Bir Tekstil Fabrikasının Çalışanlarında Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Etmenler

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 209 - 217, 31.12.2021

Güliz Aydemir Acar , Kerim Baltacı , Nurhan Meydan Acımış , Onur Orhan

https://doi.org/10.33720/kisgd.981710

Öz

Tanımlayıcı-kesitsel tipteki epidemiyolojik araştırmanın amacı tekstil fabrikası çalışanlarının sağlık okuryazarlığı düzeyini tespit etmek ve ilişkili etmenleri belirlemektir. Örnek büyüklüğü ortalama 29, standart sapma 3, tip 1 hata düzeyi %5 kabul edilerek %95 güven aralığında 360 kişi hesaplanmıştır. Çalışmayı kabul edenlerin hepsi araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın veri toplama aracı 70 sorudan oluşan anket formudur. Katılımcıların sağlık okuryazarlığı düzeyi, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) ile değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel analizinde Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) versiyon 18.0 kullanılmıştır. p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Araştırmaya 260 kişi katıldı. Katılımcıların %21,2’si yetersiz, %35,2’si sorunlu-sınırlı, %28,8’i yeterli, %14,8’i mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahipti. Yeterli-mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyini, lise ve üzeri eğitime sahip olmak 1,96 kat (GA=1,05-3,63, p=0,033), iş ile ilgili sağlık ve güvenlik talimatlarını anlamada zorluk yaşamamak 3,10 kat (GA=1,35-7,07, p=0,007) arttırmaktaydı. Çalışanların yarıya yakınında sağlık okuryazarlığı düzeyi yetersiz veya sorunlu-sınırlıdır. Eğitim düzeyi sağlık okuryazarlığı düzeyi için önemli bir belirleyicidir. İş sağlığı ve güvenliği talimatlarını anlamada zorluk yaşayanların sağlık okuryazarlığı düzeyi düşüktür.

Anahtar Kelimeler

Dokuma sanayi, İş sağlığı, Sağlık eğitimi, Sağlık okuryazarlığı

Teşekkür

Araştırmaya olan katkılarından dolayı Dr. Deniz NALBANTOĞLU’na sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Health Literacy Level and Related Factors Among Employees of a Textile Factory

Öz

Purpose of the descriptive-cross sectional epidemiological research is to determine the health literacy level of textile factory employees and to determine the related factors. The sample size was calculated as 360 people, with a mean of 29, a standard deviation of 3, and a type 1 error level of 5%, with a 95% confidence interval. All those who accepted the research were included in the research. The data collection tool of the research was a questionnaire consisting of 70 questions. The health literacy level of the participants was evaluated with the Turkish Health Literacy Scale (TSOY-32). Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) version 18.0 was used for statistical analysis of the data. p<0.05 was considered significant. 260 people participated in the research. 21.2% of the participants had inadequate, 35.2% problematic-limited, 28.8% adequate and 14.8% excellent health literacy levels. Having a high school or higher education 1.96 times (CI=1.05-3.63, p=0.033), not having difficulty understanding occupational health and safety instructions 3.10 times (CI=1.35-7.07) , p=0.007) increased the level of adequate-perfect health literacy. Almost half of the employees have insufficient or problematic-limited level of health literacy. Education level is an important determinant of health literacy level. The health literacy level of those who have difficulty in understanding the occupational health and safety instructions is also low.

