Elektrik Yapım İşi Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Alanındaki Risklerin AHS ve AAS Kullanılarak Önceliklendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 71 - 81, 31.08.2023

Umut Ergün , Funda Kahraman

https://doi.org/10.33720/kisgd.1239839

Öz

Hangi büyüklükte olursa olsun, yoğun rekabet koşulları altında faaliyetlerini sürdürülebilir kılmaya çalışan firmaların kısıtlı olan, zaman, iş gücü ve finansal kaynaklarını en verimli şekilde kullanma zorunluluğu her geçen gün artmaktadır. Kaynakları bu verimli kullanma şartı firmayı, iş sağlığı ve güvenliği alanında yapacağı risk değerlendirmesindeki tehlikelerin giderilmeye nereden başlanması gerektiği, hangi tehlikeye, ne ölçüde kıymet atfederek kaynak aktarması gerektiği konularında da karar verme durumunda bırakmaktadır. Bu çalışmada, elektrik yapım işi sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın, klasik Fine Kinney yöntemiyle hazırlanmış olan risk değerlendirme raporundaki tehlikeler 10 kategoriye ayrılmış, alanında uzman kişilerle değerlendirilip, Creative Decisions Foundation kuruluşunun ürettiği SuperDecisions yazılımı aracılığıyla, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Analitik Ağ Süreci (AAS) yöntemleri kullanılarak tehlike kategorileri önceliklendirilmiştir. Son olarak, AHS ve AAS sonuçları birbirleriyle karşılaştırılarak karar vericilere yön göstermeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Analitik Hiyerarşi Süreci, Analitik Ağ Süreci, Risk Önceliklendirme, İş Sağlığı ve Güvenliği

Prioritization of Occupational Health and Safety Risks in the Electrical Construction Sector by Using AHP and ANP

Öz

The obligation of companies of any size, trying to make their activities sustainable under intense competition conditions, to use their limited time, workforce and financial resources in the most efficient way is increasing day by day. This condition of efficient use of resources leaves the company in the position of deciding where to start to eliminate the dangers in the risk assessment to be made in the field of occupational health and safety, to which danger and to what extent it should transfer resources. In this study, the hazards in the risk assessment report of a company operating in the electrical construction industry, prepared by the classical Fine Kinney method, were divided into 10 categories, evaluated by experts in the field, and Analytical Hierarchy Process (AHS) and Analytical Network Process through the SuperDecisions software produced by the Creative Decisions Foundation. Hazard categories were prioritized using AAS methods. Finally, AHP and AAS results were compared with each other and tried to guide the decision makers.

Anahtar Kelimeler

Analytic Hierarchy Process, Analytic Network Process, Risk Prioritization, Occupational Health and Safety

Kaynakça

• G. C. Akın, “İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme süreci için yeni bir yaklaşım: tersane işletmelerinde uygulama,” Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, 2020.
• K. Al-Harbi, “Application of the AHP in project management,” International Journal of Project Management, no. 19, pp. 19–27, 2001.
• N. Aslan, “Analitik network prosesi,” Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2005.
• T. Sarı, “Taguchi, analitik ağ prosesi (ANP) ve TOPSIS yöntemleri ile bütünleşik tedarikçi seçimi,” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2014.
• H. Pamukçu, “Turizm sektöründe teşvik veren kurumların AHP ve ANP yöntemi ile belirlenmesi: Kastamonu örneği,” Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar, 2014.
• İ. F. Gülenç ve G. A. Bilgin, “Yatırım kararları için bir model önerisi: AHP yöntemi,” Öneri Dergisi, Cilt 9, sayı 34, s. 97-107, 2010.
• F. Chan and N. Kumar, “Global supplier development considering risk factors using fuzzy extended AHP-.ased approach,” The International Journal of Management Science, vol. 35, no. 4, pp. 417-431, 2007.
• Ç. Karabıçak, B. Özcan ve M. K. Akay, “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi Kullanılarak Bir Otomotiv Yan Sanayi Firmasında Tedarikçi Seçimi,” Veri Bilim Dergisi, cilt 3, no. 1, s. 26-32, 2020.
• N. Karakaşoğlu, “Bulanık çok kriteri karar verme yöntemleri ve uygulama,” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2008.
• N. Ömürbek ve A. Şimşek, “Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci yöntemleri ile online alışveriş sitesi seçimi,” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, no. 22, 2017.
• S. G. Özcan, “İnşaat sektöründe iş kazalarına neden olan faktörlerin çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2019.
• U. Pehlivanlı, “Tünel inşaatı projelerinde AHP kullanılarak kaza risklerinin değerlendirilmesi Marmaray projesinde bir uygulama,” Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2019.
• K. E. Yoo, Y. C. Choi, “Analytic Hierarchy Process Approach for Identifying Relative Importance of Factors to Improve Passenger Security Checks at Airport,” Journal of Air Transport Management, vol. 12, no. 3, pp. 135-142, 2006.
• İ. F. Kayan, “İş sağlığı ve güvenliği kriterleri temelinde çok kriterli karar verme yöntemleri ile alt işveren seçimi,” Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, 2020.
• M. Özsarı, “Tarım işlerinin kazaya sebep olan etmenler bağlamında bulanık AHS ve bulanık TOPSIS yöntemleri ile karşılaştırılması: bir örnek uygulama,” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2019.
• ÇSGB, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, EK-1 İş yeri Tehlike Sınıfları Listesi, 2012. (Erişim: 17.01.2023) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/yonetmelik/9.5.16909-Ek.xls
• M. Uçar, “Çok kriterli karar verme yöntemleri ile ERP yazılımı seçimi,” Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İstanbul, 2021.