A psychological perspective on the relationship between religious experience and music

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 65 - 80, 31.12.2024

Oğuzhan Avan

Öz

In the psychology of religion, religious experience refers to extraordinary physical and mental states, considered an element of faith that connects humans with God. Several factors facilitate religious experiences, including mind-altering substances, meditation, religious language, and music. This study focuses on the relationship between music and religious experience, examining perspectives on why this interaction exists. The psychoanalytic theory suggests that the roots of religion and music trace back to the womb; a mother’s voice fosters a belief in a superior power and a connection with music in the unborn child. From a neuroscientific perspective, music affects all areas of the brain, altering states of consciousness and stimulating neuropsychological processes, thus triggering religious experiences. The evolutionary approach argues that religion and music offer humans an advantage in coping with existential fears and establishing group identity, providing evolutionary benefits. Additionally, it suggests that both phenomena may have evolved through natural and sexual selection. Music may have served as a courtship behavior, while religion similarly helped maintain group cohesion. The evolutionary perspective posits that the strong bond between religion and music originates in these natural and sexual selection processes. In conclusion, psychoanalytic, neuroscientific, cultural, and evolutionary perspectives provide varied explanations for music’s role in facilitating religious experiences.

Anahtar Kelimeler

Religious Experience, Music, Religion

Dinî deneyim ve müzik ilişkisine psikolojik bakış

Öz

Din psikolojisinde dinî deneyim, olağandışı bedensel ve zihinsel yaşantıları ifade eder ve dinî deneyimin inancın bir öğesi olarak insan ile Tanrı arasında bir bağ kurduğu düşünülür. Dinî deneyimi kolaylaştıran unsurlar arasında zihin uyarıcı maddeler, meditasyon, dinî dil ve müzik yer alır. Bu araştırma, özellikle müzik ve dinî deneyim arasındaki ilişkiye odaklanarak bu etkileşimin neden var olduğuna dair farklı bakış açılarını incelemiştir. Psikanalitik kuram, din ve müziğin ortak köklerini anne karnına dayandırır; annenin sesi, doğmamış çocukta üstün bir güce inanç ve müzikle bağ oluşturur. Sinirbilimsel açıdan ise müzik, beynin tüm bölgelerini etkileyerek dinî deneyimde bilinç durumlarını değiştirebilir ve nöropsikolojik süreçleri uyararak dinî deneyimi tetikler. Evrimsel yaklaşım, din ve müziğin insana varoluşsal korkularla başa çıkma ve grup kimliği oluşturma gibi evrimsel avantajlar sunduğunu öne sürer; ayrıca, bu iki olgunun doğal ve cinsel seçilim yoluyla evrimleşmiş olabileceği düşünülmektedir. Müzik, evrimsel süreçte kur yapma davranışına hizmet etmiş, din ise benzer işlevlerle topluluğu bir arada tutmuştur. Evrimsel bakış açısı, din ve müziğin güçlü bağının temelinde bu doğal ve cinsel seçilim süreçlerinin yer aldığını savunur. Sonuç olarak, psikanalitik, sinirbilimsel, kültürel ve evrimsel yaklaşımlar, müziğin dinî deneyimi kolaylaştırmadaki rolüne dair çeşitli açıklamalar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

