In The Protection of Natural Assets in Turkey, Experienced Problems and Solutions

Yıl 2022, , 78 - 88, 30.06.2022

Nihat Ersoy

https://doi.org/10.55213/kmujens.1117972

Öz

Turkey; It has the richness and diversity that few countries have in terms of natural and cultural assets where ancient civilizations lived. It is above a geography that has universal responsibilities for the protection of the natural, historical and cultural heritage of the areas where these assets are located. The areas in Turkey where there are cultural and natural assets with international and national resource values that need to be protected are registered as protected areas and are guaranteed in our constitution. In some protected areas, the protection status may have more than one legal basis, as the standards for protected areas are not clearly defined in our country. This situation necessitates the determination of principles, standards and criteria in accordance with the national and international criteria of the areas related to the protection of natural assets and the proposals for solutions to the problems experienced.
In this article; It is aimed to present new approaches to solve the problems experienced due to the overlapping of the definitions made within the framework of the legislation due to the fact that the laws regarding the protected areas in our country have a multi-layered protection status.

Anahtar Kelimeler

Site, National Park, Special Environmental Protection Area, Specially Protected Area

Türkiye’de Tabiat Varlıklarının Korunmasında, Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Öz

Türkiye; kadim uygarlıkların yaşadığı, doğal ve kültürel varlıklar açısından çok az ülkenin sahip olduğu zenginliğe ve çeşitliliğe sahiptir. Sönmez’e (2005) göre, bu varlıkların içinde bulunduğu Türkiye, tarihsel ve kültürel mirasının korunmasında evrensel sorumlulukları bulunan bir coğrafyanın üstündedir.

Türkiye’de uluslararası ve ulusal kaynak değerlerine sahip korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu alanlar korunan alan olarak tescil edilmiş ve anayasamızda güvence altına alınmıştır. Ayrıca bu alanların korunması için 2658 sayılı Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair, Türkiye Cumhuriyetinin Katılmasının Uygun Bulunduğu Hakkındaki Kanun ve 3534 sayılı Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkındaki Kanun ile uluslararası sözleşmelere taraf olunmuştur.

Ülkemizde korunan alanlarla ilgili standartların açık bir şekilde tanımlanmaması nedeniyle bazı korunan alanlarda, koruma statüsü birden çok yasal dayanağa sahip olabilmektedir. “Ersoy ve Hoşbaş’a (2003) göre, bu durum korunan alanların ulusal ve uluslararası kriterler doğrultusunda yeniden tanımlanması ve sınıflandırılmasında, kullanılacak ilke standart ve kriterlerin belirlenmesini ve yaşanan sorunlara çözüm önerilerinin getirilmesini zorunlu kılmaktadır.”

Bu makalede; ülkemizde korunan alanlarla ilgili yasaların çok katmanlı bir koruma statüsüne sahip olmasından dolayı mevzuat çerçevesinde yapılan tanımlamaların birbiriyle çakışması nedeni ile yaşanan sorunların çözümlenmesi için yeni yaklaşımların ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sit, Milli Park, Özel Çevre Koruma Bölgesi, Özel Nitelikli Koruma Alanı

Kaynakça

• Ersoy, N., Hoşbaş, G., (2003). Kadastral Haritaların Ülke sisteminde Halihazır Kadastral Haritalarla İlişkilendirilmesi. Küçükçekmece ve yakın çevresi Teknik Kongresi.
• Gürpınar, Ergun., (2001). “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Üzerine”, İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:23-24.
• Sönmez, Kamil., (2005). Doğal ve Kültürel Varlıklar Yönetimi ve Koruma Politikaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli, “Vizyon ve Öngörü Raporu”,ss 7, Ankara, (2003).
• Tarihi Kentler Birliğinin 2863 Sayılı Koruma Yasasında Değişiklik İçin Bakanlık çalışması hakkındaki Görüş ve Önerileri, (2003). (http://www.tarihikentlerbirligi.org),
• T.C. Kültür Bakanlığı, (1996), Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Mevzuatı.
• T.C. Resmî Gazete, 12.03.1982. Turizmi Teşvik Kanunu, Sayı: 17635.
• T.C. Resmî Gazete, 21.07.1983. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Sayı: 18113.
• T.C. Resmî Gazete, 11.08.1983. Milli Parklar Kanunu, Sayı: 18132.
• T.C. Resmî Gazete, 11.08.1983. Çevre Kanunu, Sayı: 18132.
• T.C. Resmî Gazete, 14.02.1983. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, Sayı: 17959.
• T.C. Resmî Gazete, 08.08.1999. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi (Gözden Geçirilmiş)'nin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun, Sayı: 23780.
• T.C. Resmî Gazete, 27.11.2015. Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Sayı: 26006.
• T.C. Resmî Gazete, 29.06.2011. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine Dair Kanun Hükmünde Kararname, Sayı: 27984.
• T.C. Resmî Gazete, 25.12.2014. Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği, Sayı: 29186.