Çevre Hakkı ve Ekonomik Yarar Dikotomisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 19, 11.06.2021

Meryem Yılmaz

Öz

Özellikle sanayileşmeden sonra insanların tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte temel amaç ekonomik yarar elde etmek olmuştur. Bu amaca en kolay yoldan ulaşmak için doğaya dair birçok şey bir serbest mal gibi görülmüş ve kullanılmıştır. Ancak ekonomik yarar elde etmek için yapılan faaliyetler zamanla önemli çevresel sorunlara neden olmuştur. Çevre sorunlarının ciddi boyutlara ulaşması ve günümüzde artan tepkilerin de etkisiyle ekonomik gelişme ve çevrenin korunması birlikte hayata geçirilmeye çalışılmakta ve bunun için çeşitli araçlar geliştirilmektedir. Bu bağlamda, çalışmada çevre hakkı ve ekonomik yarar çerçevesinde literatürde yer alan kavramlar, çevre hakkı ve ekonomik yarar gibi iki kamu yararının yarışması halinde temel alınacak üstün kamu yararı ilkesi ve çevre hakkı ile ekonomik yararı uyumlulaştırılması için kullanılan araçlar üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

çevre hakkı, sürdürülebilir kalkınma, yeşil ekonomi

Kaynakça

• Akıllıoğlu, T. (2011). Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 9(1-3), 11-22.
• Aksu, C. (2011). Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre. Güney Ege Kalkınma Ajansı, 1.
• Allen, C., & Clouth, S. (2012). A Guidebook to the Green Economy. UNDESA, New York.
• Aşıcı, A. A. (2012). Sürdürülebilir Yaşam İçin Bir Dönüşüm Önerisi: Yeşil Yeni Düzen. Yeşil Ekonomi, 105.
• Aykin, S. M. (2010). Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Sürdürülebilir Katılımı İçin Düzenleyici Etki Analizinin Gerekliliği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 227–242.
• Birleşmiş Milletler. (1998). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne Yönelik Kyoto Protokolü. https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/kyoto_protokol.pdf
• Birleşmiş Milletler. (2012). Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı Bildirgesi: İstediğimiz Gelecek. Rio de Janeiro.
• Capra, F. (2012). Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası (Çev. Mustafa Armağan ). İnsan Yayınları.
• Cilavdaroğlu, A. A. (2019). Türkiye’de Parlamenter Sistemde Düzenleyici Etki Analizi Uygulamaları ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Geleceği. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2).
• Çetin, S. (2010). Türkiye’de Kamu Yönetimi Reform Sürecinin Değerlendirilmesi: Aksayan ve İşleyen Yönler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 23-37.
• El-Ashry, M. T. (1993). Balancing Economic Development with Environmental Protection in Developing and Lesser Developed Countries. Air & Waste, 43(1), 18–24.
• European Commission. (2019).The European Green Deal, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1596443911913&uri=CELEX:52019DC0640#document2
• Fanusçu, E. M., & Coşkun, A. A. (1995). Çevresel Etki Değerlendirmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 127-136.
• Gemalmaz, M. S. (1986). Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı ve Türk Düzenlemesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 52(1-4), 233-278.
• Georgeson, L., Maslin, M., & Poessinouw, M. (2017). The Global Green Economy: A Review of Concepts, Definitions, Measurement Methodologies and Their Interactions. Geography and Environment, 4(1), 1-23.
• Görmez, K. (2018). Çevre Sorunları (4. Baskı). Nobel.
• Gül, İ. (2014). Danıştay Kararlarında Kamu Yararı Kavramı. Ankara Barosu Dergisi, 2(23), 534–550.
• Güneş, A. M. (2010). Çevre Hukuku Açısından Stratejik Çevresel Değerlendirme. TBB Dergisi (91).
