Uluslararası Göç Olgusu ve “Arap Baharı” Sürecinde Değişime Uğrayan Avrupa Birliği Göç Politikaları

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 68 - 84, 11.06.2021

Selin Dinçer Fatma Pinar Eşsiz

Öz

ÖZET
Uluslararası göç olgusu, günümüzde tüm dünyanın ve özellikle de Avrupa’nın en önemli gündem maddelerinden birini oluşturmakta ve uluslararası işbirliği içerisinde çözüme kavuşturulması gereken önemli konulardan biri olarak yer almaktadır. İki ülke arasındaki hem siyasi-sosyal-ekonomik ve demografik faktörler, hem de ülkeler arasındaki kültürel ve tarihsel bağlantılar göç akımlarını etkilemektedir. Bu bağlamda göç hareketlerinin bir takım politikalar ve kanunlarla düzenlenmesi gerekmektedir. Uluslararası toplum, çatışma ve istikrarsızlık ortamından kaçarak diğer ülkelere sığınan mültecilerin sosyal, ekonomik ve her şeyden önce insani haklarını koruyan uzlaştırıcı politikalar ortaya koymaktan uzak oldukları için son yıllarda küresel bir boyut alan göç olgusu adeta bir krize dönüşmüş durumdadır.
Avrupa Birliği göç politikaları da siyasi, ekonomik ve politik olaylardan etkilenmekte ve bu koşullar içerisinde şekillenmektedir. Her ne kadar AB üye ülkeleri ortak göç politikaları oluşturma çabası içerisinde sürekli çalışmalar yapsalar da her ülkenin siyasi, ekonomik çıkarlarının farklı olması, göç konusunda net ortak politikaların oluşturulmasını engellemekte ve ortak göç politikalarının çerçevesini daraltmaktadır. İlk olarak Tunus’ta başlayan Arap Baharıyla beraber Orta Doğu ülkelerinden ve özellikle son dönemlerde yoğun bir şekilde Suriye’den gelen göç baskısına karşı AB üyesi ülkelerin Schengen antlaşmasında belirlenen maddeleri çiğneyerek, sınırlarına tel örgü çekerek, mültecileri geri göndermeye çalışmaları bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir. Bu açıdan çalışma, uluslararası göç olgusu ve bu kapsamda AB ve diğer üçüncü ülkelerle ortak göç politikaları konusuna tarihsel ve eleştirel bir bakış açısıyla odaklanmaktadır.
ABSTRACT
The phenomenon of international migration constitutes one of the most important agenda items of the world, especially Europe, and is one of the important issues that need to be resolved with international cooperation. Political-social-economic and demographic factors, as well as cultural and historical connections between the two countries affect migration flows. In this context, migration movements should be regulated by a number of policies and laws. The phenomenon of immigration, which has taken a global dimension in recent years, has turned into a crisis. The international community is far from putting forward conciliatory policies that protect the social, economic and above all human rights of refugees who take refuge in other countries by escaping from the environment of conflict and instability in his country.
European Union migration policies are also affected by economic and political events and shaped within these conditions. Although the EU member states constantly work in an effort to create common migration policies, the different political and economic interests of each country prevent the formation of clear common policies on migration and narrow the framework of common migration policies. With the Arab Spring that first started in Tunisia, the EU member countries tried to send refugees back by violating the provisions of the Schengen agreement and pulling a wire fence on their borders against immigration pressure from the Middle East countries and especially from Syria. So the study focuses on the phenomenon of international migration and, in this context, common migration policies in the EU and other third countries from a historical and critical perspective.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Göç, AB Göç Politikaları, Mülteci, İşbirliği, International Migration, EU Migration Policies, Refugee, Cooperation

