LİSE ÖĞRENCİLERİNİN BİYOLOJİYE YÖNELİK TUTUM, ÖZ-YETERLİK VE AKADEMİK BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 170 - 187, 24.12.2018

Ali Derya Atik Şeref Tan Yakup Doğan Figen Erkoç

https://doi.org/10.31834/kilissbd.472973

Cited By: 3

Öz

Öğrencilerin biyoloji dersindeki akademik başarılarını etkileyen
faktörlerden biri öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutumları bir diğeri
biyoloji öz-yeterlikleridir. Bu araştırmada, öğrencilerin biyoloji dersine
yönelik tutum ve öz-yeterlik düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki
ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca tutum ve öz-yeterlik bağımsız
değişkenlerinde bağımlı değişken olan akademik başarının yordanma durumu
açıklanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu her sınıf seviyesinden
ve biyoloji dersi alan 148 [71; kız (%48), 77; erkek (%52)] lise öğrencisi
oluşturmaktadır. Katılımcılar, amaçsal seçkisiz örnekleme yöntemlerinden aykırı
durum örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Katılımcılara tutum ölçeği ve
öz-yeterlik ölçeği eş zamanlı olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde çift
serili korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre; kız
öğrencilerin erkek öğrencilere göre biyoloji dersinde daha başarılı oldukları
belirlenmiştir. Öğrencilerin biyoloji dersindeki akademik başarıları ile
biyoloji dersine yönelik tutumları arasında yüksek ve pozitif yönlü, akademik
başarıları ile biyoloji öz-yeterlik düzeyleri arasında da orta düzeyde ve
pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. İfade edilen iki bağımsız
değişken birlikte, öğrencilerin biyoloji akademik başarısındaki toplam
varyansın yaklaşık %73’ünü açıklamaktadır. Standardize edilmiş regresyon
katsayısına göre öğrenci başarısını yordamada yordayıcı değişkenlerden biyoloji
dersine yönelik tutumun (β = ,691) biyoloji öz-yeterlikten (β = ,204) 3,39 kat
daha önemli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji, tutum, öz-yeterlik, akademik başarı, lise öğrenciler