• Hamamcı, C. (1983). Çevre Hakkı Üzerine Düşünceler. TODAİE Yayınları, 5, 171-180. Hawkins, C. V., Kwon, S.W., & Bae, J. (2016). Balance Between Local Economic Development and Environmental Sustainability: A Multi-Level Governance Perspective. International Journal of Public Administration, 39(11), 803–811.
• Kabaoğlu, İ. (1995). Çevre Hakkı. İletişim Yayınları.
• Keleş, İ., Metin, H., & Sancak, H. Ö. (2005). Çevre, Kalkınma ve Etik. Alter Yayıncılık.
• Keleş, R. (2013). 100 Soruda Çevre. Yakın Kitabevi.
• Keleş, R., Hamamcı, C., & Çoban, A. (2012). Çevre Politikası. İmge Yayınları.
• Meadows, D. H., Meadows, D. L., Randers, J., & Behrens III, W. W. (1972). The Limits to Growth: A Report for the Club of Rome’s Project on the Predicament of Mankind. Universe Books.
• Ovalıoğlu, S. (2015). Danıştay Kararları Işığında Üstün Kamu Yararı. Memleket Siyaset Yönetim, 10(24), 124-146.
• Porritt, J. (1989). Yeşil Politika (Çev. Alev Türker). Ayrıntı Yayınları.
• Rikhtegar, N., Nabiollah, M., Oroumieh, A. A., Yazdani-Chamzini, A., Edmundas Kazimieras, Z., & Kildienė, S. (2014). Environmental İmpact Assessment Based on Group Decision-Making Methods in Mining Projects. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 27(1), 378-392.
• Roberts, J. (2010). Environmental Policy. Routledge.
• Schepelmann, P., Stock, M., Koska, T., Schüle, R., & Reutter, O. (2009). A Green New Deal for Europe. Wuppertal Institute for Climate, Environment and Energy.
• Semiz, Y. (2014). Anayasa Mahkemesi’nin Çevre Hakkı Perspektifi. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 9-46.
• T.C Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı. (2010). Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2016/07/UNDP-TR-TR-2010-MDG-Report_TR.pdf
• Tekeli, İ. (2005). Çevre Hakkına Yerelden Yaklaşmak. Sivil Topluma Bütüncül Yaklaşım Toplantısı, 2-8.
• ten Brink, P., Mazza, L., Badura, T., Kettunen, M., & Withana, S. (2012). Nature and its Role in the Transition to a Green Economy. The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB).
• TEPAV. (2011). Düzenleyici Etki Analizi Rehberi. https://www.tepav.org.tr/upload/files/haber/1255444679r8903.Duzenleyici_Etki_Analizi_Rehberi.pdf
• Turgut Yılmaz, N. (2012). Çevre Politikası ve Hukuku (2. Baskı). İmaj Yayınevi.
• UNEP. (2009). Global Green New Deal Policy Brief. https://www.unep.org/resources/report/global-green-new-deal-policy-brief-march-2009
• United Nations. (1972). Report of the United Nations Conference on the Human Environment, Stockholm.
• United Nations. (2002). Report of the World Summit on Sustainable Development. Johannesburg.
• World Commission on Environment and Development. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. UN Documents.
• Yaylı, H. (2007). Sürdürülebilir Kalkınmanın Sürdürülebilirliği. Internatıonal Conference On Advances In Natural & Applıed Scıences.
• Yaylı, H. (2012). Çevre Etiği Bağlamında Kalkınma, Çevre ve Nüfus. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 151-169.
• Yaylı H. ve Yaslıkaya R. (2015). İnsan-Doğa İlişkisi Tasarımında Radikal Dönüşüm: Derin Ekoloji. International Journal of Science Culture and Sport, (3), 452-465.
• Yaylı, H. & Şaşmaz, A.P. (2017). Üstün Kamu Yararı Bağlamında Türkiye’de Hes Politikalarına İlişkin Bir Değerlendirme. http://www.yyusbedergisi.com/dergiayrinti/ustun-kamu-yarari-baglaminda-turkiyede-hes-politikalarina-iliskin-bir-degerlendirme_406 Yücel, A. G. F. (2003). Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11).
• İnternet Kaynakları United States Congress, https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-resolution/109/text Erişim Tarihi: 02.03.2021
• Anayasa Mahkemesi Kararlar Bilgi Bankası, https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ Erişim Tarihi: 05.03.2021
• Danıştay Karar Arama, http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/ Erişim Tarihi: 05.03.2021