to education, political participation, employment level) distributed in different geographies within the country. The unique value of the research is that each social situation listed is classified with reliable data on what actually happens locally.

Anahtar Kelimeler

K-Means Cluster Analysis, Silhouette Index, Gender, Gender Equality

Türkiye’de İllerin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Göre Sınıflandırılması

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Türkiye’deki illerin toplumsal cinsiyet eşitliği göstergelerine göre nasıl kümelendiğini ve göstergelerin kümelerle arasındaki ilişki durumunun istatistiksel anlamlılığını incelemektir.
Tasarım/Yöntem: Çalışmada, YANINDAYIZ Derneğince 4 alt boyut ve 27 göstergeden oluşturulan ilçe düzeyinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksine ait veriler kullanılmıştır. Silhouette İndeksi ile uygun küme sayısı belirlenerek iller benzerliklerine göre K-Ortalama Kümeleme Analizi ile sınıflandırılmıştır.
Bulgular: Genel endeks ve alt boyutları için yapılan sınıflamalarda iller iki kümeye ayrılmaktadır. Sınıflamada doğu ve batı illeri birbirinden ayrılmakta ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin batı illerinde daha yüksek olduğu görülmektedir. Ancak, sağlık ve spor boyutuna göre, eşitsizliğin diğer boyutlara ve genel endekse göre yön değiştiği yani batı illerinde bu eşitsizliğin daha yüksek olduğu görülmektedir.
Sınırlılıklar: Endeks oluşturulurken 100.000 ve üzeri nüfusa sahip ilçeler, 100.000 üzeri nüfusa sahip ilçesi olmayan illerin ise en fazla nüfusu olan ilçelerinin kullanılması araştırımın sınırlılıklarıdır.
Özgünlük/Değer: Yapılan çalışmaların geneli toplumsal cinsiyet eşitliğini ülke düzeyinde göstermektedir. Yani ülke içerisinde farklı coğrafyalarda farklı dağılmış toplumsal durumları (eğitime erişim, siyasal katılım, istihdam düzeyi gibi) toplulaştırarak göstermektedir. Sayılan her bir sosyal durumun yerelde gerçekte ne olduğuna ilişkin güvenilir veriyle sınıflama yapması araştırmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

K-Ortalamalar Kümeleme Analizi, Silhouette İndeksi, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Kaynakça

• Akkaş, İ. (2019). ”Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı”, Ekev Akademi Dergisi Özel Sayısı, 97-118. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/330786/
• Bardakçı, Ş. ve Oğlak, S. (2022). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ve Türkiye. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 71-90. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2325457
• Bhasın, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet. ( K. AY, Çev.). İstanbul: Kadav Yayınları.
• Blashfıeld, R.K. and Aldenferder, M.S. (1978). The Literature on Cluster Analysis. Multivariate Behavioral Research,13, 271-295. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr1303_2
• Caliński, T. and Harabasz, J. (1974). A Dendrite Method for Cluster Analysis. Communications in Statistics-Theory and Methods, 3(1), 1-27. https://doi.org/10.1080/03610927408827101
• Çakmak, Z., Uzgören, N. ve Keçek, G. (2005). Kümeleme Analizi Teknikleri İle İllerin Kültürel Yapılarına Göre Sınıflandırılması ve Değişimlerinin İncelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 15-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4754/65301
• Davies, D. L. and Bouldin, D. W., (1979), A Cluster Separation Measure, IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence PAMI-1 (2), 224–227. https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=4766909
• Demirdirek, H. ve Şener, Ü. (2014). 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi 2014. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/926
• Demirkale, Ö. ve Özarı, Ç. (2020). K-Ortalamalar Kümeleme Yöntemi İle Temel Makroekonomik ve Finansal Göstergeler İle Değerlendirilmesi: Kırılgan Beşli Ülkelerinin Örneği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 22-32. https://doi.org/10.29106/fesa.649176
• Dökmen, Y. Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Ecevit, Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları. https://ceidizler.ceid.org.tr/dosya/toplumsal-cinsiyet-esitliginin-temel-kavramlaripdf.pdf
• Kalkan, S. B. (2018). Türkiyede’ki İllerin Kadın Temsiliyetine Göre Kümelenmesi: Optimal Ölçeklemeye Dayalı Kümeleme Analizi Yaklaşımı. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(4), 90-98. https://www.acarindex.com/pdfs/1116118
• Kavas Urul, A. (2016). 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi, 2016. http://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/384
• Kavas, A. (2018). Karşılaştırmalarla 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi-2018. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/927
• Krzanowski, W.J. and Lai, Y.T., (1985). A Criterion for Determining The Number of Groups in A Data Set Using Sum of Squares Clustering, Biometrics, 44, 23-44. https://doi.org/10.2307/2531893 https://www.jstor.org/stable/2531893
• Oakley, A. (1972) Sex, Gender and Society. New York: Harper and Row.
• Ökten, Ş. (2009). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2/8, 302-312. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/toplumsal-cnsyet-ve-ktdar-gneydou-anadolu-blgesnn-toplumsal-cnsyet-dzen-gender-and-power-the-system-of-gender-in-southea.pdf
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33, 93-112. https://doi.org/10.21560/spcd.03093
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (4. Baskı). Eskişehir: Kaan Yayınları.
• Rousseuw, P.J., (1987) Silhouettes: A Graphical Aid to The Interpretation and Validation of Cluster Analysis, Journal of Computational And Applied Mathematics, 20, 53-65. DOI:10.1016/0377-0427(87)90125-7
• Sarp Üner, “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi”, T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, 2008. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1520402632-7.Karsilastirmalarla_81_Il_Icin_Toplumsal_Cinsiyet_Esitligi_Karnesi_2018.pdf
• Selim, S. ve Ok, B. N. Türkiye’de Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Mekânsal Etkileşim: İl Düzeyinde Bir Analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (54), 367-389. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116990
• Şeker, M., Akduran, Ö., Saldanlı, A. ve Bektaş, H. (2020). İlçe Düzeyinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi - Türkiye, 81 İl, 234 İlçe. YANINDAYIZ Derneği. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/1084
• Şenol, A. ve Karacan, H. (2020). Kd-Tree and Adaptive Radius (KD-AR Stream) Based Real-Time Data Stream Clustering. Journal of The Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35(1), 337-354. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.467226
• Tatlıdil, H. (2002). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Akademi Matbaası.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü (2008), Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008- 2013, Ankara: Fersa Baskı. (Erişim Tarihi: 17 Mart 2023)
• Yüksel, Y. D. (1999). “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Televizyon Dizilerinde Yansımaları”, Kurgu Dergisi, 16, 67-81. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116990