müzik, Din, dinî tecrübe

Kaynakça

• Alcorta, C. S. ve Sosis, R. (2005). Ritual, emotion, and sacred symbols: The evolution of religion as an adaptive complex. Human Nature, 16, 323–359. https://doi.org/10.1007/s12110-005-1014-3 Allesch, C. G. (2013). Musik und religion: Eine kulturpsychologische perspektive (s. 39-56). Springer Fachmedien Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-531-19652-7_2
• Alpaydın, R. (2021). Dil, jest, müzik. Madde, Diyalektik ve Toplum, 4(2), 90-96.
• Azari, N. P., Nickel, J., Wunderlich, G., Niedeggen, M., Hefter, H., Tellmann, L., Herzog, H., Stoerig, P., Birnbacher, D. ve Seitz, R. J. (2001). Neural correlates of religious experience. European Journal of Neuroscience, 13(8), 1649-1652. https://doi.org/10.1046/j.0953-816x.2001.01527.x
• Batson, C. D., Schoenrade, P. ve Ventis, W. L. (2017). Din ve birey, sosyal psikolojik bir yaklaşım (Abdulvahap Taştan, Çev.). Kimlik Yayınları.
• Beck, G. L. (2023). Musicology of religion: Theories, methods, and directions. State University of New York Press. https://doi.org/10.1515/9781438493091
• Belzen, J. A. (2013). Music and religion: Psychological perspectives and their limits. Archive for the Psychology of Religion, 35(1), 1-29. https://doi.org/10.1163/15736121-12341256
• Brown, S. (2000). Evolutionary models of music: From sexual selection to group selection. Perspectives in ethology: Evolution, culture, and behavior İçinde (s. 231-281). Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4615-1221-9_9
• Cioran, E. M. (2015). Gözyaşları ve azizler (İsmail Yerguz, Çev.), (2. Baskı). Jaguar Kitap.
• Colombe, C. (2012). Müziğin insan ve hayvanlara etkisi (M. Salih Ergan ve Ahmet Şahin Ak, Çev.). Ötüken Yayıncılık.
• Darwin, C. (2019). Seksüel seçme (Öner Ünalan, Çev.). Ginko Bilim.
• Demmrich, S. (2020). Music as a trigger of religious experience: What role does culture play? Psychology of Music, 48(1) 35–49. https://doi.org/10.1177/0305735618779681
• Dunbar, R. (1996). Grooming, gossip, and the evolution of language. Faber and Faber.
• Eliade, M. (2018). İmgeler ve simgeler (Mehmet Ali Kılıçbay, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• Gilman, S. L. (2019). Music and psychoanalysis. (Young Kim., ve Sander L. Gilman, Ed.) The Oxford handbook of music and the body İçinde (s. 111–26). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190636234.013.8
• Goleman, D. (2004). Duygusal zekâ (Banu Seçkin Yüksel, Çev.). Varlık Yayınları.
• Guzetta, C. (1991). Music therapy: Nursing the music of the soul. Music: physician for times to come İçinde (s. 146-166). Quest Books.
• Hafız, M. (2015). Kutsal ve sanat. Dört Mevsim Yayınları.
• Hemşinli, H. (2010). Dinî tecrübenin nesnelliği üzerine. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 33, 119-144.
• Horozcu, Ü. (2017). Din psikolojisi. Rağbet Yayınları.
• James, W. (2017). Dinsel deneyimin çeşitleri (İsmail Hakkı Yılmaz, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Jones, J. W. (1991). Contemporary psychoanalysis and religion: Transference and transcendence. Yale University Press.
• Jordania, J. (2011). Why do people sing. Music in human evolution. Logos.
• Kalın, F. (2014). Rudolf Otto’da din, kutsallık ve mistik tecrübe. Ötüken Neşriyat.
• Kasapoğlu, A. (2005). Bir dinî tecrübe olarak Kur’ân’da huşû. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 15, 177-190.
• Kernberg, O. F. (2000). Psychoanalytic perspectives on the religious experience. American Journal of Psychotherapy, 54(4), 452-476. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.2000.54.4.452 Kınacı, M. (2012). Eski Yunan dünyasında müzik ve müzisyenler. Doğubatı Dergisi. 15(62), 11-27.
