Comparison of Financial Performances of Participation Banks and Deposit Banks during the COVID-19 Pandemic Process: The Case of Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 31, 519 - 536, 28.11.2024

Melek Nur Osanmaz , Ömer Faruk Rençber , İbrahim Halil Ekşi

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1332050

Öz

Abstract
Purpose: The purpose of this study is to compare the financial performances of participation banks and deposit banks during the COVID-19 epidemic, which affected the whole world, and to reveal how much they were affected by the epidemic.
Design/Methodology: The PROMETHEE method is a quantitative decision-making technique used to select the best among alternatives, to rank the alternatives or to make a pairwise comparison according to the predetermined preference criteria. Therefore, The PROMETHEE method (Prefence Ranking Organization Method for Enrichment Evaluations), which is one of the many decision making techniques, was used in the study. Three participation banks and three deposit banks were selected as samples in the study.
Findings: The performances selected banks based on capital adequacy, asset quality, liquidity, and profitability between 2018 and 2021 were examined. According to the results of this study, whereas it is concluded that Kuveyt Türk, QNB Finansbank, and Türkiye Finans were positively affected by the epidemic process and their rankings increased as a result of the analysis, ING Bank and Türk Ekonomi Bankası were negatively affected and their rankings decreased.
Limitations: The most important limitation of this study, which reveals how the financial performances of banks are affected during the COVID-19 pandemic process, is still the continuation of the pandemic process.
Originality/Value: It has been a matter of curiosity to what extent COVID-19, which deeply affects the economy, affects banks. Banks are one of the most important institutions of financial markets. The study clarifies an important and curious subject. Filling this important gap in the literature constitutes the original value of the research.

Anahtar Kelimeler

Participation Banks, Deposit Banks, COVID-19, PROMETHEE Method

COVID-19 Pandemi Sürecinde Katılım Bankaları ve Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türkiye Örneği

Öz

Amaç: Yapılan bu çalışmada amaç, tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını sürecinde katılım bankaları ile mevduat bankalarının finansal performanslarının karşılaştırmasını yaparak salgından ne düzeyde etkilendiklerini ortaya koymaktır.
Tasarım/Yöntem: PROMETHEE yöntemi alternatifler arasında en iyisini seçebilmek, alternatifleri sıralamak veya önceden belirlemiş tercih kriterine göre ikili karşılaştırma yapabilmek amacıyla kullanılan nicel karar verme tekniğidir. Bundan dolayı çalışmada çok karar verme tekniklerinden biri olan PROMETHEE yöntemi (Prefence Ranking Organization Method for Enrichment Evaluations) kullanılmıştır. Çalışmada üç katılım bankası ile üç mevduat bankası örneklem olarak seçilmiştir.
Bulgular: Seçilen bankaların 2018 ve 2021 yılları arasındaki sermeye yeterliliği, aktif kalitesi, likidite ve kârlılığa dayalı performansları incelenmiştir. Çalışmanın sonucuna göre; Kuveyt Türk, QNB Finansbank ve Türkiye Finans’ın salgın sürecinden olumlu etkilenip analiz sonucundaki sıralamalarının yükseldiği, ING Bank ve Türk Ekonomi Bankası’nın ise olumsuz etkilenip sıralamalarının gerilediği görülmektedir.
Sınırlılıklar: COVID-19 pandemi sürecinde bankaların finansal performanslarının nasıl etkilendiğinin ortaya konulduğu bu çalışmanın en önemli kısıtı halen pandemi sürecinin devam etmesidir.
Özgünlük/Değer: Ekonomiyi derinden etkileyen COVID-19’un bankaları ne derece etkilediği merak konusu olmuştur. Çünkü finansal piyasaların en önemli kurumlarından biri bankalardır. Çalışma önemli ve merak edilen bir konuya açıklık getirmektedir. Literatürde var olan bu önemli boşluğu doldurması araştırmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankaları, Mevduat Bankaları, COVID-19, PROMETHEE Yöntemi

