Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları

Yıl 2012, Cilt: 2012 Sayı: 1, 93 - 101, 01.03.2012

Mustafa Kan , Bülent Gülçubuk Murat Küçükçongar

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları

Öz

Coğrafi işaretler belirli bir bölgeden kaynaklanan bir ürünü tanımlayan ya da kalitesi, ünü veya diğer karakteristik özellikleri bakımından coğrafi kaynağına atfedilen, bir bölgeyi temsil eden sınaî mülkiyet hakkıdır. Kullandıkları ürünlerin kökenini belirtme fonksiyonu dolayısıyla markaların ilk hali olarak karşımıza çıkmaktadır ve coğrafi kökeninden dolayı önem kazanan ürünleri ayırt etmek için kullanılmışlardır. Ürünlerin ayırt edici özelliklerinden yararlanılarak elde edilen hak özellikle yerel ekonomilerin canlanmasında potansiyel oluşturmaktadır. Bu canlanmada coğrafi işaretler özellikle kırsal turizm açısından değerlendirildiğinde gastronomi turizmi, eko-turizm, kültür turizmi gibi kavramlar ile birlikte kırsal alanlar için yeni fırsatları ortaya çıkarmaktadır. Türkiye’nin sosyal ve ekonomik yapısı içerisinde kırsal alanlar önemli bir ağırlığa sahiptir. Avrupa Birliği’nde kırsal alanların yaşam kalitesinin arttırılması ve bu sayede kırsal alanlarda dönüşümün sağlanmasında yöresel ürünler etkili bir araç olmuştur. Türkiye yöresel ürünler bakımından zengin bir ülkedir. Yerel bir kalkınma dinamiği olarak yöresel ürünlerin harekete geçirilmesi kırsal kalkınma için bir strateji oluşturmakta ve bu stratejide kırsal turizm önemli bir araç olmaktadır.Bu çalışmada Türkiye’de coğrafi işaretlerin kırsal turizm açısından nasıl değerlendirilmesi gerektiği ulusal ve uluslararası alanda yapılan çalışmalar ve örnekler ile değerlendirilmeye çalışılmış ve coğrafi işaretlere dayalı kırsal turizm modeli için önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Coğrafi işaret, yerel ürün, kırsal turizm, kırsal kalkınma

