Testing the Marshall-Lerner Condition and J Curve on the Turkish Economy: 2013-2024

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 33, 706 - 720, 09.12.2025

Atilla Aydın , Selim Aykaç

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1636083

Öz

Purpose: The aim of this study is to analyse the effect of monetary policies on foreign trade in Turkey after the introduction of the floating exchange rate by using the Marhall-Lerner condition and the J curve.
Design/Methodology: Secondary data sources of the CBRT, the World Bank and the OECD were utilised in the study. The study consists of monthly data from 2013:1- 2024:6. Fourier type unit root, cointegration tests and AARDL method are used in the study.
Findings: As a result of the analyses, it has been observed that the sum of export and import demand elasticities in Turkey does not satisfy the Marshall-Lerner condition and the trend of foreign trade in the long run does not satisfy the characteristics of the J curve. In sum, it is observed that Marshall-Lerner condition and J curve are not fulfilled in Turkey between the relevant years.
Limitations: The limitation of the study is the analysis of Turkey's direct exports and imports with Spain and the use of data between 2013:1-2024:6.
Originality/Value: It is observed that most of the studies in this field have been conducted by analysing the fixed exchange rate period. It is also seen that different analysis methods are used in the studies. This study is of value in terms of the time period taken as a basis and the analysis methods used.

Anahtar Kelimeler

Marshall-Lerner condition , J curve , Fourier functions , AARDL

Türkiye Ekonomisi Üzerinde Marshall-Lerner Koşulu ve J Eğrisinin Test Edilmesi: 2013-2024

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de dalgalı kur dönemine geçildikten sonra uygulanan para politikalarının dış ticarete etkisini Marhall-Lerner koşulu ve J eğrisi kullanarak incelemektir.
Tasarım/Yöntem: Araştırmada TCMB, Dünya Bankası ve OECD’nin ikincil veri kaynaklarından yararlanılmıştır. Çalışma 2013:1- 2024:6 olmak üzere aylık verilerden oluşmaktadır. Çalışmada yöntem olarak Fourier tipi birim kök, eşbütünleşme testleri ve AARDL yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular: Analizler sonucunda; Türkiye’de ihracat ve ithalat talep esneklikleri toplamının Marshall-Lerner koşulunu sağlamadığı, yine uzun dönemde dış ticaretin eğiliminin J eğrisinin özelliklerini sağlamadığı görülmüştür. Özetle, ilgili yıllar arasında Türkiye’de Marshall-Lerner koşulu ve J eğrisinin sağlanamadığı görülmüştür.
Sınırlılıklar: Türkiye’nin doğrudan İspanya ile yaptığı ihracat ve ithalatın incelenmesi, aynı zamanda 2013:1-2024:6 yılları arasındaki verilerin kullanılması çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır.
Özgünlük/Değer: Bu alanda yapılmış olan çalışmaların çoğunlukla sabit kur dönemini inceleyerek yapıldığı görülmektedir. Yine çalışmalarda farklı analiz yöntemlerinden yararlanıldığı görülmektedir. Bu çalışma; baz alınan zaman dilimi ve kullanılan analiz yöntemleri açısından değer oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Marshall-Lerner koşulu , J eğrisi , Fourier fonksiyonları , AARDL