Kaynakça

• Acar, M. ve Dikkaya, M., (2018), Ekonomik Entegrasyon Avrupa Birliği ve Türkiye, Savaş Yayınları, Ankara.
• Acar, M., (2006), Avrupa Birliği ve Türkiye: Bir Ekonomik ve Siyasi Analiz. Orion Yayınevi. Ankara.
• Adar, A. Ş., (2020), Türkiye’de Göçmenlerin Refahında Ücret ve Ücret Dışı Gelirlerin Etkisi: İstanbul’da ki Suriyeli Göçmenler Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Balkır, C., (2010), Uluslararası Ekonomik Bütünleşme: Kuram, Politika ve Uygulama AB ve Dünya Örnekleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Beşer, M. E., (2018), “Merkel Liderliğinde Almanya: Göç Politikalarında Kırılmalar”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara, s. 1-9.
• Castles, S., (2004), Why Migration Policies Fail, Ethnic and Racial Studies, Vol 27, Issue 2, pp 205-227.
• Coştan, U. ve Yaylı, H., (2020), “Suriyeli Mülteciler Özelinde Türkiye’nin Güvenlik Politikaları”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, Vol 6, Issue 37, pp 2081-2096.
• Çam, F., (2014), AB Göç Politikaları Makedonya, Bulgaristan, Türkiye, Alter Yayınları, Ankara.
• Çiçekli, B., (2009), “Göç Terimleri Sözlüğü”, Cenevre: Uluslararası Göç Örgütü Yayınları, Sayı 18.
• Dinç, C., (2018), “Avrupa Birliği’nin ve Üç Büyük Üyesinin Arap Baharı’na Yaklaşımları”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, ss 1-33.
• Duruel, M., (2017), “Avrupa Birliği Göç Politikası ve Kitlesel Göç Akınları Karşısındaki Durumu”, Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, ss 1-12.
• EASO (2020), Avrupa Sığınma Destek Ofisi Sığınma Raporu, https://easo.europa.eu/sites/default/files/EASO-Asylum-Report-2020-Executive-Summary-TR.pdf, Erişim tarihi: 26.04.2021.
• Elmas, F.Y., (2016), Avrupa Kapı Duvar Göç Eyleminde Söylem- Eylem Tutarsızlığı, Usak Yayınları, Ankara.
• Ertan, K. ve Ertan, B., (2017), “Türkiye’nin Göç Politikası”, İktisat ve Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, s. 7-39.
• Eşsiz, F.P., (2020), “AB’de Ekonomik- Parasal Birlik ve AB Ekonomi Politikası”, Dinç, C., Ed. İçinde Avrupa Birliği Kurumlar ve Politikalar, Ankara: Nobel Yayınevi, s. 361-384.
• Geddes, A., (2005), “Europe’s Border Relationship and International Migration Relations”, Journal of Common Market Studies, Vol 43, No 4, pp. 787-806.
• Güleç, C., (2015), “Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları”, Tesam Akademi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 81-100.
• Güllüpınar, F., (2012), “Göç Olgusunun Ekonomi Politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 4, s. 53-85.
• Kaçak, O. ve Güdüz, D., (2016), “Avrupa Birliği Göç Politikaları ve Göçmenlerin Sosyal Olarak İçerilmelerine Etkisi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 12, s. 66-91.
• Kaygısız, Ö., (2013), “AB’nin Dışsallaştırma Stratejisinin Türkiye’nin Düzensiz Göç Politikalarına Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Girne Amerikan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Girne.
• Kaynak, S., Arslan, İ., Alancıoğlu, E., Ve Koçakoğlu, M. A. (2016). Göçün Sosyo-Ekonomik Sonuçları: Suriyeli Göçmenler Üzerine Bir Uygulama. In 2nd Internatıonal Congress On Applıed Scıences:“Mıgratıon, Poverty And Employment” Sep 23-25, 2016–Konya/Turkey 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi:“Göç, Yoksulluk Ve İstihdam” 23-25 Eylül 2016–Konya/Türkiye p. 11-18.
• Kaypak, Ş. ve Bimay, M., (2016) “Suriye Savaşı Nedeniyle Yaşanan Göçün Ekonomik ve Sosyo- Kültürel Etkileri: Batman Örneği”, Yaşam ve Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, s. 84-110.
• Kolukırık, S., (2014), “Uluslararası Göç ve Türkiye: Yerel Uygulamalar ve Görünümler”, Journal of World of Turks, Cilt 6, Sayı 2, ss. 37-53. Özdemirci A.S., (2016), Avrupa Ülkelerinin Göç Politikaları, https://ormer.sakarya.edu.tr/20,3,,89,avrupa_nin_guncel_goc_politikalari.html, Erişim tarihi: Nisan 24, 2020.
• Paksoy, H.M., ve Koçarslan, H. (2015). Suriyelilerin Ekonomik Etkisi: Kilis İli Örneği. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 143-174. Pusch, B. ve Wilkoszewski, T., (2010), Türkiye’ye Uluslararası Göç Toplumsal ve Bireysel Yaşamlar, Çeviren: Mutlu Çomak Özbatur, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Scipioni, M., (2018), Failing Forward in EU Migration Policy? EU Integration After the 2015 Asylum and Migration Crisis, Journal of European Public Policy, Vol 25, Issue 9, pp 1357-1375.
• Şemşit, S., (2010), “Avrupa Birliği Göç Politikasının Güvenlikleştirilmesi ve Dışsallaştırılması: Türkiye’ye Yansımaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Anabilim Dalı, Avrupa Çalışmaları Programı Doktora Tezi, İzmir.
• Thielemann, E. R., (2001), The 'Soft' Europeanisation of Migration Policy: European integration and Domestic Policy Change, ECSA Seventh Bienal Internacional Conference, pp 1-29.
• Tosun, S. B. ve Budak, S., (2020), “AB’nin Göç Politikaları ve Mülteci Sorunu”, Nobel Ekonomi Yayıncılık, ss 417-449.
• Uluslararası Göç Örgütü (2009), Göç Terimleri Sözlüğü, No. 31, İkinci Baskı, 2009.
• United Nations Department of Economic and Social Affairs, (2020) International Migration Report. https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/undesa_pd_2020_international_migration_highlights.pdf Erişim tarihi: 26.03.2021
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), (2019), Küresel Eğilimler Raporu, Haziran. https://www.unhcr.org/tr/24189-dunyadaki-insanlarin-1i-yerinden-edilmis-durumda-unhcr-kuresel-egilimler-raporu.html Erişim tarihi: 26.03.2021
• Uzun, M. ve Özer, M.A., (2016), “Avrupa Birliği’nin Göç Politikalarına Dair Değerlendirmeler” 2nd International Congress on Applied Sciences :Migration, Poverty and Employment UUBK'2016, ss. 77-86.
• Yalçın, C., (2004), Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yaylı, H. ve Ökde, F., (2019), “Türkiye’de Kentsel Yaşam Kalitesi ile Uluslararası Göç İlişkisi”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 43, ss 299-320. Yücel A., Kaya İ. ve Gümüş M., (2010), Küresel ve Bölgesel Perspektiften Türkiye’nin İltica Stratejisi, Usak Yayınları, Ankara.