Kaynakça

• Arfini, F., Albisu, L.M., and Giacomini, C., 2011. Current Situation and Potential Development of Gegraphical Undications in Europe, CAB İnternational 2011, Labels of Origin for Food. (eds E. Barham and B. Sylvander).
• Barjolle, D., and Sylvander, B., 2000. Some factors of success for ‘origin labelled products’ in agri-food supply chains in Europe: Market, internal resources and institutions. SRVA, Lausanne, Switzerland. INRA- UREQUA, Le Mans, France.
• Barjolle D., Chappuis JM., and Dufour M. 1999. Competitive position of some PDO cheeses on their own reference market identification of the key success factors. http://www.aoc-igp.ch
• Bessie`re, J., 1998. Local development and heritage: traditional food and cuisine as tourist attractions in rural areas. Sociologia Ruralis 38 (1) 21–34.
• Bojnec, S., 2006. Tourism Development in Rural Areas, Tagung/2006/06_Bojnec_tourism.pdf
• Bozkurt, Y. ve Çağlı, U. 1991. Uluslararası Turizm Piyasasında Ülkelerin Pazarlanması: Çok Boyutlu Ölçekleme Yöntemi ile Ülke İmajı Saptanmasına Dayalı Bir Yaklaşım, ODTÜ Gelişme Dergisi, 18: 1-2.
• Bramwell, B., and Lane B. 1994. Rural Tourism and Sustainable Development. Proceedings of the Second International School on Rural Development, 28 June–9 July 1993, University Collage Galway, Ireland.
• Bull, A. 1995. The Economics of Travel and Tourism. Australia: Pitman
• Çeken, H., Karadağ, L. ve Dalgın, T. 2007. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-14 (2007), Artvin.
• Gönenç, S., 2007. Coğrafi İşaretlerin Koruyucu Mekanizmasını Engelleyen Faktörler. Gıda Mühendisliği Dergisi. TMMOB Yayını, Yıl:10 Sayı:25 Sayfa: 45-54
• Halloway, C.J., and Taylor, N., 2006. The Business of Tourism Seventh Edition. Prentice Hall s.199. England.
• Ilbery, B., and Kneafsey, M., 1999. Niche markets and regional speciality food products in Europe: towards a research agenda. Environment and Planning A 31 (12), 2207–2222.
• Ilıcalı, G., 2005. Coğrafi İşaretler, Coğrafi İşaretlerde Denetim ve Denetimde Akreditasyonun Önemi, Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma Uygulama Merkezi (ATAUM), 36. Dönem Avrupa Birliği Temel Eğitim Programı Semineri, Ankara.
• INAO. 2005. Le gout de l’origine. Hachette/Institut National des Appellations d’Origine, Paris. 256 p.
• Kan, M., 2011. Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Etkisi: Akşehir Kirazı Araştırması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Kan M. ve Gülçubuk B., 2008. Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler. VIII. Tarım Ekonomisi Kongresi, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü,25-27 Haziran 2008 Bursa.
• Kneafsey, M., Ilbery, B., Jenkins, T., 2001. Exploring the dimensions of culture economies in rural west Wales. Sociologia Ruralis 41 (3), 296–310.
• Köroğlu, A ve Köroğlu, Ö., 2006. Kırsal Turizmin Yöre Kalkınmasındaki Rolü:Buldan Yöresi Kırsal Turizm Potansiyeli, Buldan Sempozyumu 23-24 Kasım 2006, Bildiri Kitabı, Cilt 1, ss.233-242, Denizli.
• Küçükaltan, G., 2009. Küreselleşme Sürecinde Gastronomide Yöresel Tatların Turistlerin Destinasyon Tercihlerine ve Ülke Ekonomilerine Etkileri, 3. Gastronomi Sempozyumu, http://www.tgyd.net/bildiri. htm.
• Lopez XAA and Martin BG., 2005. Tourism and Quality Agro-Food Products: An Opportunity For The Spanish Countryside. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie – 2006, Vol. 97, No. 2, pp. 166–177.
• Marsden, T., Banks, J.,and Bristow, G., 2000. Food supply chain approaches: exploring their role in rural development. Sociologia Ruralis 40 (4), 424–439.
• Murdoch, J., Marsden, T., and Banks, J., 2000. Quality, nature and embeddedness: some theoretical considerations in the context of the food sector. Economic Geography 76 (2), 107–125.
• Nanayakkara, T., 2011. Role of Intellectual Property in Enhancing the Competitiveness of the Tourism Industry., http://www.wipo.int/sme/en/documents/tourism_ip.html
• Orhan, A., 2010. Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde “Coğrafi İşaretlerin” Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, Güz: 243-254,
• Özçil, A., 2010. Gastronomi ve Turizm-1, http://www. kibrisgazetesi.com/index.php/cat/2/col/146/art/15670/ PageName/Ic_Haberler.
• Özkan, E., 2007. Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikaları ve Kırsal Turizm. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri Anabilim Dalı), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Pacciani A., Belletti G., Marescotti A., and Scaramuzzi S.,2001. The Role of Typical Products in Fostering Rural Development and The Effects of Regulation (EEC) 2081/92. 73rd Seminar of the European Association of Agricultural Economists ANCONA, 28-30 JUNE 2001 Polıcy Experıences with Rural Development in a Diversified Europe.
• Parrott, N., Wilson, N., and Murdoch, J., 2002. Spatializing quality : regional protection and the alternative geography of food. European Urban and Regional Studies 9 (3), 241–261.
• Rangnekar, D., 2004. The Socio-Economics of Geographical Indications. A review of Empirical Evidennce from Europe. International Centre for Trade and Sustainable Development (ICTSD), United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), Issue paper no:8, France.
• Raynaud, E. and Sauvée L., 2000. “Signes Collectifs de Qualité et structures de Gouvernance” Economie Rurale, no: 258, Juillet-Août.
• Requillart V. 2007. On the Economics of Geographical Indications in the EU. Geographical Indications, Country of Origin and Collective Brands: Firm Strategies and Public Policies workshop, Toulouse School of Economics (GREMAQ-INRA & IDEI), Toulouse, June 14-15.
• Skuras, D., 2004; Economic Situation in Rural Europe in View of Rural Development Proposals; Department of Economics, University of Patras, Greece
• Soykan, F., 1999. Dogal çevre ve kırsal kültürle bütünlesen bir turizm türü: Kırsal turizm’. Anatolia Turizm Arastırmaları Dergisi (Türkçe). Yıl :10, Mart- Haziran, 67-75.
• Soykan, F., 2000. Kırsal turizm ve Avrupa’da kazanılan deneyim’. Anatolia Turizm Arastırmaları Dergisi (Türkçe). Yıl :11, Eylül-Aralık, 21-33.
• Soykan, F., 2002. Kırsal Turizmin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Türkiye’ . I. Türkiye Dağları Ulusal Sempozyumu, 25-27 Haziran 2002, Ilgaz/Kastamonu.
• Tekelioğlu, Y. ve Demirer, R. (2008). Küreşelleşme, Demokratikleşme ve Türkiye; Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı. Akdeniz Üniversitesi, İ.İ.B.F., Gazi Kitabevi, Ankara
• Treager A., Filippo A., Giovanni B. and Marescotti A., 2007. Regional foods and rural development: The role of product qualification. Journal of Rural Studies, 23(2007)12-22. www.elseiver.com
• Vandecandelaere, E., Arfini, F., Belletti, G., and Marescotti, A., 2009. Linking People, Places and Products, A guide for promoting quality linked to geographical origin and sustainable Geographical Indications, FAO, Italy.
• Van de Kop, P., and Sautier, D., 2006. “Regional identity: An overview.”Origin-Based Products, Lessons for Pro-Poor Market Development, Royal Tropical Institute (KIT), KIT Development, Policy and Practice, French Agricultural Research Centre for International Development (CIRAD), Bulletin:372, p:21-30, The Netherlands.
• World Tourism Organisation, 2004. Rural Tourism in Europe: Experiences, Development and Perspectives, s.13
• http://ec.europa.eu 2010
• http://ekutup.dpt.gov.tr .2008)
• http://www.turkpatent.gov.tr/portal/default2. jsp?sayfa=435