Kaynakça

• Alemu, A. M., & Sang, L. J. (2014). Examining the Effects of Currency Depreciation on Trade Balance in Selected Asian Economies. International Journal of Global Business, 7(1), 59-76, https://openurl.ebsco.com/EPDB%3Agcd%3A11%3A1526475/detailv2?sid=ebsco%3Aplink%3 Acrawler&id=ebsco%3Agcd%3A97543408&crl=f&link_origin=www.google.com.
• Andersson, A., & Styf, S. (2010). How Does a Depreciation in the Exchange Rate Affect Trade Over Time?. (Bachelor’s Thesis Within Economics). Sweden: Jönköping University.
• Arize, A. C. (1994). Cointegration Test of a Long-Run Relation Between the Real Effective Exchange Rate and the Trade Balance. Internatıonal Economıc Journal, 8(3), 1-9, http://doi.org/10.1080/10168739400000001
• Aslan, M. B. (2017). Türkiye-Almanya Dış Ticaretinde Döviz Kuru ve Gelir Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Kesit Akademi Dergisi, (7), 389-406, http://doi.org/ 10.18020/kesit.1131 Aslan, M. B. (2023). Türkiye ile ABD Arasındaki Dış Ticarette Marshall Lerner Kuralının Geçerliliği: Ekonometrik Bir Analiz. Ekonomi Yönetim Politika, 1(1), 11-22, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3141570.
• Ay, A., Üçler, G., & Koçak, İ. (2009). Reel Döviz Kuru Dalgalanmalarının Dış Ticareti Üzerine Etkisinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Analizi: 1996-2006 Türkiye Örneği. S.Ü. İ.İ.B.F Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(17), 151-168, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/289236.
• Bahmani- Oskooee, M., & Kantipong, T. (2001). Bilateral J-Curve Between Thailand and Her Trading Partners. Journal of Economic Development, 26(2), 107-117, https://jed.cau.ac.kr/archives/26- 2/26-2-8.pdf.
• Bahmani-Oskooee, M. (1985). Devaluation and the J-Curve: Some Evidence from LDC’s. The Review of Economics and Statistics, 67(3), 500-504, https://taskin.bilkent.edu.tr/teach/302_11/Bahmani_oskooee_1985.pdf.
• Bahmani-Oskooee, M., & Alse, J. (1994). Short-run Versus Longrun Effects of Devaluation: Error Correction Modeling and Cointegration. Eastern Economic Journal, 20(4), 453–464, http://www.jstor.org/stable/40325598.
• Bahmani-Oskooee, M., & Brooks, T. J. (1999). Bilateral J-curve Between U.S. and Her Trading Partners. Weltwirtschaftliches Archiv, 135(1), 156-165, http://doi.org/10.1007/BF02708163.
• Bahmani-Oskooee, M., & Niroomand, F. (1998). Long-Run Price Elasticities and The Marshall-Lerner Condition Revised. Economics Letters, 61(1), 101-109, https://doi.org/10.1016/S0165- 1765(98)00147-5
• Bahtiyar, B., & Güdenoğlu, E. (2023). Türkiye’de Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisi: Zamana Göre Değişen Nedensellik Testlerinden Bulgular. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 454-481, http://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1222438
• Bakan, S., & Akkaya, O. (2018). Marshall-Lerner Koşulunun Türkiye Ekonomisinde İncelemesi: 1950- 2000 Dönemi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 325-331, http://doi.org/10.18506/anemon.452639.
• Beşer, M. K. (2011). Türkiye Dış Ticaretinde J-Eğrisi ve S-Eğrisi Dinamiklerinin Etkisi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Demirbaş, E. A. (2015). J Eğrisi Etkisine Dair Literatür Taraması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 107-122, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/365315.
• Göçer, İ., & Elmas, B. (2013). Genişletilmiş Marshall-Lerner Koşulu Çerçevesinde Reel Döviz Kuru Değişimlerinin Türkiye'nin Dış Ticaret Performansına Etkileri: Çoklu Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. BDDK, Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 7(1), 137-157, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1352250.
• Hameed, A., & Kanwai, S. (2009). Existence of a J Curve- The Cases of Pakistan. Journal of Economic Cooperation and Development, 30(2), 75-98, https://jecd.sesric.org/pdf.php?file=ART09020104- 2.pdf.
• Hamori, S. (2008). Trade Balances And The Terms of Trade ın G-7 Countrıes: Penal Coıntegratıon Approach. Applied Econometrics and International Development, 8(2), 14-22, https://www.usc.gal/economet/journals1/aeid/aeid822.pdf.
• Hepaktan, C. E. (2009). Türkiye’nin Marshall-Lerner Koşuluna İlişkin Parçalı Eşbütünleşme Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 39-55, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/146005.
• Işıl, G. (2024). The Effect of Real Effective Exchange Rate on Imports and Exports: An Application on Türkiye. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, (57), 65-80, http://doi.org/10.17740/eas.soc.2024.V57.05.
• Kösekahyaoğlu, L., & Karataşlı, İ. (2018). Türkiye – AB Dış Ticaretinde J Eğrisi Etkisi Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı), 831-844, https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/1036296.
• Karademir, C., Yazgan, Ş., & Ceylan, R. (2023). Döviz Kuru ve Ticaret Dengesi: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(59), 361-372, http://doi.org/10.30794/pausbed.1335878.