Kaynakça

• Aktaş, M., & Darwish, Z. (2021). Türkiye'de Katılım ve Kamu Bankacılık Sektörlerinin Performans Analizi. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 285-299. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2078588
• Akyüz, F., Soba, A. Ş., & Yeşil, T. (2020). Katılım Bankalarının CAMELS Analizi Yöntemiyle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 145-166. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1162465
• Albaraka Türk Katılım Bankası. (2024). Erişim adresi: https://www.albaraka.com.tr/documents/yatirimci-iliskileri/faaliyet-raporlari/2022-faaliyet-raporu.pdf
• Aydemir, R., Kadıoğlu, M. K., & Övenç, G. (2022). Türkiye’deki Geleneksel ve Katılım Bankacılığının Karşılaştırmalı Analizi: Ücret ve Komisyon Gelirleri, Mevduat Faizleri ve Kârlılık. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 78-105. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2117159
• Ayrıçay, Y., Yardımcıoğlu, M., & Demir, B. (2015). Mevduat ve Katılım Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması. 1-18. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/download/article-file/107712
• Bağcı, H., & Rençber, Ö. F. (2014). Kamu Bankaları ve Halka Açık Özel Bankaların Promethee Yöntemi ile Kârlılıklarının Analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39-47. http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/tr/download/article-file/209407
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu. (2024). Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Kurulus/Liste/77
• Çöllü, D. A. (2021). Katılım bankaları mı? Geleneksel bankalar mı? COVID-19 salgınının finansal performans üzerindeki etkisine ilişkin bir değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 477-488. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1568716
• Doğan, M. (2021). Covid-19 Öncesi ve Sonrası Dönemlerinde Tarım, Sanayi ve Turizm Sektörleri Kamu, Mevduat ve Katılım Bankalarının Kredi Performanslarına Etkisi. Academic Knowledge, 249-266. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1956497
• Dünya Sağlık Örgütü. (2024). Erişim adresi: https://covid19.who.int/
• Eke, V., & Sevinç, H. (2021). Türkiye’deki Katılım Bankalarının Etkinlik Analizi: Özel ve Kamu Bankalarına Dayalı Bir Karşılaştırma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 434-451. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1976314
• Ersoy, H., Gürbüz, A. O., & Erdoğan, M. F. (2020). COVID 19'un Türk Bankacılık ve Finans Sektörü Üzerine Etkileri, Alınabilecek Önlemler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 146-173. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1165951
• Ertürkmen, G., & Bolat, İ. (2020). Türkiye'deki Özel Sermayeli Mevduat Bankaları ile Katılım Bankalarının Aktif Kalitesi ve Karlılık Oranlarının Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma. R&S- Research Studies Anatolia Journal, 19-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/953347
• Güler, S. (2019). Banka Karlılık Oranlarının Panel Veri Analizi İle Değerlendirilmesi: Türkiye'de Faaliyet Gösteren Mevduat ve Katılım Bankalarının Araştırılması. İzmir Democracy University Social Sciences Journal Idusos, 173-190. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/913426
• Gürçay, H. R., & Çakan, C. D. (2022). COVID 19 Sürecinde Katılım Bankaları ile Özel Mevduat Bankalarının Performans Değerlendirmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Ugulamaları Dergisi, 1-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2226771
• ING Bank. (2024). Erişim adresi: https://www.ing.com.tr/tr/ing/hakkimizda/senhayatiniyasa
• Kahraman, Y. E. (2020). Katılım Bankacılığının Türkiye’deki Gelişimi ve Geleceği. Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 55-71. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1250507
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2024). Erişim adresi: https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal-bilgileri/4028e4a1415f4d9b01416003716f3d03
• Korkmaz, G., Taş, Y., & Zeytinoğlu, E. (2019). Katılım Bankaları ve Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türk Bankacılık Üzerine Bir Araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 666-680. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/678276
• Kuveyt Türk Katılım Bankası. (2024). Erişim adresi: https://www.kuveytturk.com.tr/medium/document-file-6790.vsf
• Osanmaz, M. N. (2020). Katılım Bankacılığında Ürün Çeşitliliğinin Değerlendirilmesi ve Geleneksel Bankacılık Uygulamaları ile Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Önal, S., Eraslan, S., & Özdoğan, H. A. (2021). Türkiye'deki Özel ve Kamu Katılım Bankalarının 2015-2020 Dönemi Karlılıklarının Oran Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. 109-124. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/download/article-file/1672825
• Özbek, Ö. E., Hazar, A., & Babuşcu Ş., (2021). COVID-19 Öncesi ve Sonrası Türk Bankacılık Sektörünün Bankometer Yöntemi İle Analizi. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7-26. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2076616
• QNB Finansbank. (2024). Erişim adresi: https://www.qnbfinansbank.com/medium/document-file-3709.vsf
• Rençber, Ö. F. (2018). İllerin Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişliklerine Göre Sıralanması: Promethee Yöntemi ile Örnek Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 293-312. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/475287
• Şekeroğlu, S., & Özer, K. (2017). Bankacılık Sektöründe Yükselen Değer: Katılım Bankacılığı. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 15-25. https://www.acarindex.com/pdfs/6237
• Tuncay, M. (2018). Katılım Bankaları ile Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 160-176. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/455316
• Türk Ekonomi Bankası. (2024). Erişim adresi: https://www.teb.com.tr/UPLOAD/PDF/2022/bagimsiz-denetim/TEB%20Faaliyet%20Raporu%202022.pdf
• Türkiye Bankalar Birliği. (2024). Erişim adresi: https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59
• Türkiye Bankalar Birliği. (2024). Erişim adresi: https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp
• Türkiye Finans Katılım Bankası. (2024). Erişim adresi: https://www.turkiyefinans.com.tr/Lists/FinansalRaporlar/Attachments/72/TURKIYE_FINANS_TR22_Final.pdf
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2024). Erişim adresi: https://tkbb.org.tr/sayfa/yayinlar/tkbb-yayinlari
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2024). Erişim adresi: https://tkbbegitim.org.tr/Documents/Turk_Finans_Sisteminde_Katilim_Bankaciligi-Mart_2021_REVIZE_25.06.2021.pdf
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2024). Erişim adresi: http://veripetegi.tkbb.org.tr/
• Yurttadur, M. (2021). COVID 19 Pandemisinin Katılım Bankalarının Karlılıklarına Etkileri. Nevşehir Haci Bektaş Veli Üniversitesi Dergisi, 2285-2297. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2024796
• Yurttadur, M., & Demirbaş, H. (2017). Türkiye’de Bulunan Katılım Bankaları ve Özel Sermayeli Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması. İGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 89-117. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/358145