Kaynakça

• Adeyemo, D. A. (2007). Moderating influence of emotional intelligence on the link between academic self-efficacy and achievement of university students. Psychology and Developing Societies, 19, 199-213. http://dx.doi.org/10.1177/097133360701900204.
• Akay, S. Ö., Kaya, B. ve Kılıç, S. (2012). The effects of concept maps on the academic success and attitudes of 11th graders while teaching urinary system. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 1(3), 55-62.
• Aktaş, H. (2017). Akademik güdülenme ile akademik özyeterlik arasındaki ilişki: İlahiyat Fakültesi öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3). 1376-1398.
• Aktaş, M. (2013). 5E öğrenme modeli ve işbirlikli öğrenme yönteminin biyoloji dersi tutumuna etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(1). 109-128.
• Altun, S., & Erden, M. (2013). Selfregulation based learning strategies and self-efficacy perception as predictors of male and female students mathematics achievement. Procedia-Social and BehavioralSciences, 106, 2354-2364.
• Altunoğlu, B. B., & Atav, S. (2005). Daha etkili bir biyoloji öğretimi için öğretmen beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 19-28.
• Alivernini, F., & Lucidi, F. (2011). Relationship between social context, self-efficacy, motivation, academic achievement, and intention to drop out of high school: a longitudinal study. The Journal Of Educational Research, 104, 241-252. http://dx.doi.org/10.1080/00220671003728062.
• Anderson, L.W. (1988). Attitudes and their measurement. In Keeves J.P. (Ed.). Educational research, methodology and measurements: An international hand book. New York: Pergamon Press.
• Arıcak, O.T., & Ilgaz, G. (2007). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile biyoloji dersi tutum ölçeğinin incelenmesi. Eurasian Journal of Education Research, 28,1–8.
• Atik, A. D., Kayabaşı, Y., Yağcı, E., & Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 1-18.
• Atik, A. D., & Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin Biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 232-265. DOI:http://dx.doi.org/10.17984/adyuebd.91698
• Balkis, M. (2011). Academic efficacy as a mediator and moderator variable in the relationship between academic procrastination and academic achievement. Eurasian Journal of Educational Research, 45, 1-16.
• Bandura, A. (1995). Exercise of personel and collective efficacy in changing societes, In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy in Changing Societes, 1-45, New York: Cambridge University Press.
• Baram-Tsabari, A., & Yarden, A. (2005). Characterizing children’s spontaneous interests in science and technology. International Journal of Science Education, 27(7), 803-826.
• Bıkmaz, F. H. (2002). Self-efficacy Belief Instrument in science teaching. Educational Sciences and Practice, 1 (2), 197-210.
• Bozanoğlu, İ. (2004). Akademik Güdülenme Ölçeği: Geliştirmesi, Geçerliği, Güvenirliği, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 83-98.
• Brady-Amoon, P., & Fuertes, J. (2011). Self-efficacy, self-rated abilities, adjustment, and academic performance. Journal of Counseling and Development, 89, 431-438. http://dx.doi.org/10.1002/j.1556-6676.2011.tb02840.x.
• Brooks, J.G., & Brooks, M.G. (1999). The Case for Constructivist Classrooms. New Jersey: Merril Prentice Hall.
• Cassidy, S. (2012). Exploring individual differences as determining factors in student academic achievement in higher education. Studies in Higher Education, 37, 793-810. http://dx.doi.org/10.1080/03075079.2010.545948.
• Ceylan, E., Sağırekmekci, H., Tatar, E., & Bilgin, İ. (2016). Ortaokul öğrencilerinin merak, tutum ve motivasyon düzeylerine göre fen bilgisi dersi başarılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 39-52.
• Cheng, P. I. Y., & Chiou, W. B. (2010). Achievement, attributions, self-efficacy, and goal setting by accounting undergraduates. Psychological Reports, 106(1), 54-64. http://dx.doi.org/10.2466/PR0.106.1.54-64.
• Çakmak, M., Gürbüz, H. ve Kaplan, H. (2012). Dolaşım sistemimiz konusunda uygulanan kavram haritalarının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 9-28.
• Dawson, C. (2000). Upper primary boys’ and girls’ interest in science: Have they changed s,nce 1980?. International Journal of Science Education, 22(6), 557-570. Demir, M. K. & Arı, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Akademik Güdülenme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 9(3), 265-279.
• Demirbaş, M., & Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2). 271-299.
• Dervişoğlu, S., Yaman, M. ve Soran, H. (2004). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji dersine ve biyoloji konularına ilgilerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27. 67-73.
• Dhindsa, H. S., & Chung, G. (2003). Attitudes and achievement of Bruneian science students. International Journal of Science Education, 25(8), 907–922.
• Efe, H. A., Oral, B., Efe, R. ve Sünkür, M. Ö. (2011). The effects of teaching photosynthesis unit with computer simulation supported co-operative learning on retention and student attitude to biology. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 5(1). 313-329.
• Ekici, G. (2009). Biyoloji Öz-yeterlik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1). 111-124.
• Ekici, G., & Hevedanlı, M. (2010). Lise öğrencilerinin biyoloji dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 97-109.