Anahtar Kelimeler

Health education, Health literacy, Occupational health, Textile industry

Kaynakça

• Karl, J. I., & McDaniel, J. C. (2018). Health literacy deficits found among educated, insured university employees. Workplace Health & Safety, 66(9), 419-427.
• Cajita, M. I., Cajita, T. R., & Han, H. R. (2016). Health literacy and heart failure: a systematic review. The Journal of Cardiovascular Nursing, 31(2), 121.
• Wong, B. K. (2012). Building a health literate workplace. Workplace Health & Safety, 60(8), 363-369.
• Berkman, N. D., Sheridan, S. L., Donahue, K. E., Halpern, D. J., & Crotty, K. (2011). Low health literacy and health outcomes: An updated systematic review. Annals of Internal Medicine, 155, 97-107.
• Parks, C. I., Chikotas, N. E., & Olszewski, K. (2012). A comprehensive review of the healthy people 2020 occupational safety and health objectives: Part 1. Tools for the occupational health nurse in goal attainment. Workplace Health & Safety, 60(1), 33-42.
• Cho, M., Lee, Y. M., & Lee, H. (2020). Factors Associated with the Health Literacy on Social Determinants of Health: A Focus on Socioeconomic Position and Work Environment. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(18), 6663.
• Shannon, H. A., & Parker, A. W. (2020). Evaluation of a Health Literacy Instrument Designed for the Mining Industry. HLRP: Health Literacy Research and Practice, 4(2), 84-93.
• Sezgin, Ö. (2019). Isparta Gül Küçük Sanayi Sitesi Küçük Ölçekli İşyeri Çalışanlarında Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörler, Tıpta Uzmanlık Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Isparta.
• Durmaz, S., Sürücü, E., & Özvurmaz, S. Mermer Fabrikası İşçilerinde Sağlık Okuryazarlığı, Sağlık Algısı Düzeyleri ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. Medical Sciences, 15(3), 81-91.
• Koç, N. (2020). Tarım İşçilerinin Yaşam Koşulları, Sağlık Algısı, Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ve İlişkili Faktörler, Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Okyay, P., Abacıgil, F. 2016. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması,https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/SOYA%20RAPOR.pdf, son erişim tarihi.10.08.2021.
• Bakan, A. B., & Yıldız, M. (2019). 21-64 Yaş grubundaki bireylerin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine ilişkin bir çalışma. Sağlık ve Toplum, 29(3), 33-40.
• Hazer, O., & Ateşoğlu, L. (2019). Yaşlılarda Sağlık Okuryazarlığının Başarılı Yaşlanma Üzerine Etkisi: Ankara İli Örneği. Turkiye Klinikleri Internal Medicine Nursing-Special Topics, 5(2), 48-56.
• Berberoğlu, U., Öztürk, O., İnci, M. B., & Ekerbiçer, H. Ç. (2018). Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 18-65 yaş grubu bireylerdeki sağlık okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 575-581.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr (27.12.2021).
• Xie, Y., Ma, M., Zhang, Y. N., & Tan, X. (2019). Factors associated with health literacy in rural areas of Central China: structural equation model. BMC Health Services Research, 19(1), 300.
• Liu, Y. B., Liu, L., Li, Y. F., & Chen, Y. L. (2015). Relationship between health literacy, health-related behaviors and health status: A survey of elderly Chinese. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(8), 9714-9725.
• Protheroe, J., Whittle, R., Bartlam, B., Estacio, E. V., Clark, L., & Kurth, J. (2017). Health literacy, associated lifestyle and demographic factors in adult population of an English city: a cross‐sectional survey. Health Expectations, 20(1), 112-119.
• Lee,S.Y.D., Tsai,T.I., Tsai ,Y.W., Kuo,K.N., (2010). Health Literacy, Health Status, and Healthcare Utilization of Taiwanese Adults: Results from A National Survey. BMC Public Health, 10(614).
• Çimen,Z.ve Temel,A.B.,(2017). Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisi ve Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(3):105-25.
• Değerli, H., & Tüfekçi, N. (2018). Toplumun Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 467-488.
• Halverson, J. L., Martinez-Donate, A. P., Palta, M., Leal, T., Lubner, S., Walsh, M. C. & Trentham-Dietz, A., (2015). Health Literacy and Health-Related Quality of Life Among A Population-Based Sample of Cancer Patients. Journal of Health Communication, XX,11:1320-1329
• Larsen, A. K., Holtermann, A., Mortensen, O. S., Punnett, L., Rod, M. H., & Jørgensen, M. B. (2015). Organizing workplace health literacy to reduce musculoskeletal pain and consequences. BMC Nursing, 14(1), 1-13.