• Killin, A. (2017). Plio-pleistocene foundations of hominin musicality: Coevolution of cognition, sociality, and music. Biological Theory, 12, 222–235. https://doi.org/10.1007/s13752-017-0274-6 Koelsch, S. (2014). Brain correlates of music-evoked emotions. Nature Reviews Neuroscience, 15(3), 170-180. https://doi.org/10.1038/nrn3666
• Konfüçyüs. (2008). Erdemin ardından git. Notos Kitap.
• Koyuncu, Ü. (2019). Müzik ve dinî tecrübe etkileşimi hususunda bir araştırma (Tez No. 607463) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Levitin, D. J. (1997). This is your brain on music: The science of a human obsession. Plume Book.
• Levitin, D. J. (2006). The music instinct. This is your brain on music: The science of human obsession. Dutton.
• McClenon, J. (2001). Wondrous healing: Shamanism, human evolution, and origin of religion. Northern Illinois University Press.
• Miller, G. (2001). The mating mind: How sexual choice shaped the evolution of human nature. Anchor.
• Minai, U., Gustafson, K., Fiorentino, R., Jongman, A. ve Sereno, J. (2017). Fetal rhythm-based language discrimination: A biomagnetometry study. Neuroreport, 28(10), 561-564. https://doi.org/10.1097/wnr.0000000000000794
• Newberg, A., d’Aquili, E. G. ve Rause, V. (2002). Why God won’t go away: Brain science and the biology of belief. Ballantine Books.
• Oberhoff, B. (2005). Die fötalen wurzeln der musik [The fetal roots of music] (B. Oberhoff, Ed.), Die seelischen wurzeln der musik İçinde (s. 41–63). Psychosozial Verlag.
• Parncutt, R. ve A. Kessler (2007). Musik als virtuelle person (B. Oberhoff ve S. Leikert, Ed.) Die psyche im spiegel der musik. Musikpsychoanalytische beiträge İçinde (s. 203-251). Psychosozial Verlag.
• Peter, A. (2018). Dinler tarihi 101. Say Yayınları.
• Reynolds, V. ve Tanner, R., (1995). The social ecology of religion. Oxford University Press.
• Ricken, F. (2004). Religiöse erfahrung/[1] ein interdisziplinärer klärungsversuch. Kohlhammer.
• Ruffing, J. K. (2010). Music as an opening to religious experience. Vinayas? Dhana, 1(1), 70-85.
• Ruffing, J. K. (1997). “To have been one with the earth…”: Nature in contemporary Christian mystical experience. Presence, 8(1), 40-54.
• Rūmī, J. A. D., Coleman, N., Alleyne, R., Arberry, A. J. ve Moyne, J. A. (1995). The essential Rumi. HarperOne.
• Saliers, D. (2006). Sacred sound (D. C. Robinson, Ed.). God’s grandeur: The arts and imagination in theology İçinde (s. 52–53). Orbis Books.
• Sanderson, S. K. (2008). Adaptation, evolution, and religion. Religion, 38(2), 141-156. https://doi.org/10.1016/j.religion.2008.01.003
• Schumaker, J. F. (1995). The corruption of reality: A unified theory of religion, hypnosis and psychopathology. Prometheus.
• Shelemay, K. K. (2001). Soundscapes: Exploring music in a changing world. W. W. Norton & Company.
• Sterba, R. F. (1965). Psychoanalysis and music. American Imago, 22(1/2), 96-111. Şenel, O. (2013). Müzı̇k algısı, müzı̇k tercı̇hı̇ ve sosyal kı̇mlı̇k bağlamında müzı̇kte önyargı ve kalıp yargı (Tez No. 356239) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tan, A. (2019). Tanrı’nın varlığına kanıt olarak ileri sürülen dinî tecrübe delilinde mistik tecrübelerin yeri. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 195-210.
• Titon, J. T. (1992). Worlds of music. An introduction to the music of the world’s people. Shirmer.
• Türk Dil Kurumu. (2024). Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr adresinden 05.05.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Wilson, E. O. (2000). Sociobiology: The new synthesis. Harvard University Press.
• Winkelman, M. (2000). Shamanism: The neural ecology of consciousness and healing. Greenwood Publishing Group.
• Zatorre, R. J. ve Salimpoor, V. N. (2013). From perception to pleasure: Music and its neural substrates. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110, 10430-10437. https://doi.org/10.1073/pnas.1301228110