• Ensari, S. ve Kete, R. (2010). Lise 1. sınıf biyoloji derslerinde ders materyali kullanımına ait öğrenci tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1). 131-146.
• Erdem, E. (2015). The relationship between self-efficacy and attitudes of chemistry teacher candidates. Problems of Education in the 21st Centrury, 62, 63-70.
• Erdemir, N., & Bakırcı, H. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına karşı tutumlarının gelişim ve değişimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1):161–170.
• Erden, M., & Akman, Y. (2001). Gelişim Öğrenme-Öğretme. (10. Baskı), Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Feldman, D. B., & Kubota, M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, 210-216. http://dx.doi.org/10.1016/j.lindif.2014.11.022.
• Gül, Ş. ve Yeşilyurt, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji ve biyoloji dersine yönelik tutumları (Pilot uygulama). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20. 28-47.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınevi.
• Joet, G., Usher, E. L., & Bressoux, P. (2011). Sources of self-efficacy: an investigation of elementary school students in France. Journal of Educational Psychology, 103, 649-663. http://dx.doi.org/10.1037/a0024048.
• Koçakoğlu, M. ve Türkmen, L. (2010). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2). 229-245.
• Konu, M., & Gül, Ş. (2017). Biyoloji dersinde yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının tutum, motivasyon ve problem çözme becerilerine etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 127-142.
• Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji öğretmenlerinin araç-gereç kullanmaya yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30. 159-165.
• Krumrei-Mancuso, E. J., Newton, F. B., Kim, E., & Wilcox, D. (2013). Psychosocial factors predicting first-year college student success. Journal of College Student Development, 54, 247-266. http://dx.doi.org/10.1353/csd.2013.0034.
• Kubiatko, M. (2012). The investigation of Czech Lower Secondary School pupils toward science subjects. Journal of Educational and Social Research, 2(8). 11-17.
• Morgan, C. T. (1995). Tutumlar ve önyargı. Editör: S. Karataş. Psikoloijye Giriş. (362-382). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• Mutlu, M. (2006). The relation between the learning styles of the students in anatolian high schools, anatolian teachers’ high schools science high schools and their attitudes towards biology course. International Journal of Environmental and Science Education, 1(2). 148-162.
• Osborne, J., Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: a review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9) 1049–1079.
• Ouweneel, E., Schaufeli, W. B., & Le Blanc, P. M. (2013). Believe, and you will achieve: changes over time in self-efficacy, engagement, and performance. Applied Psychology-Health and Well Being, 5, 225-247. http://dx.doi.org/10.1111/aphw.12008.
• Parveen, Q. ve Batool, S. (2012). Effect of cooperative learning on achievement of students in general science at secondary level. International Education Studies, 5(2), 154-158. doi:10.5539/ies.v5n2p154.
• Prokop, P., Prokop, M., & Tunnicliffe, S. D. (2007). Is biology boring? Student attitudes toward biology. Journal of Biology Education, 42(1), 36–39.
• Prokop, P., Tuncer, G., & Chuda, J. (2007). Slovakian students’ attitudes toward biology. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(4), 287–295.Sarıkaya, R., Selvi, M., Selvi, M., & Yakışan, M. (2004). V-Diyagramlarının Hayvan Fizyolojisi Laboratuvarı Konularını Öğrenme Başarısı Üzerine Etkisi, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 341-347.
• Saygın, Ö., Atılboz, N. G., & Salman, S. (2006). Yapılandırmacı öğretim yaklaşımının biyoloji dersi konularını öğrenme başarısı üzerine etkisi: Canlılığın temel birimi-hücre. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 51-64.
• Suzuki, A. (2007). Attitudes of Japanese Students in Relation to School Biology. Centre for Science Education, Educational Studies, Faculty of Education, University of Glasgow, Scotland. The Degree of Master of Science Thesis.
• Temelli, A. ve Kurt, M. (2011). Bitkilerde taşıma sistemi konusunun kavram haritalarıyla öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi (Erzurum örneği). Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 42-57.
• Tosun, Z. D. (2011). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı, Biyoloji Öğretmenliği Bilim Dalı. Doktora Tezi. Ankara.
• Trumper, R. (2006). Factors affecting, junior high school students’ interest in biology. Science Education International, 17(1), 31-48.
• Uitto, A. (2014). Interest, attitudes and self-efficacy beliefs explaining upper-secondary school students’ orientation towards biology-related careers. International Journal of Science and Mathematics Education, 12, 1425-1444. doi: 10.1007/s10763-014-9516-2.
• Uzun, N. (2012). A sample of active learning application in science education: The thema “cell” with educational games. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 29322936. doi:10.1016/j.sbspro.2012.05.592
• Yeşilyurt, S. ve Gül, Ş. (2009). Biyoloji tutum ölçeği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2). 239-258.
• Yılmaz, M., Gürçay, D., & Ekici, G. (2007). Akademik Özyeterlik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253-259.