• Karamelikli, H. (2016). Türkiye’nin Dış Ticaret Dengesinde J-Eğrisi Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 389-402, http://doi.org/10.15869/itobiad.16089.
• Karluk, R. (2013). Uluslararası Ekonomi, Teori-Politika. İstanbul: Beta Yayınları.
• Khan, M. S. (1974). Import and Export Demand in Developing Countries. IMF Staff Papers, 21, 678- 693, http://doi.org/10.2307/3867130.
• Kılıç, İ. R., Özbek R. İ. (2024). "Türkiye İçin J-Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı." International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies 4(7), 112-128, https://ideastudies.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=56951#.
• Krugman, P., Obstfeld, M., & Melitz, M. (2017). Uluslararası İktisat Teori ve Politika (10. Baskı b.). (O. Özsoy, Çev.) Ankara: Palme Yayıncılık.
• Magee, S. P. (1973). Currency Contracts, Pass Through, and Devaluation. Brookings Papers of Economic Activity, 4(1), 303-325.
• Mahmud, S. F., Ullah, A., & Yücel, E. M. (2004). Testing Marshall-Lerner condition: a nonparametric approach. Applied Economics Letters, 11, 231–236, http://doi.org/0.1080/13504850410001674867
• Mike, F., Özaytürk, G., & Kızılkaya, O. (2022). Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi: Fourier Eşbütünleşme Testinden Yeni Bulgular. Sosyoekonomi, 30(52), 313-331, http://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2022.02.17
• Narayan, P. R. (2004). New Zealand’s Trade Balance: Evidence of The J-Curve and Granger Causality. Applied Economics Letters, 11, 351-354, http://doi.org/10.1080/1350485042000228187 Ogutu, G. O. (2014). Effects of The Real Exchange Rate on The Trade Balance in Kenya. (Master of Arts in Development Studies). Hague/Netherlands: International Institute of Social Studies.
• Özdemir, S., Topcu, M., & Emirmahmutoğlu, F. (2022). Bilateral J-Curve Between Turkey and the Eurozone Türkiye ve Avro Bölgesi Arasındaki İkili Ticarette J-Eğrisi. Mehmet Akif Ersoy İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 1420-1432, http://doi.org/10.30798/makuiibf.1097414
• Peker, O. (2007). Reel Döviz Kurunun Dış Ticaret Dengesi Üzerindeki Kısa ve Uzun Dönem Etkilerinin Ekonometrik Analizi: Türkiye Örneği. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Peker, O. (2008). Reel Döviz Kurunun Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 33-43, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/30192.
• Ratha, A., & Kang, E. (2012). Asian Financial Crisis and Korean Trade Dynamics. Economics Working Papers, 32(4) 1-35, http://doi.org/10.1111/coep.12057
• Rose, A. K., & Yellen, J. L. (1989). Is There a J-Curve? Journal of Manetary Economics, 24(1), 53-68, http://doi.org/10.1016/0304-3932(89)90016-0
• Salvatore, D. (2019). International Economics (Cilt 13th). Wiley.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama. İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Süllü, O., & Çelikkaya, S. (2024). Döviz Kuru Değişikliklerinin Batı Akdeniz Bölgesi İhracatı Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), 161-183, http://doi.org/ 0.61904/sbe.1520546
• Şimşek, M., & Kadılar, C. (2005). Türkiye'nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yöntemi ile Eşbütünleşme Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 144-152, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2151872.
• Ünal, A. E. (2021). İkili Dış Ticaret Dengesi ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye-Rusya Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 542-558, http://doi.org/ 10.25287/ohuiibf.736785.
• Vergil, H., & Erdoğan, S. (2009). Döviz Kuru-Ticaret Dengesi İlişkisi: Türkiye Örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 35–57, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1145077.
• Yamak, R., & Korkmaz, A. (2005). Reel Döviz Kuru Ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (2), 11-29, https://iupress.istanbul.edu.tr/journal/ekoist/article/reel-doviz-kuru-ve-dis-ticaret-dengesiiliskisi?id=427437.
• Yayar, R., Birol, Y. E., & Demir, Y. (2013). Türkiye’nin İhracat ve İthalat Talep Fonksiyonlarının Rusya ile Dış Ticareti Bağlamında Analizi. (s. 479-485). St. Petersburg: Russia: Internatıonal Conference on Eurasian Economies.
• Yılmaz, M. S., & Acar, M. (2024). Döviz Kuru Değişimlerinin Bilanço Etkisi ve Borç Dolarizasyonu: Türk Reel Sektörü Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Sosyoekonomi, 32(60), 427-444, http://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.02.20
• Zhang, Z. (1999). Foreign Exchange Rate Reform, the Balance of Trade and Economic growth: An Empirical Analysis for China. Journal of Economic Development, 24(2), 143-136, https://www.researchgate.net/publication/242605260_Foreign_Exchange_Rate_Reform_the_Ba lance_of_Trade_and_Economic_Growth_An_Empirical_Analysis_for_China.