Farklı Yönetim Şekillerine Sahip Ülkelerde Ekonomik Ve Demokratik Performans: Nicel Bir Analiz

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 41 - 62, 24.05.2018

Devran Deniz Ceren Ertürk

Öz

Bu çalışmada, ülkelerin ekonomik ve demokratik performanslarının, farklı yönetim sistemlerine sahip ülkeler arasında değişim gösterip göstermediği ampirik olarak araştırılmıştır. Çağdaş temsili demokrasilerde en yaygın iki yönetim modeli başkanlık ve parlamenter sistemdir. Bu sebepten çalışmanın özünü bu iki sistem ile yönetilen ülkeler oluşturmaktadır. Ancak uygulamada farklı tonları bulunan ve melez bir yönetim şekli olan yarı başkanlık sistemi ile yönetilen ülkeler de çalışmaya dâhil edilmiştir. Bunun için her bir yönetim şekli ile yönetilen 15’er ülkenin verisi kullanılmıştır. Ekonomik performans ölçütü olarak kişi başı milli gelirdeki reel artış, demokratik performans ölçütü olarak demokratik gelişmişlik ve sivil özgürlükler endeksi kullanılmıştır. Grupların ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı konusunda Kruskal Wallis ve Mann Whitney testlerinden faydalanılmıştır. Sonuçta, başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerde kişi başı milli gelirdeki artış oranının (%2,54), parlamenter sistem ile yönetilen ülkelere göre (%1,74) daha yüksek olduğu; bununla birlikte parlamenter sistem ile yönetilen ülkelerde demokratik gelişmişlik (9) ve sivil özgürlükler (9,69) seviyesinin başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelere göre (sırasıyla 7,19 ve 8,43) daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aradaki farklar istatistiki açıdan anlamlıdır (maksimum p=0,012). Çalışmanın amacı her iki yönetim sisteminden herhangi birinin diğerine karşı üstün olduğunu göstermek değil, sadece ampirik sonuçları belirlemektir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim Sistemleri, Kişi Başı Milli Gelir, Demokratik Gelişmişlik

Kaynakça

• KAYNAKÇA Dergiler
• Alesina, A., Özler, S., Roubini, N., and Swagel, P., (1996), “Political Instability And Economic Growth”, Journal of Economic Growth, 1 (2), s. 189–211.
• Beceren, E. ve Kalağan, G., (2007), “Başkanlık Ve Yarı-Başkanlık Sistemi; Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmaları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11): s. 163-181.
• Beriş, H.E., (2015), “Demokratik Ülkelerde Hükümet Sistemleri”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 50 (1) : s. 92-109.
• Demir, F., (2013), “Yarı Başkanlık Sistemi ve Türkiye”, Journal of Yaşar University, 8 (Özel): s. 831-876.
• Efe, H. ve Kotan, M.L., (2015), “Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmaları Çerçevesinde Başkanlık Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9): s. 65-94.
• Elgie, R., (1999), “The politics of semi-presidentialism”, in Robert Elgie (ed.) Semi-Presidentialism in Europe, Oxford: Oxford University Press.
• Evcimen, G., (1992), “Başkanlık Hükümeti Sistemi: Ratio Polıtıca"sı ve Türkiye”, SBF Dergisi, 47(1): s. 317-334.
• Gözler, K.(a), (2000), “Türkiye’de Hükümetlere Nasıl İstikrar ve Etkinlik Kazandırılabilir?”, Türkiye Günlüğü, 62: s. 25-47.
• Gül, C. ve Karagöz, K., (2007), “Çağdaş Siyasal Rejimlerde Etkin Yürütme Olgusu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XI(1-2): s. 711-752.
• Kahraman, M., (2012), “Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık ya da Yarı-başkanlık Sistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18): s. 431-457.
• Kalaycıoğlu, E., (2005), “Başkanlık Rejimi: Türkiye'nin Diktatörlük Tehdidiyle Sınavı”, Türkiye Barolar Birliği Yayını, (77): s. 13-30.
• Onar, E., (2005), “Türkiye’nin Başkanlık veya Yarı Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?”, Türkiye Barolar Birliği, Başkanlık Sistemi: s. 671-104.
• Özkul, F., (2012), “Başkanlık Sistemi Üzerine Amerika Birleşik Devletleri ve Azerbaycan Modeli Karşılaştırılması”, TBB Dergisi 103: s. 85-110.
• Szilagyi, I. M., (2009), “Presidential versus Parliamentary Systems”, AARMS, 8(2): s. 307-314.
• Shugart, M.S., (2005), “Semi-Presidential Systems: Dual Executive and Mixed Authority Patterns”, French Politics (3): s. 323-351.
• Tataroğlu, M., (2006), “Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Siyasi İktidar ve Bürokrasi İlişkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Yönetim ve Ekonomi, 13(1): s. 98-119.
• Tunç, H. ve Yavuz, B., (2009), “Avantaj ve Dezavantajlarıyla Başkanlık Sistemi”, TBB Dergisi, s. 81: 1-39.
• Turan, İ., (2005), “Başkanlık Sistemi Sevdası: Zayıf Temelli Bir Özlem”, Türkiye Barolar Birliği, Başkanlık Sistemi: s. 113-124.
• Yazıcı, S., (2005), “Başkanlık Sistemleri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Türkiye Barolar Birliği, Başkanlık Sistemi: s. 125-142.
• Yücel, B., (2003), “Yarı Başkanlık Sisteminin Hükümet Modeli Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Fransa Modeli ve Komünizm Sonrası Polonya”, 52(4): s. 335-364.
• Yüksel, C., (2013), “Türkiye’nin Gelecek Siyasi Sistem Tercihi Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm, Yarı-Başkanlık ve Başkanlık Sistemleri”, Yasama Dergisi 25: s. 38-70.
• Kitaplar
• Arslan, R., (2013), Demokratik Yönetim Sistemleri, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Berberoğlu, C.N. ve Erdoğan, L., (2013), İktisada Giriş II, T.C Anadolu Üniversitesi Yayını, 2. Baskı
• Gözler, K. (b), (2010), Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa.
• Lijphart, A., (1986), Çağdaş Demokrasiler Yirmibir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Örüntüleri, (Çev. E. Özbudun ve E. Onulduran). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Sartori, G., (1997), Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği Yapılar, Özendiriciler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme, (Çev. E. Özbudun) Ankara: Yetkin Yayınları.
• Teziç, E., (2005), Anayasa Hukuku, Kırklareli, Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Ünver, Ö. vd., (2016), Temel İstatistik Yöntemler, Seçkin Yayınları, 8. Baskı, Ankara.
• Kurum Yayını
• Karahan, H. ve Karagöl, E. T., (2014), “Ekonomik Performansın Temel Taşı: Siyasi İstikrar”, Seta Perspektif (41), s. 1-5.
• TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı, (2014), “Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Yarı Başkanlık Sistemi (Fransa, Polonya ve Rusya Örnekleri)”, Ankara: TBMM Basımevi
• İnternet Kaynakları
• http://www.economist.com
• http://www.worldbank.org.tr